Komisja Edukacji Narodowej. Studia I Szkice Z Dziejów Polskiej Kultury Intelektualnej

Kolejny tom akt sejmikowych województw poznańskiego jest kontynuacją wydawnictwa zapoczątkowanego jeszcze w połowie XX w. przez Włodzimierza Dworzaczka, a podjętego i realizowanego od 2002 r. przez Michała Zwierzykowskiego. Obejmuje 340 różnorodnych tekstów, pochodzących z lat 1676–1695, a więc z okresu panowania Jana III Sobieskiego, od koronacji do ostatniego sejmiku, jaki odbył się za jego życia. Wydane źródła to nie tylko bezcenne materiały do wielu aspektów dziejów Wielkopolski, ale w znacznej mierze do historii parlamentaryzmu całej Rzeczypospolitej; obejmują między innymi komplet uniwersałów królewskich zwołujących sejmy oraz instrukcje monarsze na sejmiki przedsejmowe. Po raz pierwszy w tak znacznym stopniu uwzględniono również obcojęzyczne źródła dyplomatyczne (z archiwów w Berlinie i Wiedniu), dotyczące funkcjonowania sejmików wielkopolskich.

Projekt wydawniczy realizowany jest dzięki finansowaniu przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ramach programu pod nazwą „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki”. Dzięki pozyskaniu nowych grantów w ramach NPRH, w opracowaniu są kolejne tomy obejmujące wielkopolskie materiały sejmikowe z lat 1633–1668 oraz 1764–1793, a także trzy tomy akt sejmiku województwa bełskiego z lat 1572–1772, które ukazywać się będą w kolejnych latach.

"Edycja dotyczy listów książąt, duchowieństwa, szlachty, miast i mieszczan polskich od najstarszych, pochodzących jeszcze z XIV stulecia, aż po rok 1497, który poprzez zakończenie tzw. wojny popiej, zamykał pierwszy okres funkcjonowania Gdańska i całych Prus Królewskich w ramach Królestwa Polskiego, co zapoczątkowane zostało inkorporacją z roku 1454, a potwierdzone drugim pokojem toruńskim z 1466 r. Zgodnie z założeniami projektu edytorskiego dotyczącego źródeł epistolarnych nie zostały natomiast edycją objęte dokumenty polskich niekoronowanych wystawców, które muszą jeszcze poczekać na wydanie. Choć warto podkreślić, że ich liczba nie jest bardzo duża, a chodzi głównie o dokumenty biskupów i oficjałów włocławskich" (ze wstępu)

Książka stanowi jedyne dostępne na rynku opracowanie mennicy lubelskiej. Jest to opowieść o ludziach, monetach i ich produkcji. Na tle mennictwa przełomu XVI i XVII wieku omówione zostały rządy kolejnych administratorów mennicy: Kaspra Rytkiera, Daniela Koste, Hanusza Ecka, Melchiora Reysnera i Pawła Orzechowskiego oraz bite w tym czasie odmiany podstawowe groszy, trojaków i szóstaków. Na końcu książki umieszczono katalog zawierający 29 odmian podstawowych monet bitych w mennicy lubelskiej. Przykładowe strony książki umieszczone zostały w załącznikach.

Początki zainteresowań XVII-wieczną architekturą Lublina i północno-wschodniej Małopolski przypadają na okres niewoli narodowej. Wówczas, intensywnie poszukując symboli narodowych, odwoływano się do historii i kulturowego dziedzictwa i wkrótce zbudowano mit renesansu lubelskiego jako sztuki rdzennie polskiej, wyrosłej z miejscowej tradycji, powstałej niezależnie od architektury niemieckiej czy włoskiej. W latach międzywojennych badania nad architekturą powstałą w czasach największej potęgi Rzeczypospolitej stały się elementem legitymizacji odrodzonej Polski. Jednak, paradoksalnie, największy rozkwit badań nad renesansem lubelskim przypadł na lata 50. XX wieku. Sztuka prowincji dawnej Małopolski stała się wówczas synonimem twórczości „ludowej”, narodowej w formie i socjalistycznej w treści.

Nacjonalistycznie motywowane prace na temat renesansu lubelskiego miały poważne konsekwencje dla dalszego rozwoju badań nad tym zagadnieniem. Przeniknęły one bowiem do literatury popularnej i do dziś kształtują obraz sztuki XVII wieku. Niniejsza publikacja, będąca interdyscyplinarną analizą różnorodnych motywacji i historycznych uwarunkowań badań nad sztuką, jest próbą pokazania tej dyscypliny w szerszym kontekście społecznym i politycznym.

Prezentowana książka jest efektem siedmiu lat badań warszawskiej historii pożarów i walki z nimi, pokazującej bogactwo źródeł i dokumentów, z których znakomita większość nie była znana innym autorom i czytelnikom.

