ebook
Lingwistyczna teoria mowy Preliminaria
Andrzej Bogusławski
>Nie ma niemych filozofów. Nie ma filozofii bez mowy i nie ma mowy bez filozofii. Taki jest, Andrzej Bogusławski raczej oczywisty, punkt wyjścia autora. Mowa jako przedmiot teorii jest jednak, jak już dawno zauważono, obiektem osobliwie trudnym w refleksji intelektualnej. Sprawa całokształtu mówienia, w odróżnieniu od tych czy innych cząstkowych szczegółów lub aspektów działania zwanego „mówieniem”, to rzecz, która pojawia się w polu czyjegoś zainteresowania badawczego, zawsze czysto kontemplacyjnego, a praktycznego, bardzo rzadko. Istota zamierzenia autora znajduje dość adekwatny, a zarazem znamienny wyraz w przytaczanych przez niego z uznaniem słowach francuskiego filozofa Louisa de Bonalda (1754–1840) i rosyjskiego pisarza-poety-językoznawcy-filozofa Konstantina Aksakowa (1817–1860).
Louis de Bonald pisał: „Jeśli niektórzy pisarze zajmujący się istotą rozumną są mętni i niezrozumiali [...] dzieje się tak dlatego, że [...] chcieli wyjaśnić istotę myślącą przez istotę myślącą, zamiast ją wyjaśniać przez istotę mówiącą” (Tekst francuski z 1801 roku).
Konstantin Aksakow pisał (po zadeklarowaniu, że nauka musi przyjąć „tajemnicę życia” jako nieodwołalną daną pierwotną): „Nauka słowa jest dokładnie w tej samej sytuacji [...] kiedy musi się mówić o samym słowie [...] o tej przezroczystej szacie myśli – nauka musi uznać tajemnicę ukazania się słowa – tego nowego świata, który wzniósł się nad światem. [...] słowo jest całe przeniknięte świadomością i powstało wraz z nią. Słowo to świadomość, słowo to człowiek” (Tekst rosyjski z 1860 roku w przekładzie autora).
******
The Linguistic Theory of Speech. Preliminaries
The monograph presents a unique philosophical – logical concept of a natural language by an eminent philosopher and linguist Andrzej Bogusławski. The author offers a preliminary stratification of language responses with particular reference to base responses.
Ten produkt nie ma jeszcze opinii
Twoja opinia
aby wystawić opinię.
- Wysyłka na email (tylko dla produktów cyfrowych) 0.00 zł brutto
Monografia prezentuje oryginalną koncepcję filozoficzno-logicznego ujęcia języka naturalnego autorstwa wybitnego językoznawcy-filozofa Andrzeja Bogusławskiego. Autor proponuje wstępną stratyfikację odezwań językowych ze szczególnym uwzględnieniem odezwań bazowych.
>Nie ma niemych filozofów. Nie ma filozofii bez mowy i nie ma mowy bez filozofii. Taki jest, Andrzej Bogusławski raczej oczywisty, punkt wyjścia autora. Mowa jako przedmiot teorii jest jednak, jak już dawno zauważono, obiektem osobliwie trudnym w refleksji intelektualnej. Sprawa całokształtu mówienia, w odróżnieniu od tych czy innych cząstkowych szczegółów lub aspektów działania zwanego „mówieniem”, to rzecz, która pojawia się w polu czyjegoś zainteresowania badawczego, zawsze czysto kontemplacyjnego, a praktycznego, bardzo rzadko. Istota zamierzenia autora znajduje dość adekwatny, a zarazem znamienny wyraz w przytaczanych przez niego z uznaniem słowach francuskiego filozofa Louisa de Bonalda (1754–1840) i rosyjskiego pisarza-poety-językoznawcy-filozofa Konstantina Aksakowa (1817–1860).
Louis de Bonald pisał: „Jeśli niektórzy pisarze zajmujący się istotą rozumną są mętni i niezrozumiali [...] dzieje się tak dlatego, że [...] chcieli wyjaśnić istotę myślącą przez istotę myślącą, zamiast ją wyjaśniać przez istotę mówiącą” (Tekst francuski z 1801 roku).
Konstantin Aksakow pisał (po zadeklarowaniu, że nauka musi przyjąć „tajemnicę życia” jako nieodwołalną daną pierwotną): „Nauka słowa jest dokładnie w tej samej sytuacji [...] kiedy musi się mówić o samym słowie [...] o tej przezroczystej szacie myśli – nauka musi uznać tajemnicę ukazania się słowa – tego nowego świata, który wzniósł się nad światem. [...] słowo jest całe przeniknięte świadomością i powstało wraz z nią. Słowo to świadomość, słowo to człowiek” (Tekst rosyjski z 1860 roku w przekładzie autora).
******
The Linguistic Theory of Speech. Preliminaries
The monograph presents a unique philosophical – logical concept of a natural language by an eminent philosopher and linguist Andrzej Bogusławski. The author offers a preliminary stratification of language responses with particular reference to base responses.
