Kryzys z przekazach medialnych

W dyskursie naukowym pytanie o profesjonalizm zawsze będzie pytaniem podstawowym. Dlatego doceniam przedstawione w tomie tak różne perspektywy teoretyczne i metodologiczne, które prezentują Autorzy, oraz różne obszary tematyczne, do których się odnoszą. Pozwalają ująć problem granic współczesnego dziennikarstwa w obszernej jego różnorodności, wielowątkowości, ale także niejednoznaczności. Proponują również rozwiązania systemowe, które – choć niełatwe – nawet jeśli nie przybliżają nas do wyczerpującej odpowiedzi, dziennikarz, mediaworker czy in?uencer projektują pytania o kolejne kon?guracje społeczeństw i ich mediów.
Dr hab. Leszek Pułka, prof. Uniwersytet Wrocławski

Książka poddaje refleksji współczesne kłopoty z prywatnością w kontekście funkcjonowania nowych technologii rozwijanych w demokratycznych strukturach liberalnych społeczeństw zachodnich. Autorka posługuje się kategorią asymetrii przejrzystości, ażeby opowiedzieć o relacji jednostki (użytkownika, obywatela, konsumenta) z przedstawicielami rządów państw oraz międzynarodowych korporacji w zglobalizowanym świecie. Przygląda się budowanym przez technologiczne firmy iluzjom i tropi ich przejawy w konkretnych zjawiskach: dezinformacji, moderacji treści czy (mikro)targetowania reklam w serwisach społecznościowych. Kontekst jej badań stanowi filozoficzna refleksja nad postawami nowoczesności i ponowoczesności, ale także namysł nad prywatnością w perspektywie długiego trwania oraz szeroko nakreślona panorama procesów i wydarzeń historycznych (m.in. zimnej wojny, kontrkultury amerykańskiej czy narodzin Internetu). Aleksandra Binicewicz – doktor nauk humanistycznych w zakresie nauk o kulturze i religii, adiunkt w Instytucie Kulturoznawstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Jej dysertacja Kulturoznawcza analiza pojęcia prywatności w kontekście rozwoju nowych technologii przedkładana czytelnikowi w formie niniejszej książki została wyróżniona w XIV edycji konkursu Narodowego Centrum Kultury na najlepszą pracę doktorską z dziedzin nauk o kulturze.

Żyjemy w czasach, kiedy to impuls, plotka czy fake news z mediów społecznościowych kreują codzienność. Hakerzy, internetowe boty, a może ISIS, Putin, Trump czy trolle internetowe kształtują naszą rzeczywistość oraz wartości. Pomerantsev udowadnia, że niejednokrotnie to właśnie online, w social mediach wykorzystywanych przez polityków toczą się nowe wojny o systemy wartości, demokrację i wizję świata. Autor podróżuje po świecie, bada archiwa, rozmawia z ludźmi próbującymi walczyć z fake newsami. Z podróży od Manili, przez Pekin, Moskwę po Stany Zjednoczone i Meksyk, Pomerantsev przywozi refleksje, że większy dostęp do informacji nie oznacza dla nas więcej wolności. Mniej lub bardziej autorytarne reżimy kontrolują narrację, uciszają przeciwników, ale i własnych obywateli poprzez bombardowanie ich fałszywymi newsami, półprawdami i propagandą. Czy w tym gąszczu informacji potrafimy oprzeć się wizjom i bajkom i wysupłać to, co jest prawdą? „To nie jest propaganda” to fascynujący reportaż, w którym wspomnienie o własnych rodzicach uciekających przed radzieckim KGB, przetykane jest współczesnymi rozmowami z twitterowym rewolucjonistami, populistami czy fanami jihadu.

