Kossakowie. Tango

Przełom sierpnia i września 1945 roku. Sala wykładowa w gmachu Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego pęka w szwach. Jarosław Iwaszkiewicz, przed momentem jednogłośnie wybrany na prezesa Związku Zawodowego Literatów Polskich, wyzna, że czuje się jak ojciec i opiekun zrzeszonych pisarzy. Domy pracy twórczej, przydziały mieszkań, talony, wyjazdy zagraniczne czy emerytury twórcze – Związek dbał o pisarzy, którzy zgodnie z aktualną linią partii realizowali dyrektywy ideologiczne „na odcinku twórczości”. Ale był też forum, na którym toczyły się burzliwe dyskusje o kształt tej twórczości i zaangażowanie polityczne pisarza. Książka Tomasza Potkaja to pierwsza całościowa opowieść o Związku Literatów Polskich w PRL-u. Autor wnikliwie śledzi losy instytucji zrzeszającej największe postaci polskiej literatury XX wieku i literatów zapomnianych, dzięki którym jednak obracały się biurokratyczne tryby. Sięgając do dokumentów z debat i zjazdów, związkowych archiwów i opowieści samych pisarzy, tworzy wciągającą opowieść o epoce, w której polityka i sztuka tworzyły bliskie, ale często niebezpieczne związki.

W publikacji przedstawiono sylwetki i dorobek autorów, którzy stali się ikonami Beat Generation oraz pisarzy dalszego planu: Johna Clellona Holmesa, Jacka Kerouaca, Allena Ginsberga, Williama S. Burroughsa, LeRoi Jonesa/Amiri Baraki, Lawrence’a Ferlinghettiego, Joyce Johnson, Diane di Primy i Richarda Brautigana.
Mit Pokolenia Beatu to jeden z najbardziej wyrazistych mitów kultury amerykańskiej XX wieku. Ta generacyjna nazwa niemal automatycznie przywodzi na myśl stworzony przez Allena Ginsberga w „Skowycie” zbiorowy portret młodych, wrażliwych Amerykanów, zagubionych i zbuntowanych, uciśnionych i radykalnych, pragnących wolności i popadających w ekscesy.
Dlaczego właśnie bitnikom udało się zbudować tak trwały generacyjny mit, skoro prawie każde amerykańskie pokolenie ubiegłego, niespokojnego wieku miało powody, by uważać się za „stracone”?
W jakim stopniu zadecydowały o tym nietuzinkowe biografie, frapujące charaktery i indywidualne talenty najważniejszych pokoleniowych pisarzy, a w jakim rosnące zainteresowanie mediów i szeroko pojętych kręgów opiniotwórczych, nierzadko bardzo krytycznych wobec zbuntowanej młodzieży, które pomogło rozdmuchać modę na Beat?

Korespondencja Marii i Tymoteusza Karpowiczów z Andrzejem Falkiewiczem i Krystyną Miłobędzką jest świadectwem trwającej ponad trzydzieści lat przyjaźni. Rozmowa twórców, których łączyły lektury, wrażliwość estetyczna oraz codzienne troski, daje wgląd w prywatną i literacką relację pomiędzy jej uczestnikami, a także obrazuje późnonowoczesną rzeczywistość po obu stronach Atlantyku. Więc będziemy musieli zdać się na korespondencję. Otwartą. Antyliteracką – pisał Karpowicz. Listy te – pełne emocji, zaskakująco szczere, anty- i arcyliterackie zarazem – odsłaniają warsztat pisarski jednych z najciekawszych twórców polskich XX wieku oraz ukazują ewolucję ich poglądów na literaturę, sztukę i filozofię. Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Bolesław III Krzywousty, jeden z najbardziej rozpoznawalnych władców piastowskich, objął samodzielne rządy nad Wisłą w 1102 roku. Rządził przez trzydzieści sześć lat, co plasuje go w czołówce najdłużej polskich panujących. Czego przez ten czas dokonał? Jak ocenić jego działania? 

