Krytyka Polityczna nr 34. Wydanie Specjalne: co dalej z niemiecką Europą

Amerykański konserwatyzm na progu XXI wieku

Książka Jacka Koronackiego, który opisuje i analizuje amerykańską myśl konserwatywną na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat, ma za tło z jednej strony szeroki kontekst historyczny, a z drugiej, bieżące wydarzenia polityczne od 1999 r. (naloty na Serbię, debata nad amerykańskim interwencjonizmem). Jej celem nie jest sucha synteza owej myśli, lecz przedstawienie aktualnych konserwatywnych analiz oraz odpowiedzi na współczesne wyzwania polityczne i kulturalne.

Kolejne rozdziały składają się na kronikę niszczącego USA kryzysu cywilizacyjnego, którego początki sięgają całkowitego zlekceważenia tradycji amerykańskiego Południa oraz zdrady idei federalizmu na rzecz budowy imperialnego państwa Lewiatana, by w wieku XX oddać kulturę we władanie postępowych inżynierów społecznych, zaś politykę powierzyć kaście ideologów lub cyników, którym to, co chrześcijańskie i tradycyjnie amerykańskie, jest doskonale obojętne lub wrogie.


Spis treści:

Od Autora

1. Ekspresowe ustawienie konserwatywnej sceny.

2. Bomby, demoliberałowie i menedżerski socjalizm.

3. Okruchy historii, przemiany ustrojowe, czyli od stanów skonfederowanych do federalnego Lewiatana.

4.Buckley o Kuehnelt-Leddihnie, "Chronicles" o problemie islamskim.7

5. Republika czy imperium na zgliszczach kultury.

6. Wydobywanie z zapomnienia, miscellanea.

7. Konserwatyściw XXI wieku, Fukuyama jako nauczyciel zła.

8. Jeszcze o konserwatystach w XXI wieku, w środku liberalnego świata.

9. Konserwatyści o Deklaracji Niepodległości i segregacjonizmie Lincolna

10. Nauka i postęp.

11. Ameryka w zapaści.

12. Sarajewo, a nie Pearl Harbor, miscellanea.

13. Jubileusz "Chronicles", czyli zwycięstwo Tyrmanda.

14. Imperium amerykańskie grzmi.

15. Śmierć Zachodu według Buchanana.

16. Imperium zaatakowało, konserwatyści pod pręgierzem, protestancka prawica za Izraelem.

17. Imperium światowe czy supermocarstwo wśród maluczkich, ale niepozbawionych znaczenia.

18. Przypominanie myśli Orestesa Brownsona.

19. Wszyscy o Iraku, konserwatyści o (nie)swojej Ameryce.

20. Rodneya Starka Na chwałę Boga.

21. 75-lecie manifestu południowych agrariuszy.

22. Realiści kontra neokonserwatyści.

23. "Modern Age" przeciw fałszywemu konserwatyzmowi.

24. Wiek Żydów, nowe "religie" i co dalej.

25. Rewolucja informacyjna i koniec historii czy powrót do odkrywania Boga.

26. Tyrania liberalizmu.

27. Śmierć Zachodu na własne życzenie?

28. Ponowoczesny konserwatyzm Lawlera w wieku ignorancji.

29. Po Tocqueville`u - obietnica i porażka demokracji.

30. O naturze naukowego wyjaśnienia.

31. Sekularyzacja wiedzy.

32. James Kalb o antyświecie, w którym żyje Zachód.

33. Maccartyzm da capo al fine - zamiast epilogu.

Indeks osób

Rewolucja francuska z 1789 roku doczekała się miana Wielkiej. Od początku wzbudzała kontrowersje, wokół niej i jej bohaterów toczyło się wiele dyskusji, a nawet sporów. Oliwy do ognia dolał marksizm, który w rewolucjach dostrzegł źródło postępu. Pomijano lub umniejszano jej negatywne aspekty, a szukano przyczyn klęski oraz próbowano znaleźć w niej „metodologię” przyszłej rewolucji, która zakończy się zwycięstwem „ludu”.


Książka „Danton i Robespierre…” ukazuje tę francuską rewolucję z odmiennej perspektywy. Autor dostrzega jej nieuchronność, wynikała bowiem z bankructwa – nawet w sensie dosłownym – poprzedniego systemu, ale ukazuje, że nie mogła przynieść pozytywnych zmian. Przez pryzmat jej głównych bohaterów, zwłaszcza Dantona i Robespierre’a zauważamy, że zarówno oni, jak i rewolucja wkraczali na drogę zbrodni. Stopniowa militaryzacja mas musiała w konsekwencji prowadzić do dyktatury, a później przywrócenia monarchii. Idee wolności, równości, propozycje zniesienia kary śmierci, próby odrzucenia wojen… Prawa Człowieka... Wszystkie te wartości zostały w trakcie tej rewolucji odrzucone. Czy w imię wyższych wartości, czy egoistycznych ludzkich ambicji…?

Nowoczesność jest jednocześnie kuszącym i niepojącym projektem społecznym i egzystencjalnym. Książka Lęk nowoczesny. Eseje o demokracji i jej adwersarzach ukazuje jej złożoność oraz zawarte w niej sprzeczności. Związki polityki i egzystencji, ambiwalencje projektu oświeceniowego i filozofii Marksa, dyskomfort i wielkość demokracji, a także polityka doświadczenia i analiza magicznej mocy sztuki tworzą złożony obraz nowoczesności, w którym splatają się i ścierają różne ideologie i wierzenia. Odwołania do Foucaulta, Agambena, Lacana, Kristevej, Laclau, Mouffe, Habermasa, Brodskiego, Bölla, Sebalda i wielu innych artystów i teoretyków pozwalają ukazać ruch myśli, który ukształtował i wciąż kształtuje nasz świat i nasze myślenie.

