Księgozbiory gminnych bibliotek publicznych a potrzeby czytelnicze gimnazjalistów. Raport z badań

W prezentowanej antologii problemy wynikające z potraktowania archiwum jako fenomenu kultury rozpatrywane są na gruncie empirycznego archiwum. Archiwum nie stanowi tu pretekstu do rozważań nad, przykładowo, pamięcią czy zapomnieniem, władzą czy też konstruowaniem przeszłości, jak to jest we współczesnej humanistyce za sprawą „zwrotu archiwalnego”. Nie oznacza to, że te problemy nie są w niniejszym zbiorze podejmowane. Przeciwnie – jednak, podobnie jak inne, którymi zajmują się autorzy poszczególnych artykułów zawartych w pracy, są one rozpatrywane w kontekście kulturowej praktyki gromadzenia, przechowywania i udostępniania archiwaliów. Refleksja prezentowana jest w antologii na gruncie archiwistyki – dyscypliny naukowej zajmującej się badaniem dziedziny archiwalnej. To, co ponadto wiąże zebrane w antologii artykuły, to zwracanie się w postrzeganiu archiwum jako fenomenu kulturowego pośrednio czy też bezpośrednio do antropologii kulturowej jako tej dyscypliny, która ten fenomen pozwoli zrozumieć.

Rzecz, która nie przestaje zachwycać, to skromne piękno zadrukowanej strony. Książka wydaje się najbardziej ubogą ze sztuk. Fotografia, film, malarstwo, muzyka dysponują nieskończenie bardziej sugestywnymi środkami przedstawiania świata. A literatura? Czarne znaczki na papierze. Ale kiedy wpuścić je w nasze umysły, potrafią tam dokonać cudów. Pracują w naszych głowach najskuteczniej i najciekawiej ze wszystkich znaków, jakimi opisujemy świat – przekonuje w nowym tomie esejów Ryszard Koziołek. Odkrywa w nim przed czytelnikami transformującą moc literatury, która pozwala nam budować i wzbogacać nie tylko nasz własny świat, ale też kształtować mądre, dojrzałe społeczeństwo. Ta polityczna moc literatury – budowanie wspólnoty, otwieranie przestrzeni dyskusji, łączenie doświadczeń – jest dla niego równie ważna, jak jej działanie na wyobraźnię. Na nowo więc opowiada nam o tym, na czym polega kunszt powieściowy Tokarczuk i Pilcha, dlaczego Harry Potter pozwala nam wrócić do dzieciństwa i napełnić świat zasadami moralnymi, a wreszcie jak za pomocą literatury rozmawiać o tym, co politycznie niepoprawne.

Morze wyrzuciło nam Bonifacia na brzeg niczym prezent… Mimo że brzmi to jak baśń, zdarzyło się naprawdę, czyniąc z włoskiego imigranta pierwszego donatora Biblioteki Gdańskiej. Trudno uwierzyć, że mimo kolejnych wojen, pożarów i zmian władzy księgozbiór Biblioteki Gdańskiej trwa od 1596 roku, wciąż służąc czytelnikom, […] to dobro wspólne i prawdziwy powód do dumy wszystkich gdańszczanek i gdańszczan. Gromadzonych przez wieki zbiorów dziś nie dałoby się kupić za żadne pieniądze, w żadnym antykwariacie świata. Przy ulicy Wałowej mieszka wiedza o przeszłości naszej i naszego miasta, bez niej nie bylibyśmy sobą. A i myśl o przyszłości napawałaby większym lękiem. Niech Biblioteka Gdańska trwa bezpiecznie i pomnaża księgozbiór dla tych, którzy przyjdą po nas.
Aleksandra Dulkiewicz

