Kościoły Drewniane

Historia ta opowiedziana jest przy użyciu oryginalnego języka sztuki współczesnej. Dzieło, w przeważającej mierze stworzone przez Dobrosława Bagińskiego pozwala odkryć wyjątkowość miejsca, którą człowiek wierzący utożsamia ze świętością. Artysta zbudował przekaz ideowy w oparciu o typologię biblijną, uwzględniając najstarsze, często zapomniane, kody symboliki chrześcijańskiej. Nowoczesna plastyka wnętrza odsłania opowieść osnutą wokół przemyślanej wizji teologicznej, tworzącą spójny program ikonograficzny.

Autorka książki rozpatruje plastykę świątyni w kontekście literatury patrystycznej i średniowiecznej. Zestawia wypowiedzi Dobrosława Bagińskiego z interpretacjami teologicznymi wieków minionych. Ukazuje poszukiwania twórcze artysty w obszarze sztuki sakralnej, przedstawiając jego inne wcześniejsze realizacje. Pozwoliły one wykrystalizować myśl na temat roli artysty w przekazie wiary.

'The ultimate traveller guilty pleasure, offering a look inside some of the most compelling cabins around the world' Lonely Planet

Initially created by a group of friends as an online scrapbook, Cabin Porn became a phenomenon following the publication of the first volume of photographs of hand-made homes in breathtaking natural landscapes around the world.

This new book - now available as a compact paperback - delves deeper into the best-loved homes featured on the blog over the last ten years, offering close-ups of the stunning architecture and interior design that make them truly remarkable. With more timeless photography and compelling design stories, Cabin Porn: Inside brings fresh inspiration for your quiet place somewhere.

Drewniana architektura cerkiewna Wschodniej Galicji jest zjawiskiem, które nie ma sobie równych w skali Europy. Różnorodność typów i bogactwo form wprawia w zdumienie każdego, kto zapozna się z tym tematem. Szczególnie zachwycają się nim przybysze z krajów, gdzie buduje się z kamienia, a drewno służy głównie jako opał. Zachwycają, a jednocześnie dziwią, że można budować takie cuda, z tak nietrwałego materiału. Rzeczywiście pożary były plagą dziesiątkującą drewnianą architekturę sakralną, ale mimo to, do początku XX w. dotrwały setki przepięknych cerkwi, z których najstarsze sięgały początku XVI w. Później na cerkwie drewniane spadły inne nieszczęścia. Wiele bezcennych budowli rozebrano w związku z budową nowych – murowanych. Obie wojny światowe również zebrały swoje żniwo. Ciężki czas nastał, gdy tereny Galicji znalazły się pod panowaniem sowieckim. Znów najwyższej klasy świątynie rozpadały się pozbawione opieki lub były rozbierane. W albumie zaprezentowano również niemniej fascynujące cerkwie murowane, od tych najstarszych z XIII–XIV w., po budowle dwudziestowieczne. Ten niezwykły świat galicyjskich cerkwi został utrwalony na fotografiach z okresu od ostatniej ćwierci XIX w., po koniec czwartej dekady XX w. Wiele z tych zdjęć przepadło lub znajduje się w nieznanych nam miejscach, jednak sporą ich część zebrał Paweł Kusal, znany kolekcjoner z Leska, który od wielu lat, z wielkim zaangażowaniem gromadzi ten bezcenny zbiór. Dzięki jego pasji możemy przedstawić świat, który w dużej mierze jest już bezpowrotnie utracony – świat drewnianych cerkwi Galicji Wschodniej.

