Kedyw Okręgu AK Warszawa / Neriton

Książka Tomasza Bolanowskiego Architektura okupowanej Łodzi. Niemieckie plany przebudowy miasta przedstawia mniej znaną kartę historii Łodzi w czasie okupacji. Łódź miała się stać prawdziwym niemieckim miastem. Autor przedstawia plany, zamierzenia urbanistyczne i architektoniczne Niemców. Już w styczniu 1940 r. okupant prawie czterokrotnie powiększył administracyjne granice miasta, a w ciągu roku gotowy był Plan Gospodarczy Łodzi sporządzony przez prof. Walthera Bangerta z biura Alberta Speera. W październiku 1941 r. rozkazem Adolfa Hitlera Łódź została objęta ustawą o Neugestaltung deutscher Städte. Były to dokumenty umożliwiające jej kompleksową przebudowę.

Tomasz Bolanowski w ciekawy sposób odkrywa przed Czytelnikiem kolejne etapy planowanych prac, np. nowy układ komunikacyjny i projekty wyburzenia obiektów przemysłowych w centrum. Książka pozwoli łodzianom dostrzec historyczne oblicze ich miasta, m.in. ślady po rozpoczętej przebudowie Śródmieścia, intrygujące swoją odmiennością zespoły poniemieckich budynków przy ulicach Kalinowej, Ziołowej i na Stokach. W Łodzi można znaleźć przykłady niemal każdego rodzaju zabudowy mieszkaniowej stosowanej przez faszystów w okresie II wojny światowej. Publikacja zainteresuje nie tylko historyków, ale także miłośników Łodzi i jej architektury.
Publikację wzbogacą unikatowe ilustracje, plany i projekty architektoniczne.

Historycy wysoko oceniają wszelkie pamiętniki i wspomnienia. To one bowiem uzupełniają obraz, jaki wyłania się z oficjalnych dokumentów, o subiektywne przeżycia konkretnych ludzi. A wśród relacji i wspomnień najwyżej cenimy diariusze, dzienniki. Najdokładniej oddają one percepcję nienadwątloną upływem czasu, niezmąconą lekturami, cudzymi opowieściami, przekazem filmowym lub telewizyjnym.
Dlatego tak wysoko cenię Dziennik Zofii Stamirowskiej. Dotyczy krótkiego, ale jakże ważnego epizodu w życiu narodu i obywatela. Napad Hitlera na Polskę. Wybuch wojny. Szok. Co czuli Polacy, jak widzieli wtedy najbliższą przyszłość. Właśnie Dziennik Zofii Stamirowskiej oddaje nastroje mieszkańców stolicy z tamtych dni a dokładniej od 6 września do 18 października 1939 roku.
Marian Turski

Muzeum Katyńskie Oddział Martyrologiczny Muzeum Wojska Polskiego oraz Wojskowy Instytut Wydawniczy w Warszawie przygotowały z okazji setnej rocznicy zwycięstwa nad bolszewikami w 1920 roku, określanego zwykle Bitwą Warszawską, interesujący album. Opracowanie to, związane z dziejami wojny polsko-bolszewickiej lat 1919-1920, wykorzystuje zasób ikonograficzny zgromadzony w Muzeum Katyńskim w Warszawie. Poprzez dziesięć sylwetek uczestników tej wojny, a zarazem ofiar zbrodni katyńskiej w 1940 roku, ukazana została nić łącząca zwycięstwo Wojska Polskiego nad Armią Czerwoną z późniejszą o dwie dekady sowiecką zbrodnią na polskich oficerach.
W 1920 roku nad Wisłą i Niemnem żołnierze polscy rozgromili siły zbrojne Rosji Sowieckiej i powstrzymali napór komunizmu na Europę. W 1940 roku przywódcy Związku Sowieckiego zdecydowali o dokonaniu masowego mordu na obywatelach Rzeczypospolitej Polskiej.
Za sprawą tego albumu powracają do nas poprzez słowa i doskonale dobrane fotografie bohaterów, ich rodzin, bliskich oraz wydobytych z grobów osobistych przedmiotów współtwórcy zwycięstwa z 1920 roku, który dwadzieścia lat później za wierność Polsce zapłacili życiem i spoczęli w przepastnych mogiłach Lasu Katyńskiego, Charkowa- Piatichatek, Miednoje koło Kalinina (Tweru). Tymczasem przed oczami czytelnika rozwijają się niezwykłe losy, począwszy od dzieciństwa, przez lata nauki, pracy społecznej i zawodowej, służby wojskowej, w najróżniejszych życiowych rolach męża, ojca rodziny, duchownego, sportowca, harcerza, urzędnika aż po grób.