To niezwykle trudne zadanie wybrać dziesięć obiektów bibliotecznych spośród ponad miliona pozycji inwentarzowych zgromadzonych w Bibliotece Gdańskiej. Jakie przyjąć kryteria, czy kierować się unikatowością, czy walorem artystycznym, a może wartością dla nauki? Wyłonione obiekty wydają się spełniać wszystkie te wymogi z nawiązką – są spektakularne pod każdym względem. Zadziwiają artyzmem wykonania, stanowią unikalne źródła do badań i odzwierciedlają stan wiedzy minionych epok, ale przede wszystkim mają gdańską proweniencję i dotyczą samego miasta.
Zofia Tylewska-Ostrowska

Jeżeli bibliotekarze rzeczywiście są wielką rodziną – przez chwilę w to uwierzymy – dziećmi mistrza Bonifacia, tajnym stowarzyszeniem z Kodu da Vinci, to strzegą właśnie tego miejsca: magazynu. Czerwonego budynku z rzędami na wpół ślepych okien. Z zewnątrz wygląda niepozornie. Przypomina fabryczny skład lub spichlerz. […] Ten dom to ceglana skorupa. W środku nie ma murowanych ścian ani stropów. Zamiast nich tkwi ruszt. Siedmiopiętrowy żelazny regał z wąskimi schodami prowadzącymi na kolejne poziomy z kilometrami blaszanych półek. […] Można odnieść wrażenie, że znajdujemy się na statku, wewnątrz kadłuba. Frachtowiec Bonifacia wciąż płynie. Drży pod stopami.
Marcin Wicha

Gdańskie korespondencje Adama Czartkowskiego do „Kuriera Warszawskiego” z lat 1931–1939 to fascynująca lektura, w najlepszych momentach porywająca kronika Wolnego Miasta Gdańska zmierzającego do katastrofy. Autor, pracujący od 1928 roku w Polskim Gimnazjum Macierzy Szkolnej, okazuje się skrupulatnym obserwatorem wydarzeń wewnątrzgdańskich i okołogdańskich. Przez osiem lat nie tylko pisze o czystej faktografii wydarzeń w Wolnym Mieście, lecz także stara się je przybliżać i wyjaśniać polskim czytelnikom. Świetnie znający język niemiecki Czartkowski wykazuje się doskonałą orientacją zarówno w sprawach polsko-niemieckich, jak i przede wszystkim gdańskich. Wie, kto jest kim w tym małym państwie, które nie do końca jest państwem, ale jest również więcej niż tylko miastem. Czyta wszystkie ważniejsze niemieckie gazety wychodzące w Wolnym Mieście. Zna zarówno gdańskich Niemców, jak i Polaków, przy czym cechuje go perspektywa przybysza i człowieka o szerokich horyzontach, dzięki czemu jego obserwacje często bywają odkrywcze – Czartkowski nierzadko dobrze przewiduje przyszły bieg zdarzeń w rządzonym coraz bardziej autorytarnie Wolnym Mieście.

Peter Oliver Loew

Publikacja przybliża osobę wiedeńskiego dziennikarza i satyryka Karla Krausa (1874-1936) oraz założone i prowadzone przez niego czasopismo "Die Fackel". Bohaterem pracy jest po części również mistrzowski język literata odsłaniający głęboką i trafną myśl pisarza. Książka skierowana jest głównie do czytelników wszelkich dyscyplin humanistycznych, w tym niemcoznawców, historyków, kulturoznawców, a także dziennikarzy. Osoba Krausa może zainteresować i zainspirować każdego, komu nieobca jest refleksja nas człowiekiem oraz współczesnym światem i kulturą. Wiedeń i Austria pierwszych trzech dekad dwudziestego stulecia, uwiecznione przez publicystę w jego dziele, są, pomimo wielu zmian, bardzo bliskie współczesnej Europie i Polsce.

Zarządzanie Publiczne 2 (52) 2020
In this issue e.g.:
Wojciech Giza, Barbara Sztokfisz
Revolution 4.0 as a Factor of Change in the labour Market

Grzegorz Baran, Aleksandra Berkowicz, Małgorzata Marzec, Janusz Sasak, Agnieszka Szczudlińska-Kanoś
Opportunities and Threats of Robotic
Process automation in Public Service Development