Obszerny tom (a złożyło się na niego ponad trzydzieści tekstów) to owoc naukowego namysłu najwyższej próby badaczy, którzy od lat śledzą związki historii i komunikacji, w niniejszej publikacji zaś umiejętnie łączą go z dyscypliną, z jaką przez tyle lat związany był Profesor Włodzimierz Mich. W kolejnych wątkach – czy to z zakresu badań stricte historycznych, czy to historyczno-medioznawczych, aż po najnowszą tematykę tyczącą się pandemii, od której z powodu otaczającej nas rzeczywistości społecznej wręcz nie sposób uciec – można odnaleźć bliższe lub nieco dalsze echa twórczości naukowej Jubilata. To z pewnością wyraz szacunku dla wybitnej postaci, która jest ważna dla pracowników naukowo-badawczych UMCS, ale i szerzej – dla całego środo-wiska naukowego z wielu ośrodków w kraju. Rangę twórczości Profesora doceniła Profesor Iwona Hofman, dyrektor Instytutu Nauk o Komunikacji Społecznej i Mediach UMCS oraz prezes Polskiego Towarzystwa Komunikacji Społecznej. Przedstawiając jakże precyzyjnie poszczególne etapy rozwoju dyscypliny nauk o komunikacji społecznej i mediach w lubelskim środowisku UMCS, a także pozytywnie wartościując rolę Jubilata, zauważyła i podkreśliła dominanty wyznaczające wpływ Profesora Włodzimierza Micha na Zespół, Instytut i Wydział oraz cały Uniwersytet Marie Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Także uczniowie i współpracownicy Jubilata docenili wprost w przedstawionych tekstach znaczenie twórczości naukowej, ale też elementy określane w dyscyplinie mianem komunikacji interpersonalnej. Jej przejawem jest bliski kontakt ze współautorami i współredaktorami poszczególnych tomów, który powstawał w kolejnych dziesięcioleciach, pomoc w tworzeniu prac dyplomowych, dyskusje i debaty prowadzone w trakcie konferencji i sympozjów.

Z recenzji dr hab. Klaudii Cymanow-Sosin

Niniejsza monografia dotyka wielowymiarowego i skomplikowanego zagadnienia wolności wypowiedzi w środowisku nasyconym mediami i informacjami. Zaprezentowana tematyka jest niewątpliwie aktualna i ważna, tak ze względu na potrzeby badawcze dyscyplin: nauki o polityce, nauki o mediach i komunikowaniu społecznym oraz nauk prawnych, jak i ze względu na potrzeby społeczne wynikające z nadmiaru informacji, braku umiejętności jej selekcji oraz dewaluacji w procesie informowania i komunikowania takich wartości, jak prawda, rzetelność i uczciwość. Tytuł książki – krótki i prosty – wskazuje na zasadniczy przedmiot analizy złożonej materii, jaką jest wolność wypowiedzi, w społecznym kontekście społeczeństwa informacyjnego. Na wysoką ocenę zasługuje również przebogata i zróżnicowania baza źródłowa pracy. Książkę uważam za aktualną i potrzebną.

Z recenzji dr hab. Agnieszki Pawłowskiej, prof. UR

Tematem nadrzędnym monografii zbiorowej jest, zapowiedziana tytułem, przemoc w mediach. [...] Na [...] współczesnej arenie przemoc jest pokazywana z różnymi intencjami, ale i stosowana. Tym ważniejszy jest głos nauki, która zdefiniuje, zdiagnozuje, opisze, zinterpretuje, poszuka źródeł i przyczyn, zaproponuje remedium... Podda oglądowi dwie strony układu przemocowego: sprawcę i ofiarę, ale i obserwatora. W przypadku tomu uwzględnia się także odbiorcę komunikatu medialnego. Publikacja Przemoc w mediach gromadzi medioznawców, mediolingwistów i przedstawicieli innych dyscyplin naukowych, którzy poddają przemoc w mediach oraz przemoc mediów oglądowi i refleksji z wielu perspektyw. To gwarantuje wszechstronność ujęcia, a jednocześnie poddaje dyskusji i weryfikuje poczynione ustalenia. Autorzy z wnikliwością, wykorzystując zgromadzoną już wiedzę o zjawisku, proponując nowe postawy teoretyczno-metodologiczne i procedury analityczne, tworzą szeroką panoramę przemocy o wielu formach, obliczach, funkcjach. Ich teksty przybliżają do głębszego poznania fenomenu indywidualnego i społecznego, mrocznego, groźnego, a jednocześnie fascynującego. Lektura tomu nie jest łatwa, bo taką być nie może z racji eksplorowanej przestrzeni, ale przejście przez nią daje korzyści poznawcze nie do przecenienia i uwrażliwia na obecność przemocy w mediach: tych tradycyjnych, tych nowych i tych „nowych nowych". Z recenzji prof. dr hab. Małgorzaty Kity