Konkultura

Why do we see the world the way we do? An unusual history of sight across 500 million years. Eyes were one of the very first body parts to evolve more than 500 million years ago, and their structure has remained virtually unchanged through most of evolutionary history. But eyes alone were never enough for Homo sapiens. From the mastery of fire a million years ago to the smartphone today, humans have repeatedly invented new ways to see their surroundings, each other and themselves. Artificial light, art, mirrors, writing, lenses, printing, photography, film, television, smartphones - these tools didn't just add to our visual repertoire, they shaped cultures around the world and made us who we are. Drawing on sources from anthropology to zoology, neuroscience to Netflix, As Far As the Eye Can See traces the history of seeing from the first evolutionary stirrings of sight and discovers that each time we changed how or what we see, we changed ourselves and the world around us. Along the way, it finds, sight slowly eclipsed our other senses. Are we now at 'peak seeing'? Can our eyes keep up with technology? Have we gone as far as the eye can see?

Problematyka lęku i strachu nabiera dziś kulturowej – w tym artystycznej – aktualności, z reguły pod wpływem wyłaniających się realnych zagrożeń oraz potrzeby uświadomienia, wypowiedzenia i uformowania towarzyszącego im niepokoju. Strach, lęk – to emocje tyleż destrukcyjne, co twórcze. Niszczą, ale i – nieco na bazie powstałego zniszczenia – pozwalają generować teksty kultury. Przedstawienia malarskie, rzeźba, fotografia, literatura pełne są obrazów, które wyraźnie wskazują na fakt, że powstały w wyniku zmagań podmiotu ze sferą własnych emocji, wahań, stanów obniżenia nastroju. Ekspresja koloru w malarstwie, grubość kreski, jej celowa deformacja, widoczna na płótnie siła uderzenia pędzla, sposób kreowania obrazów poetyckich w liryce, elementy semantyczne konstytuujące metaforę, wszystko to dowodzi głębi przeżywania tychże stanów emocjonalnych przez artystę, ich stopnia nasilenia. Warto też zauważyć, że kultura sama – niejako z własnej inicjatywy i niezupełnie bezinteresownie – wytwarza lęk, pielęgnuje go, rozmnaża, zagęszcza, eksploatuje. Ta produkcja lęku w kulturze i za sprawą kultury ma jednak dialektyczny rezonans. Sprawia, że kultura wikła się w niejasną, dwuznaczną grę z lękiem. Powoduje, że lęk – niejako na zasadzie rewanżu i wzajemności – produkuje kulturę. Monografia zbiorowa pt. Anatomia strachu. Strach, lęk i ich oblicza we współczesnej kulturze stanowi próbę interdyscyplinarnego ujęcia problematyki strachu uobecniającego się we współczesnych wytworach kultury. Zamieszczone w niej artykuły zostały napisane przez psychologów, lekarzy, politologów, filozofów, literaturoznawców, filmoznawców, teatrologów, dydaktyków i kulturoznawców, reprezentujących różne ośrodki akademickie w Polsce. (fragment Wprowadzenia)

Autor opowiada w książce o zjawisku w Polsce mało znanym: nowojorskim kinie undergroundowym od połowy lat pięćdziesiątych do końca wieku, analizując je przez pryzmat transgresji – „manifestacji wolności człowieka”. Wkracza na obszar wypowiedzi artystycznych, które nie znają granic, tabu, świętości, nie stronią od przemocy czy seksu.

Genius loci tej książki to Nowy Jork, który po czasach ekonomicznej prosperity zaczął w latach sześćdziesiątych XX wieku podupadać, by w latach siedemdziesiątych stać się ekonomicznym i społecznym bankrutem. Jego codziennością były „morderstwa, handel narkotykami, prostytucja, gwałty, napady, rozboje, przemoc wobec dzieci, korupcja i bieda”. W tej atmosferze i w tej rzeczywistości rodziły się bezkompromisowe zjawiska artystyczne.Anioły nie znają wstydu. Transgresja w kinie Nowego Jorku to opowieść o ludziach, których twórczość kwestionowała porządek tego świata, o artystach, filmowcach, buntownikach z nurtu nowojorskiej kontrkultury i kinowego undergroundu (Kenneth Anger, Jonas Mekas, Jack Smith, Andy Warhol, Barbara Rubin, Carolee Schneemann), no wave cinema (Amos Poe, Eric Mitchell, James Nares, Vivienne Dick, Beth B.), partyzanckiej telewizji (RainDance Corporation) i kina transgresji (Nick Zedd, Richard Kern, David Wojnarowicz, Tommy Turner, Lydia Lunch, Tessa Hughes-Freeland, Casandra Stark).

