Kwartalnik Pedagogiczny 3/2021

Biomedyczne podstawy rozwoju i wychowania to podręcznik stanowiący kompendium wiedzy na temat: Rozwoju biologicznego człowieka. Czytelnik znajdzie tu charakterystykę rozwoju fizycznego, motorycznego oraz psychicznego i psychoseksualnego człowieka. W tej części opisano także potrzeby biologiczne człowieka i sposoby ich zaspokajania, opisano przebieg rytmów biologicznych. Zdrowia i wybranych problemów zdrowotnych dzieci i młodzieży w wieku szkolnym. Autorzy przedstawili tu zagadnienia zdrowia oraz czynników je warunkujących, scharakteryzowali sytuację zdrowotną dzieci i młodzieży, opisali wybrane problemy zdrowotne na wczesnych etapach życia oraz możliwości podejmowania działań profilaktycznych. Stanu zdrowia oraz ochrony i promocji zdrowia nauczycieli. W tej części podano charakterystykę społeczno-demograficzną nauczycieli w Polsce oraz specyficzne wyzwania i zagrożenia dla zdrowia, które wiążą się z wykonywaniem tego zawodu. Szczegółowo opisano wybrane problemy zdrowia fizycznego i psychicznego oraz działania podejmowane dla ochrony i promocji zdrowia nauczycieli. Środowiska i organizacji pracy szkoły. Autorzy opisali w tej części środowisko społeczne szkoły, wybrane elementy środowiska fizycznego oraz organizację pracy i życia szkoły w tych aspektach, które mają związek ze zdrowiem. Profilaktyki oraz promocji zdrowia w szkole i przedszkolu. Ostatnią część podręcznika poświęcono możliwościom przeciwdziałania problemom zdrowotnym i zachowaniom ryzykownym dzieci i młodzieży oraz działaniom w zakresie promocji zdrowia, w tym tworzeniu przedszkola i szkoły promującej zdrowie.

Piąta część Ćwiczeń sprawności komunikacyjnych zawiera zestaw zadań służących rozwijaniu zachowań językowych związanych z dziękowaniem. Umiejętność wyrażenia podziękowań pełni bardzo ważną rolę w życiu społecznym, zarówno w kontakcie nieoficjalnym, jak i oficjalnym.
Zakres ćwiczeń uwzględnia relacje panujące między rozmówcami: równorzędne i nierównorzędne. Ćwiczenia ukierunkowane są również na rozwijanie zdolności interpretacyjnych i kreujących zachowania werbalne i niewerbalne, prozodyczne, kinetyczne i proksemiczne.

Prezentowana publikacja jest przeznaczona dla logopedów i terapeutów pracujących z dziećmi w wieku przedszkolnym oraz ich rodziców. Podane w niej ćwiczenia są na tyle łatwe, że będą w stanie wykonać je nawet dzieci od trzeciego roku życia. Publikacja zawiera zestaw ćwiczeń przygotowujących aparat artykulacyjny: wargi, język, podniebienie miękkie i drogi oddechowe do wymowy poszczególnych głosek. Zaproponowane zadania doskonalą koordynację wzrokowo-ruchową oraz koncentrację, pamięć i spostrzeganie, usprawniają motorykę małą poprzez wycinanie i przyklejanie etykietek, rysowanie od lewej do prawej, z góry na dół, kolorowanie. Materiał może także posłużyć do ćwiczenia globalnego czytania wyrazów.