Bogusław Ulicki – inżynier pożarnictwa, varsavianista, badacz historii ochrony przeciwpożarowej. Absolwent Wyższej Oficerskiej Szkoły Pożarniczej w Warszawie (rok 1977) i Varsavianistyki Uniwersytetu Warszawskiego (rok 2014).
W latach 1977–2012 pracował w Warszawskiej Straży Pożarnej i Centrum Naukowo-Badawczym Ochrony Przeciwpożarowej oraz we własnych firmach “Pożserwis” i “Pracownia Pożarnicza”.
Jest autorem wielu publikacji zawodowych (30 pozycji w języku polskim, angielskim i niemieckim w latach 1979–1985) oraz historycznych (36 pozycji w języku polskim, niemieckim
i francuskim w latach 1981–2020).

Roczniki czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego to jedno z najważniejszych źródeł do historii Polski średniowiecznej i jedno z najwybitniejszych dzieł średniowiecznej historiografii europejskiej. Ich autor, Jan Długosz, w 12 księgach opisał dzieje Polski począwszy od legendarnych początków naszego kraju, na 1480 roku skończywszy. W swej pracy czerpał z wielu niedostępnych dziś źródeł historycznych. Korzystał też z ustnych relacji osób uczestniczących w najważniejszych wydarzeniach wieku piętnastego np. przy opisywaniu bitwy pod Grunwaldem wykorzystał opowieści swojego ojca i stryja.

...Podjąłem się przekazać na piśmie roczniki dziejów Polski, a także innych ludów sąsiadujących z Polską, ogarnąwszy rzeczy dokonane zarówno w pokoju, jak i w wojnie, w tym celu, aby wskrzesić i uczcić w pamięci zakrzepłe i śpiące w ciemności popioły ludzkie i aby słuchaczom i czytelnikom przedstawić ich czyny; nie z zaufania w siły własnego umysłu (jest on bowiem ubogi i lichy, a do opracowania tego dzieła, w którym można rozsławić i upiększyć znakomite czyny i świetne zwycięstwa bohaterów, jest zbyt ociężały i niewystarczający) ani, aby przewyższyć sztuką pisarską proste stare opowieści, ale dlatego, ponieważ boleję, że wiele przesławnych, godnych poznania dzieł, tak czasów przeszłych, jak i naszych, idzie w wieczną niepamięć.

JAN DŁUGOSZ


Jan Długosz (1415–1480) nazywany jest „ojcem polskiej historiografii”. Był kanonikiem krakowskim, sekretarzem Zbigniewa Oleśnickiego, potem współpracownikiem króla Kazimierza Jagiellończyka i wychowawcą jego synów. Stworzył m.in. Kroniki czyli roczniki sławnego Królestwa Polskiego i Banderia prutenorum, w którym zamieścił wizerunki chorągwi zdobytych na Krzyżakach w czasie bitwy pod Grunwaldem.Roczniki czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego to jedno z najważniejszych źródeł do historii Polski średniowiecznej i jedno z najwybitniejszych dzieł średniowiecznej historiografii europejskiej. Ich autor, Jan Długosz, w 12 księgach opisał dzieje Polski począwszy od legendarnych początków naszego kraju, na 1480 roku skończywszy. W swej pracy czerpał z wielu niedostępnych dziś źródeł historycznych. Korzystał też z ustnych relacji osób uczestniczących w najważniejszych wydarzeniach wieku piętnastego np. przy opisywaniu bitwy pod Grunwaldem wykorzystał opowieści swojego ojca i stryja.

...Podjąłem się przekazać na piśmie roczniki dziejów Polski, a także innych ludów sąsiadujących z Polską, ogarnąwszy rzeczy dokonane zarówno w pokoju, jak i w wojnie, w tym celu, aby wskrzesić i uczcić w pamięci zakrzepłe i śpiące w ciemności popioły ludzkie i aby słuchaczom i czytelnikom przedstawić ich czyny; nie z zaufania w siły własnego umysłu (jest on bowiem ubogi i lichy, a do opracowania tego dzieła, w którym można rozsławić i upiększyć znakomite czyny i świetne zwycięstwa bohaterów, jest zbyt ociężały i niewystarczający) ani, aby przewyższyć sztuką pisarską proste stare opowieści, ale dlatego, ponieważ boleję, że wiele przesławnych, godnych poznania dzieł, tak czasów przeszłych, jak i naszych, idzie w wieczną niepamięć.

JAN DŁUGOSZ


Jan Długosz (1415–1480) nazywany jest „ojcem polskiej historiografii”. Był kanonikiem krakowskim, sekretarzem Zbigniewa Oleśnickiego, potem współpracownikiem króla Kazimierza Jagiellończyka i wychowawcą jego synów. Stworzył m.in. Kroniki czyli roczniki sławnego Królestwa Polskiego i Banderia prutenorum, w którym zamieścił wizerunki chorągwi zdobytych na Krzyżakach w czasie bitwy pod Grunwaldem.