Książka zawiera zebrane felietony wygłaszane na antenie Radia Maryja.

Michalkiewicz nie boi się poruszać drażliwe tematy polityczne i gospodarcze. Omawia wszystkie za i przeciw przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, krytykuje manipulowanie państwa przy gospodarce i udowadnia, że liberalizm gospodarczy nie kłóci sie z zasadami chrześcijańskimi.

Ujmuje się za najsłabszymi - przy pomocy logiki i zdrowego rozsądku udowadnia, że zgoda na aborcję z powodów tzw. społecznych jest złem - celowo nie używa przy tym argumentów wiary, aby trafić także do niewierzących.

Czytelnicy, którzy znają inne książki Michalkiewicza, z łatwością zauważą konsekwencję autora i dar przewidywania, który można nazwać po prostu umiejętnością myślenia i zdrowego rozsądku.

Co dla Krzysztofa Czyżewskiego oznacza „praktykowanie idei”?
Jeśli ideą jest współistnienie, a praktyką – komunikacja, to współtworzone przez niego sejneńskie „Pogranicze” jest warsztatem porozumienia – gdzie szuka się środków wyrazu, dociera do głębokich pokładów pamięci, odkrywa archiwa, komunikuje się z Innym. W tym sensie Małe centrum świata jest przewodnikiem po praktykach pogranicznego współistnienia.
Oczywiście pisanie o dialogu kultur w czasach Brexitu jest obarczone zwiększonym ryzykiem. Temu, co powszechne
– rozpadowi, konfliktom, agresji – Czyżewski przeciwstawia kulturę obejmującą i zakorzeniającą, która zaprasza do współudziału, włącza do wspólnoty i pomaga w odnajdywaniu drogi do własnej tożsamości. Zadanie Ośrodka „Pogranicze” nie polega rzecz jasna na tym, by zażegnać konflikt na Bliskim Wschodzie albo zszyć rozdartą Unię Europejską. Polega natomiast na tym, by uczyć się od każdego, kto do „Pogranicza” zawita, jak nazywać zerwanie i razem z przybyszem pracować nad „tkanką łączną”. Kiedy to się udaje, niewielkie Sejny i Krasnogruda na moment stają się małym centrum świata.

Przemysław Czapliński

Dawni ludzie żyli wśród zwierząt i tylko dzięki nim mogli przeżyć. Zwierzęta – te łowne, te hodowane, jak i te, które po prostu cieszyły swoim widokiem lub śpiewem – były także symbolami, poprzez które ludzie oglądali i pojmowali świat. To nam zostało do dziś: zauważmy, jak często nasze rozmowy schodzą na temat zwierząt. Nowa książka Wojciecha Jóźwiaka przedstawia właśnie zwierzęta jako symbole, jako mieszkańców naszej wyobraźni. Autor śledzi ich obecność w popularnych skojarzeniach, w literaturze, filmach i malarstwie. Łączy zwierzęce archetypy z symbolami astrologii, magii, tarota, enneagramu. W książce przewijają się nasze współczesne zwierzęta mocy: Bocian, Borsuk, Dzik, Gołąb, Jaskółka, Jeleń, Jeż, Koń, Kret, Kruk, Lew, Lis, Łoś, Mysz, Myszołów, Niedźwiedź, Orzeł, Pająk, Raróg, Słoń, Sokół, Szczur, Ślepowron, Tygrys, Wąż, Wilk, Zając, Żaba, Żubr. Warto zwrócić się do nich, by zrozumieć symboliczny ekosystem, w którym wciąż żyją nasze umysły.


[O KSIĄŻCE]
"Podczas gdy wilk reprezentuje niebezpieczny i budzący strach styk z anekumeną, reprezentuje wtargnięcie anekumeny w nasze życie, to niedźwiedź reprezentuje anekumenę jako niezależne królestwo, które wiedzie trwałe i spokojne życie i w którym człowiek jest zwyczajnie zbędny.
Widać to po tym, że niedźwiedź, chociaż znacznie od wilka większy i realnie mogący skuteczniej zaatakować człowieka, budzi dużo mniejszy lęk niż wilk – szczególnie, gdy zwierzęcia nie ma w pobliżu i tylko igra z nim wyobraźnia. Niedźwiedzie wydają się spokojne, flegmatyczne, dobroduszne i (w przeciwieństwie do wilków) mamy nadzieję znaleźć z nimi jakiś kontakt, jakiś wręcz wspólny język. Wilk wydaje się nam istotą kompletnie nie-ludzką, podczas gdy niedźwiedź dla wyobraźni to rodzaj leśnego luda, odmiennego, ale zarazem mającego wspólne z nami cechy.
Te wyobrażenia i fantazje mają podstawy w rzeczywistości tych zwierząt. Niedźwiedzie hibernują, czyli uprzejmie dla nas przesypiają tę porę roku, kiedy jesteśmy (lub byliśmy w dawnych wiekach) najbardziej zagrożeni, słabi i podatni na atak. Zima jest anekumeną jako okres czasu! Podobnie jak noc." (fragment)