Marcin Borchardt – reżyser, scenarzysta, filmoznawca, doktor nauk humanistycznych w dyscyplinie nauk o sztuce. Wykładowca Gdyńskiej Szkoły Filmowej i Uniwersytetu Gdańskiego. Autor monografii Awangarda muzyki końca XX wieku. Przewodnik dla początkujących (2014), filmów dokumentalnych (między innymi Beksińscy. Album wideofoniczny, 2017), reklam, wideoklipów, programów telewizyjnych. Członek Polskiej Akademii Filmowej (PAF) i Europejskiej Akademii Filmowej (EFA).

With its wry portrayal of a shallow, materialistic 'leisure class' obsessed by clothes, cars, consumer goods and climbing the social ladder, this withering satire on modern capitalism is as pertinent today as when it was written over a century ago.

Fascynująca kultura Japonii Od prehistorii do współczesności W Dziejach kultury japońskiej profesor Ewa Pałasz-Rutkowska zabiera czytelników w podróż po fascynującej kulturze Japonii. Przedstawia sposób życia jej mieszkańców, ich język, wierzenia oraz zwyczaje i obyczaje. Prezentuje największe osiągnięcia naukowe i kulturalne Japończyków – począwszy od literatury, przez malarstwo, rzemiosło i architekturę, aż po sztukę widowiskową. Wskazuje również najważniejsze procesy dziejowe, które miały zasadniczy wpływ na kształtowanie się kultury japońskiej. Autorka, korzystając ze swojego wieloletniego dorobku badawczego i dydaktycznego, a także bazując na rozmowach ze specjalistami i japonistami oraz swoich doświadczeniach z licznych podróży do Japonii, tworzy prawdziwe kompendium wiedzy o jej kulturze. Dzieje kultury japońskiej to książka, która zachwyci pasjonatów historii i kultury Japonii i zafascynuje tych, którzy dopiero planują odkryć ten niezwykły kraj.

Życie, uczucia i tworzenie kultury.
Dziwny porządek rzeczy jest przełomową książką poświęconą homeostazie; stan ten reguluje ludzkie procesy fizjologiczne w zakresie umożliwiającym nie tylko przeżycie, ale też rozkwit. Damasio wyjaśnia, że biologicznie, psychologicznie, a nawet społecznie wywodzimy się z długiej linii, której początkiem są pojedyncze żywe komórki; że nasz umysł i kultury łączy niewidzialna nić z archaicznymi organizmami jednokomórkowymi i innymi pierwotnymi formami życia; wreszcie, że w samej naszej chemii kryje się potężna siła, dążenie do podtrzymania życia we wszelkich jego przejawach, włącznie z rozwojem genów, które pomagają je regulować i przekazywać. W Dziwnym porządku rzeczy wybitny uczony przedstawia nowy sposób rozumienia świata i naszego w nim miejsca.
Prawie ćwierć wieku po Błędzie Kartezjusza Antonio Damasio ponownie to zrobił – przeprowadził wielką eksplorację nierozerwalnych związków między umysłem, ciałem i źródłem ludzkich uczuć. Zabiera czytelnika w podróż, która zaczyna się od organizmów jednokomórkowych i mózgu, a kończy na pochodzeniu świadomości i ludzkich kultur. Ta prowokująca i nadzwyczaj oryginalna książka może zmienić sposób, w jaki patrzymy na siebie i nasz gatunek. - Leonard Mlodinow, autor m.in. Nieświadomego mózgu, Krótkiej historii rozumu.
Dziwny porządek rzeczy należy do książek podstawowych. Dostarcza pojęć, języka i wiedzy dla wyjaśnienia w spójnych ramach wzajemnych oddziaływań między naturą i kulturą, w których tkwi sedno kondycji człowieka. Damasio odsłania kody i zasady, które czynią nas ludźmi. Po długim okresie rozczłonkowania nauki proponuje paradygmat, który ponownie ją scala, ponad podziałami istniejącymi między różnymi dziedzinami, wokół badań sieci umysłu w połączeniu z sieciami jego biologicznego i społecznego podłoża. To początek nowej rewolucji naukowej. - Manuel Castells, emerytowany profesor socjologii University of California w Berkeley, laureat nagród Holberga i Balzana, autor m.in. Galaktyki Internetu, Sieci oburzenia i nadziei