- Tytuł
- Lingwistyczna teoria mowy
- Podtytuł
- Preliminaria
- Autor
- Andrzej Bogusławski
- Język
- polski
- Wydawnictwo
- Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
- ISBN
- 978-83-235-4316-9
- Rok wydania
- 2021 Warszawa
- Wydanie
- 1
- Liczba stron
- 544
- Format
- Spis treści
- Przedmowa 9 Wprowadzenie 13 I. Projektowany zakres i charakter opracowania 13 II. Ogólne założenia lingwistyczno-filozoficzne 28 III. Mówienie i mówienie o mówieniu 75 Główna teza przedkładanej teorii mowy 75 Zasadnicze zróżnicowanie stanowisk filozoficznych w kwestii języka i mowy 82 Część pierwsza Mowa Rozdział I. Kanoniczne werdykty obiektywizujące (KWO). Charakterystyka początkowa 91 Dwie zasadnicze cechy KWO 94 Przewidywana zawartość nazwy „kanoniczny werdykt obiektywizujący” 101 Rozdział II. Wstępna charakterystyka kontrastu między prymarnym funktorem ‘powiedział’ a sekundarnym funktorem ‘powiedział’ 107 Aneks I 114 Aneks II 121 Aneks III 123 Rozdział III. Przedmioty relacjonowania i ich relacjonowanie 124 Rozdział IV. Monowalencyjny funktor to (jest) poza kategorią KWO. Rzut oka na pokrewne zjawiska spoza kategorii KWO 131 Rozdział V. Szczególna podkategoria KWO: biwalencyjne oznajmienia metaepistemiczne. Słowo o oznajmieniach pokrewnych 138 Aneks 155 Rozdział VI. Naczelne funktory relacjonowania wypowiedzi (NFRW) a właściwości perceptybilno-techniczne mowy 157 Rozdział VII. Mowa w refleksji teoretycznej i pozateoretycznej 169 Rozdział VIII. Ogólna taksonomia lingwoczynów. Wprowadzenie do pełnej charakterystyki kanonicznych werdyktów obiektywizujących (KWO) 178 A. Pojęcie KWO. Rozszerzony zarys wstępny. Test metajęzykowej kompetencji ogółu użytkowników języka (MKU) 179 B. Charakterystyka wypowiedzeń należących do kategorii KWO. Uzupełnienia. Test: ‘prawdę mówiąc’ 186 Rozdział IX. Pełna charakterystyka prymarnego NFRW i jego denotatów z kategorii KWO. Prezentacja skrótowa 199 Rozdział X. Pełna charakterystyka prymarnego NFRW i jego denotatów z kategorii KWO. Prezentacja rozwinięta 202 A. „Powaga”. Problem metonimii i metafory 202 B. Asercyjność relacjonowanej wypowiedzi 210 C. „Neutralność” 218 D. „Kanoniczność”. Problem walencji, metonimii, wieloznaczności 219 E. Szczególny przypadek metonimii. „Milczące zaprzeczenie” 235 F. „Pełnoreferencjalność – określoność referencji” 237 Rozdział XI. Nieograniczona wielość funkcjonalnych typów wypowiedzi 241 Rozdział XII. Kanoniczne werdykty obiektywizujące wobec innych lingwotworów (KWO vs. AKWO) 248 Rozdział XIII. Taksonomia AKWO 264 Komentarze atrybucyjne 275 Wypowiedzi hybrydalne 277 Rozdział XIV. Wybrane problemy subkategoryzacji AKWO 280 A. Synkretyczno-egocentryczne zwroty epistemiczne [ESE]. Wprowadzenie do ich analizy 280 B. Szczególny przypadek ESE: chyba 286 C. Glosy do innych wybranych wyrażeń z kategorii ESE 297 D. Sprawa pytań jako szczególnej podkategorii w obrębie kategorii AKWO. Przyczynek do krytycznej i autokrytycznej refleksji erotetycznej 304 Uwagi do teorii pytań AB (1977a) 305 Wstępne uwagi do teorii pytań AB (1978b). Jej rozwinięcie 306 Operacje indagacyjne 308 E. Problem statusu datum quaestionis w tzw. pytaniach uzupełnienia 312 Szczególne kategorie indagacji 314 F. Problem zasięgu składników indagacji bipolarno-stanowych 317 Część druga Wiedza Rozdział I. Relacje: wie, że – wie, czy; powiedział, że – powiedział, czy 327 Rozdział II. Autodestrukcja sceptycyzmu radykalnego 341 Rozdział III. Krytyka sceptycyzmu Petera Ungera (1975) 348 Rozdział IV. Sprawa „funktora niekompletnego” K* w propozycji Jana Woleńskiego (2007) 351 Rozdział V. Status składniowy ‘wie, że’ jako pojęcia pierwotnego. Problem aletyczności wyrażenia ‘nie wie, że’ 359 Rozdział VI. Uzupełnienia do teorii funktora ‘wie, że’. Relacje: ‘wiedza’ – ‘istnienie’, ‘wiedza’ – ‘prawda’ 376 Aneks. Wielość wiedzących i wielość tego, co wiedziane 391 Rozdział VII. Brak koreferencjalnej rekurencji wie, że i konieczność współwiedzy. Ich konsekwencje światopoglądowe. Problem wszechwiedzy 392 Aneks. Glosa do sprawy agnostycyzmu 403 Rozdział VIII. Dalsze obserwacje dotyczące braku koreferencjalnej rekurencji wie, że 407 Rozdział IX. Równoważność analityczna p i istnienia wiedzącego, że p 411 Rozdział X. Problem braku koreferencjalnej rekurencji ‘wie, że’ a paradoks kłamcy 416 Rozdział XI. Problem ekstensjonalności / intensjonalności 425 Rozdział XII. Paradoks Wittgensteina. Glosa do 7 tezy Traktatu 434 Rozdział XIII. Czego nie można twierdzić w trybie KWO?453 Bibliografia 457 Prace autora 467 Summary 477 Indeks nazwisk 540
- Format pliku
- ebook
Pobierz fragment