Niniejsza praca jest pierwszą w polskiej literaturze historyczno-artystycznej próbą przekrojowej analizy zjawiska powtarzania planów w architekturze sakralnej Rusi od średniowiecza do lat powojennych. Prowincjonalizm cechujący sztukę tego obszaru, odizolowanego od nowatorskich ośrodków artystycznych, pozwala szczególnie trafnie scharakteryzować przyczyny wielokrotnego wykorzystywania tych samych rzutów. W pracy przedstawiono zarówno przykłady warsztatowego powielania planów, jak również urzędowe projekty typowe. Do pierwszej kategorii należą m.in. świątynie powtarzające rzut katedry łacińskiej we Lwowie, grupa kościołów halowych z pocz. XVI w. (m.in. Nowe Miasto, Rohatyn) czy XVII-w. historyzujące kościoły na rzucie treflowym (m.in. Potok Złoty, Podhajce). Drugą analizowaną w pracy kategorię stanowią projekty urzędowe, w tym plany tzw. Musterkirchen (kościołów typowych), opracowane przez austriackie urzędy budowlane. Jest to pierwsza tak dokładna analiza tego pomijanego dotychczas zjawiska. Ponadto przedstawiono tu nieznane w polskiej literaturze wiedeńskie pierwowzory projektów Musterkirchen dla Galicji i omówiono kościoły typowe, zaprojektowane na przełomie XIX i XX wieku przez K. Piekarskiego i T. Obmińskiego, a także dzieła W. Dayczaka.

Trzynaście synagog powstałych w Krakowie od XIV do początku XX wieku czyni jagiellońską stolicę wyjątkowym miejscem w dziejach społeczności żydowskiej. Właśnie te znane i mniej znane bożnice, ich burzliwa historia, zmieniający się wygląd i przeznaczenie to bohaterowie niniejszej książki, popularyzującej ustalenia wielu pokoleń badaczy. Ale synagogi to nie tylko budynki, architektoniczne detale i wyposażenie. To kultura żydowska, którą tworzyli ludzie, ich obyczaje i codzienne życie.
Bartłomiej Grzegorz Sala, historyk i etnolog, członek m.in. Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa oraz Komitetu Opieki nad Zabytkami Kultury Żydowskiej, opisując dzieje krakowskich bożnic i ich zmieniające się oblicza sięga również po ciekawostki związane z ich przeszłością – po intrygujące legendy i podania, religijne kontrowersje i nietypowe obrzędy, zabawne wydarzenia i nieporozumienia, patriotyczne i niepodległościowe tradycje, gorzkie wspomnienia domowych waśni, w końcu poruszającą martyrologię. Dzięki temu książka w przystępny sposób opisuje dawny świat krakowskich Żydów, świat sprzed barbarzyńskiego bestialstwa niemieckiej okupacji i – o czym rzadko się pamięta – niezwykle represyjnego wobec społeczności starozakonnej komunizmu, świat ogniskujący się wokół trzynastu synagog Starego Miasta (Śródmieścia) i Kazimierza.

Nie istniał zapewne ani wcześniej, ani później taki rodzaj teatru, w którym balansowanie na skraju przepaści - pomiędzy antynaturalistyczną artyficjalnością a idealną naiwnością - wyniesione byłoby do rangi zasady w sposób tak konsekwentny, w jaki uczyniła to opera seria` - pisał w roku 1987 Stefan Kunze. Tą samą formułą można by objąć teatr operowy Georga Friedricha Handla, mimo iż odpowiedź tego kompozytora na wypracowane przez gatunek rozwiązania dramatyczno-muzyczne częstokroć była całkowicie osobna. Punktem wyjścia niniejszej pracy są trzy słynne Handlowskie epizody szaleństwa: scena śmierci Bajazeta z opery `Tamerlano` (1724), wzorowana na eposie Ariosta furia Orlanda z opery `Orlando` (1733) i scena szału Dejaniry z `Herculesa` (1745). Jak mało która dawna konwencja operowa, sceny te inspirują z jednej strony do poszukiwać miejsc naruszania tradycji, obszarów modyfikowania utartych schematów przedstawieniowych, z drugiej natomiast domagają się wyprawy w przeszłość, przebadania trwałości istniejących w sztuce obrazów szaleństwa, a wraz z nimi koncepcji prezentowania namiętności, nierozerwalnie zawiązanych z dziejami opery.