Albumowa publikacja stanowi rodzaj hołdu dla żołnierzy ze Zgrupowania "Krybar", którzy w czasie powstania warszawskiego brali udział w walkach na Powiślu, między innymi walczyli o Uniwersytet Warszawski.
Opanowanie terenu UW było ważnym celem dla powstańczych oddziałów, ponieważ stacjonujący tam Niemcy uczynili z otoczonego zasiekami kampusu uczelni rodzaj twierdzy trzymającej w szachu położoną niżej dzielnicę. Jednak mimo podejmowanych wysiłków powstańcom ostatecznie nie udało się wyprzeć Niemców z UW.
O życiu na powstańczym Powiślu "w cieniu uniwersyteckiej twierdzy", jak również o swoich wojennych losach opowiadają w dużej mierze sami żołnierze "Krybara" – książka zawiera blisko sto obszernych cytatów z ich wspomnień.
Wśród unikatowych fotografii ilustrujących publikację zwracają uwagę zdjęcia lotnicze Warszawy wykonane przez Luftwaffe w 1944 roku, ukazujące kolejne etapy zniszczenia miasta.

Publikacja została wydana z okazji 80. rocznicy przywiezienia pierwszego transportu polskich więźniów politycznych z Tarnowa do KL Auschwitz w czerwcu 1940 r. oraz 78. rocznicy rozpoczęcia rozstrzeliwań więźniów policyjnych Polaków pod Ścianą Śmierci w lipcu 1942 r. "Jeśli zapomnę o nich, Ty, Boże na niebie, Zapomnij o mnie!" Adam Mickiewicz – Dziady część III

Postać Jerzego Feliksa Szymańskiego pojawiała się w historiografii niemal od początku badań nad polskim podziemiem zbrojnym w czasie II wojny św. Wiązało się to oczywiście z jego trzema misjami jako kuriera rządu RP do kraju w 1939 i 1940 r., które miały wpływ na kształtowanie się Polskiego Państwa Podziemnego. Nieco później pojawiły się wzmianki o jego roli jako instruktora cichociemnych i skoczka do okupowanej Polski. Co ciekawe, mimo coraz większej ilości informacji na temat Szymańskiego oraz tego, że on sam dożył aktywnie 80 lat, wciąż niewiele wiadomo o jego działalności, a publikowane prace, w tym obszerny biogram pióra Krzysztofa A. Tochmana, zawierają wiele nieścisłości.
Ocena jego życia i działalności nie jest łatwa. Oficer Wojska Polskiego, uczestnik walk we wrześniu 1939 r., trzykrotny kurier do kraju, współorganizator szkolenia cichociemnych, a następnie skoczek do okupowanej Polski i uczestnik powstania warszawskiego oraz uciekinier z obozu jenieckiego, był predestynowany do stania się wzorem patrioty i symbolem poświęcenia dla Polski. Na jego historii cieniem położyły się jego zapiekłość polityczna, skłonność do powierzchownych i niezwykle ostrych sądów, a także brak głębszego kośćca ideowego, co wraz z skłonnościami do intensywnego życia doprowadziło do wieloletniej współpracy z komunistycznym aparatem bezpieczeństwa, donoszenia na przyjaciół i znajomych oraz fraternizacji z notablami PRL. Cienia tego nie zdoła zmazać tragedia rodzinna, jaką były śmierć córki Marzeny, zamordowanej na Bahamach w 1973 r., i wieloletnia choroba i śmierć żony w 1983 r. Niemniej życiorys J. Szymańskiego stanowi interesujący przyczynek do losów Polaków w XX w.