Kolory Prl

Nili Amit była przez wiele lat dyrektorem administracyjnym Wydziału Nauk Ścisłych Uniwersytetu Telawiwskiego. Obecnie dzieli czas miedzy Polską a Izraelem i przez ostatnie lata jest wykładowcą na Uniwersytecie Warszawskim i w Collegium Civitas w Warszawie. Prowadzi blok zajęć poświęconych współczesnemu Izraelowi. Tematem wykładów jest izraelska tożsamość i kultura. Pani Amit współpracuje także z powstającym w Warszawie Muzeum Historii Żydów Polskich jako koordynatorka do spraw kontaktów akademickich, wymiany studentów i młodzieży, jak i projektów dokumentacji. Jak przystosowała się do twardych pionierskich warunków nowopowstałego Izraela „panienka z dobrego polskiego domu”? Nili Amit ma wielki dystans zarówno do siebie, jak i do świata, który opisuje. Ułatwia to ogromne poczucie humor, dzięki czemu tę niewielką książeczkę czyta się z niezwykłą przyjemnością. Dzięki wyjątkowemu darowi obserwacji autorki dowiadujemy się wiele o tym, jak wyglądało – i jak wygląda obecnie – codzienne życie w Izraelu.

Książki o przygodach Tomka Wilmowskiego zachwyciły nastolatków i zapewniły Alfredowi Szklarskiemu sukces, którego w Polsce nie udało się później długo powtórzyć żadnemu autorowi piszącemu dla młodzieży. Łączny nakład sagi wyniósł ponad 10 milionów egzemplarzy, a pisarz, znany początkowo głównie na Śląsku, zyskał międzynarodowy rozgłos – jego powieści tłumaczono na kilkanaście języków. Powołany
do życia przez Szklarskiego bohater, przemierzający najodleglejsze krainy, doskonale orientujący się w ich historii, kulturze oraz zwyczajach, musiał przykuwać uwagę, być wzorem do naśladowania i – zarazem – obiektem zawiści. Powieści uczyły nie tylko geografii i historii, ale także męstwa i prawdziwej przyjaźni. Kształtowały wyobraźnię paru pokoleń młodych czytelników. Co wiemy o ich autorze? Jego portret, który otrzymujemy, może zaskakiwać.

Annie Proulx należy do grona najważniejszych współczesnych pisarzy amerykańskich związanych z nurtem literatury regionalnej. Urodziła się w 1935 roku w Norwich w stanie Connecticut. Przed swoim debiutem literackim, na początku lat 80. na łamach czasopisma Esquire, wydała kilka poradników, m.in. ogrodniczych. W 1988 roku ukazała się jej pierwsza książka - tom krótkiej prozy Pieśni serca i inne opowiadania, a cztery lata później pierwsza powieść Pocztówki. Literacki dorobek Proulx obejmuje pięć powieści, cztery zbiory opowiadań i jedną książkę wspomnieniową. Na kanwie jej utworów powstały dwa głośne filmy kinowe - Kroniki portowe (2001) i Tajemnica Brokeback Mountain (2005) - oraz serial telewizyjny Drwale (2020). Proulx jest laureatką nagrody Pulitzera, National Book Award i PEN/Faulkner Award.

W wymiarze filozoficznym i egzystencjalnym pisarstwo Proulx sytuuje się w tradycji naturalizmu. Człowiek w jej prozie to byt biologiczny, nierzadko albo w pewien sposób ograniczony przez czynniki fizyczne, albo napędzany przez bodźce, nad którymi nie ma kontroli. Pisarka z reguły portretuje przedstawicieli nizin społecznych, ludzi niemających już sił, by próbować przełamać impas, w jakim się znaleźli. Jak najdalszy od idyllicznych sentymentów sposób pisania o doświadczeniu miejsca osadza jej twórczość w nurcie tzw. nowego regionalizmu. Proulx wywraca na nice pastoralne konwencje opisu krajobrazu, pokazując, jak degradujące dla ludzkiej psychiki bywa ciężkie życie pośród pięknej przyrody. Obserwuje zarazem procesy utowarowienia kultury regionalnej, odbierając je jako symptomy niebezpiecznej tendencji ery globalizacji.

******

The philosophical underpinnings and existential implications of Annie Proulx’s fiction situate it in the tradition of literary naturalism. The writer portrays characters from the lower social classes, people who are unable to overcome the impasse in which they have found themselves. Far from idyllic sentiments, Proulx’s approach to the experience of place connects her to the writers associated with so-called new regionalism. She shows the degrading influence of the life amidst beautiful natural surroundings on individual human psyche. Proulx looks closely at the processes of the commodification of regional culture and interprets them as symptoms of a dangerous global tendency.

Jaka ona jest? Pamiętam, jak pytałam o to przypadkowe osoby. Zawsze pojawiał się zachwyt – że piękna, że z klasą i że ma cudowne poczucie humoru. Zdumiewało mnie, jak żywe reakcje i jaką czułość wywołuje w innych kobietach.

Ale prawdziwie zaskakujące okazały się rozmowy z jej znajomymi. Powszechnie znany portret wielkiej damy nabrał dodatkowego kolorytu. Postać z niego okazała się nadspodziewanie barwna. Nieszablonowa. A do tego jej fascynujące życie samo mogłoby być kanwą dla filmowego scenariusza.

Ta książka to nie jest typowy, biograficzny zapis faktów z życia słynnej aktorki. To opowieść rozpisana na głosy. Nieznane dotąd fakty przytaczają między innymi Daniel Olbrychski, Juliusz Machulski, Hanna Bakuła czy Iwona Pavlovič. Przypominają zdarzenia, obrazy i słowa, które rzucają nowe światło na tę niezwykłą osobę. Kobietę, która dostała od losu urodę i talent. Ale – proszę mi wierzyć – nie tylko to.

Książka stanowi wybór esejów wybitnego rosyjskiego pisarza, Borysa Pasternaka (1890–1960) w przekładach Seweryna Pollaka. Teksty, najczęściej w Polsce niepublikowane, układają się w swego rodzaju biografię poety na tle dramatycznych napięć XX wieku.

******

Boris Pasternak. Essays. Selected and Translated by Seweryn Pollak

The book is a collection of selected essays by an eminent Russian writer, Boris Pasternak (1890 – 1960), translated by Seweryn Pollak. The texts, mostly not published in Poland before, form a kind of poet’s biography against the background of dramatic events of the 20th century.

Johann Wolfgang von Goethe was the world's most celebrated poet, novelist, critic and thinker and this is the best way of knowing him. Today his name is echoed as that of a 'great man' alongside Plato, Montaigne and Shakespeare.

This book covers the last nine years of his life, partially spent having conversations with the young Johann Eckermann, who was thirty-one to Goethe's seventy-four, and who dedicated this time to recording Goethe's thoughts, ideas, observations and witticisms. The result is Conversations with Goethe, the most direct glimpse into the Great Man's mind, revealing a gentler, more human side to him, as well as his thoughts on art, science, poetry, philosophy and the minutiae of life.