Pytanie o dobra edukacji to swoiste wyzwanie dla środowiska akademickiego pedagogów w Polsce i za granicą. Podejmujemy je, przyjmując szerokie rozumienie edukacji jako wychowania i kształcenia (w koniunkcji), bądź węższe – jako kształcenia (wychowującego), z odwołaniem zarówno do rodzimej, jak i europejskich tradycji i koncepcji: Bildung oraz education. Z perspektywy pedagogiki bowiem prezentuje się ona na trzech poziomach: po pierwsze, jako znacząca praktyka społeczna, wyróżniająca się spośród innych praktyk ześrodkowaniem starań o jakość zarówno kształcenia, jak i wychowania; po drugie, jako idea odnawiana dzięki filozoficznej refleksji i teoretycznemu namysłowi nad nią; po trzecie, jako przedmiot badań empirycznych. Zakłada się, że takie ujęcie edukacji, w którym wychowanie przegląda się w kształceniu i na odwrót, pozwala wydatniej uchwycić relacyjność obu procesów i ich wzajemne powiązania – tak ważne dla pedagogiki i jej tożsamości. Łatwiej też zadać pytania o wyróżniki edukacji – jej dobra. Co ją odróżnia od innych praktyk i w czym jest nie do zastąpienia? Czym dysponuje – jakimi aktywami? Za co ją cenimy? W co wyposaża i co umożliwia? Czego od niej oczekujemy? W czym jest pomocna? Są to pytania o dobra nieosiągalne poza praktyką wychowania i kształcenia. Staraliśmy się na nie odpowiedzieć w niniejszym tomie. Zapraszam do lektury! Dr hab. Katarzyna Wrońska, prof. UJ – absolwentka pedagogiki i filozofii na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Kierownik Zakładu Pedagogiki Ogólnej i Filozoficznej w Instytucie Pedagogiki UJ. Prowadzi badania w obrębie filozofii edukacji, pedagogiki ogólnej oraz historii myśli i praktyk pedagogicznych. Wybrane publikacje: Osoba i wychowanie. Wokół personalistycznej filozofii wychowania Karola Wojtyły-Jana Pawła II (Kraków 2000), Pedagogika klasycznego liberalizmu w dwugłosie John Locke i John Stuart Mill (Kraków 2012), Liberal education w Polsce – między kształceniem ogólnym a edukacją liberalną („Paedagogia Christiana” 2014, nr 1), Wychowanie a wolność. Próba wglądu w myślenie pedagogiczne Józefa Tischnera („Paedagogia Christiana” 2018, nr 1).

Książka jest autorskim podejściem do rozważań dotyczących zawodu nauczycielskiego, uwzględniających przede wszystkim dynamiczne zmiany rzeczywistości i związane z tym nowe konteksty działalności szkół i pracy nauczycieli. Obejmuje swoją tematyką miejsce tej subdyscypliny pedagogiki w przestrzeni akademickiej i szkoły oraz wskazuje na możliwości szerszego wykorzystywania jej osiągnięć w nauce i praktyce nauczycielskiej. Podkreśla również potrzebę aktywnej obecności nauczycieli w dalszym tworzeniu myśli pedeutologicznej, ale również samych siebie, co jest ważnym kierunkiem dla zadowalającego funkcjonowania w przyszłości.
W książce są zatem scharakteryzowane autorskie horyzonty pedeutologii, wśród których można wskazać między innymi: fascynacje zawodem nauczycielskim; ontologiczne podstawy pedeutologii; myślenie pedeutologiczne w kształceniu nauczycieli; transformacje; przywództwo organizacyjne i naukowe pedeutologii; pedeutologiczną konsyderację; pedeutologię twórczości; pedeutologię empiryczną; przywództwo edukacyjne i naukowe; pedeutologiczną wyrazistość czy też horyzont eksperiencji. Monografia prezentuje zatem nowe podejście do rozważań o zawodzie nauczycielskim i jest zaproszeniem dla Czytelników do dialogu o zagubionych szansach dla zawodu nauczyciela, ale odkrywanych ponownie w poczuciu autonomiczności, doceniania wartości nauki i odnalezienia pewnych wskazówek dla wyzwalania nowej świadomości nauczycielskiej. Publikacja jest oryginalnym pomysłem Autora, nie mającym dotąd podobnego ujęcia w polskiej literaturze pedeutologicznej. Książka kierowana jest do nauczycieli akademickich, studentów specjalności nauczycielskich oraz do nauczycieli pracujących w szkołach.

Jak sobie poradzić, JEŻEli jesteś inny? Doskonale wiedzą o tym JEŻE! Takie jak malutka Ada, która pewnego dnia zawitała w ogródku pewnego przedszkola… Jej perypetie zostały przedstawione w formie ilustrowanej historyjki o tym, jak kochać siebie za to, jakim się jest. Opowieść z pewnością zainteresuje nauczycieli, pedagogów i rodziców, ale przede wszystkim dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym, które:

przeżywają lęk związany z różnymi sytuacjami dnia codziennego
chcą nauczyć się rozpoznawać swoje emocje i je nazywać
pragną zdobyć umiejętność akceptacji siebie i innych
potrzebują, by złagodzić ich smutek
borykają się z poczuciem odmienności i osamotnienia.

Książka może też stać się dobrą podpowiedzią, jak rozmawiać z dziećmi o ich lękach i trudnościach. Zadanie to ułatwia dołączony do każdej części barometr emocji – pracując z nim, mali czytelnicy szybko nauczą się, jak określać stany emocjonalne i jak sobie z nimi radzić.