W swojej najnowszej książce Mariusz Samp skupia się na przedstawieniu politycznych i militarnych aspektów panowania Bolesława Krzywoustego. Autor analizuje m.in.: zmagania Bolesława o jedynowładztwo ze starszym bratem Zbigniewem, przebieg wojny stoczonej w 1109 roku z królem Henrykiem V, podboje ziem pomorskich i ich skutki oraz zjazd Bolesława Krzywoustego z cesarzem Lotarem III w Merseburgu w 1135 roku, gdzie Piast złożył sąsiadowi hołd lenny z Pomorza i Rugii.

To pozycja obowiązkowa dla wszystkich pasjonatów historii, którzy chcą lepiej poznać piastowskiego boga wojny i zgłębiać najstarsze dzieje Polski.

W powszechnej świadomości Roman Bratny jest przede wszystkim autorem Kolumbów – fundamentalnej powieści, która na dziesięciolecia ukształtowała obraz powstania warszawskiego i wojennej generacji dwudziestolatków. Emil Marat przygląda się jednak całej twórczości pisarza –olbrzymiej, niejednokrotnie zaskakującej, dobrej, ale i bardzo słabej, bo w niej Bratny zdawał się wręcz wściekle walczyć z mitem, do którego stworzenia sam się przyczynił. W wartkiej biografii Emil Marat przeprowadza czytelników przez życiowe ewolucje pisarza. Poeta, prozaik, powstaniec, podczas wojny – nacjonalista, po wojnie – komunista. Gdy był młody, wierzył w siłę, potem się jej bał. Wydawało mu się, że pokonać można tylko „małe zło”, a to wielkie, historyczne jest prawem dziejów, że żaden zryw z nim nie wygra. Swoją twórczością chciał przekonywać do tego innych. Z czasem zdawał się zapominać, co jest celem, a co środkiem, który do tego prowadzi – żył w złudzeniu wiecznej racji i w wygodzie PRL-owskiej literackiej gwiazdy. Poza tym znakomity kumpel, wykorzystujący swoją pozycję, by pomagać przyjaciołom i znajomym. Dla młodszego brata niemal bóg. A także kobieciarz i niezbyt dobry ojciec, który ostatnie lata spędził gdzieś na zagubionej mazurskiej wsi. Emil Marat – przybliżając życie i twórczość Bratnego – pokazuje, skąd wywiódł się najpoczytniejszy polski pisarz czterdziestu powojennych lat i co z jego twórczości pozostało dzisiaj.

Singapur ma jeden z najwyższych na świecie wskaźników egzekucji na jednego mieszkańca. Rząd twierdzi, że tylko kara śmierci może zniechęcać handlarzy narkotyków do wykorzystywania ich kraju jako węzła transportowego, ale to twarde śledztwo ujawnia niepokojące prawdy o tym, jak i kiedy stosuje się karę śmierci.

Wywiady z głównym katem Singapuru Darshanem Singhiem, który wykonywał swoje obowiązki przez prawie pięćdziesiąt lat, oraz mrożące krew w żyłach głośne sprawy kryminalne, w tym egzekucja australijskiego obywatela Nguyena Van Tuonga, dają świadectwo rażącego nadużycia praw człowieka w tym kraju.

Kiedy ta książka została po raz pierwszy opublikowana w Azji w lipcu 2010 roku, jej autor, brytyjski dziennikarz Alan Shadrake, został aresztowany i osądzony, a następnie skazany na karę więzienia za odwagę postawienia singapurskiego wymiaru sprawiedliwości na świeczniku uwagi publicznej. To poprawione i zaktualizowane wydanie obejmuje aresztowanie Shadrake’a i jego ciągłą kampanię przeciwko karze śmierci, którą prowadził w trakcie przygotowywania się do odwołania od wyroku.