Małe tablice Historia 2019

W latach 60. XX wieku, kiedy rozpoczynano eksplorację stanowisk w Grucznie, ówczesne uwarunkowania pozwoliły na przeprowadzenie zakrojonych na szeroką skalę badań, w wyniku których wydobyto bardzo liczny zbiór ludzkich szczątków kostnych. Projekt zatytułowany „Opracowanie wyników analiz ludzkich szczątków kostnych z badań prowadzonych w latach 1964–69 w Grucznie, gm. Świecie”, który był realizowany dzięki dofinansowaniu ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, umożliwił nie tylko uporządkowanie i zabezpieczenie dotychczasowych archiwalnych opracowań materiału kostnego, lecz przede wszystkim zainwentaryzowanie i skatalogowanie zachowanych szczątków ludzkich, przechowywanych obecnie w zbiorach Wydziału Nauk Biologicznych i Weterynaryjnych UMK w Toruniu.

Efektem tych prac stała się także niniejsza publikacja, w której zasygnalizowano, zadokumentowano graficznie i pokrótce scharakteryzowano wybrane zmiany chorobowe i rozwojowe, jakie udało się zidentyfikować badaczom w obrębie grucznieńskiej kolekcji kostnej. Album stał się równocześnie niezwykłym i unikalnym połączeniem antropologii, fotografii i archeologii. Jego Autorzy postanowili bowiem nie tylko opisać ślady, jakie odkryli na kościach w sposób stricte naukowy, lecz także pokazać inne, artystyczne spojrzenie na doczesne szczątki ludzkie. Publikacja to próba stworzenia dialogu między nauką a sztuką, między przeszłością a teraźniejszością, między życiem a śmiercią. Każda kość ma swoją historię, niemal każda choroba odcisnąć na niej może swoje piętno. Fascynujący obraz zdrowia i choroby, jaki odsłania się przed Czytelnikiem w miarę lektury ma zachęcić do refleksji nad ulotnością ludzkiego życia i nad pięknem, które może być znalezione nawet w najbardziej nieoczekiwanych miejscach.

Publikacja, w zamyśle jej Autorów, ma także stanowić rozbudowany materiał ilustracyjny, który towarzyszyć będzie kolejnym, aktualnie przygotowywanym interdyscyplinarnym opracowaniom stanowisk w Grucznie.

O kulisach badań w latach 60. XX wieku i o przygotowaniach do realizacji projektu opowiadają: prof. dr hab. Guido Kriesel, wieloletni Kierownik Zakładu Antropologii UMK, a w 1965 r., w pierwszym sezonie badań z udziałem antropologów - świeżo upieczony doktor oraz Autorzy Albumu: dr Alicja Drozd-Lipińska i mgr Andrzej Romański

Cześć, jestem Ola i uważam, że życie jest super! Od pewnego czasu trenuję ju-jitsu. Trener twierdzi, że mam zadatki na mistrzynię i wytypował mnie do zawodów. Problem w tym, że rodzice muszą wyrazić zgodę, a moi myślą, że chodzę na balet… 

Grupa nastolatków przenosi się do Polski z dziewiętnastego i dwudziestego wieku. Muszą sprawdzić, czy Polacy zawdzięczają wolność sobie samym, czy sytuacji międzynarodowej. Ale to nie wszystko, dzieciaki mają tajny plan. Chcą odnaleźć monety, na które przetopione zostały korony i berła polskich królów, i odtworzyć z nich te korony. Dziwne? Wcale nie! W niedalekiej przyszłości nauka historii wygląda zupełnie inaczej… Szczególnie gdy nauczycielem jest pan Cebula.

Księga przygotowana na stulecie urodzin profesora Aleksandra Gieysztora zawiera teksty dotyczące różnych dziedzin jego działalności, osobiste wspomnienia przyjaciół, współpracowników i uczniów oraz publikowane po raz pierwszy listy profesora (wybór). Tom uzupełniają fotografie, również w ogromnej większości do tej pory niepublikowane. Publikacja ukazuje bogatą działalność Aleksandra Gieysztora jako wykładowcy i mistrza młodych adeptów historii, badacza o światowej renomie utrzymującego ścisłe kontakty z uczonymi z zagranicy, wreszcie – dyrektora Zamku Królewskiego głęboko zaangażowanego w jego odbudowę. Prezentuje też takie karty z życiorysu Gieysztora, jak jego działalność w podziemiu w czasie okupacji czy późniejsze zaangażowanie w szeroko pojęte kształcenie historyczne. Unikatowa edycja listów, obejmująca wybór korespondencji profesora (przede wszystkim z innymi polskimi uczonymi), ukazuje niezwykle interesujący obraz polskiego środowiska naukowego drugiej połowy XX wieku. Zarówno z tekstów, jak i z listów wyłania się sylwetka nie tylko wybitnego, wszechstronnego uczonego, organizatora życia kulturalnego w powojennej Polsce, lecz także człowieka niezwykle ciepłego i życzliwego w codziennych kontaktach z ludźmi.

Aleksander Gieysztor (1916–1999) – historyk, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, dyrektor Instytutu Historycznego UW (1955–1975), pierwszy dyrektor Zamku Królewskiego w Warszawie (1980–1991), prezes Polskiej Akademii Nauk (1981–1983, 1990–1992). Podczas II wojny światowej uczestnik kampanii wrześniowej 1939 r., później oficer KG AK.

P.C. Almondjest autorem znakomicie przyjętej na Zachodzie biografii diabła. Tym razem prezentuje biografię Boga, czyli historię paradoksu, dramatu transcendentnej, ponad-i bezczasowej istoty, która od początku świata współistnieje w różnych formach z ludźmi –czyli całkowitym jego przeciwieństwem, śmiertelnymi stworzeniami należącymi do upadłego i przejściowego jedynie świata, który On jakoby stworzył. Autor przedstawia Boga w różnych aspektach Jego natury –wewnętrznej oraz zewnętrznej –od najwcześniejszych czasów aż do chwili obecnej, pokazuje, jakiej ewolucji podlegało pojęcie Boga i jakimi środkami posługiwali się ludzie, żeby zbliżyć się do Istoty Najwyższej. W chrześcijaństwie, judaizmie, islamie i innych religiach Bóg postrzegany jest jako ktoś kogo nie można pojąć zwykłym aparatem zmysłów, jednocześnie jednak ów Bóg dąży wszędzie do tego, żeby stać się jednością ze światem i z nami.

Koncepcja bóstwa była według autora czynnikiem spajającym, a jednocześnie twórczym dawnej oraz współczesnej (liczonej od średniowiecza) cywilizacji. Jest to zatem nie tylko biografia Boga, ale i historia ewolucji wiary w Istotę Najwyższą, a także historia negowania samej jej koncepcji. Historia Boga, zdaniem autora, jest jednocześnie, od zarania dziejów świata, historią poszukiwania odpowiedzi na pytanie o zasadniczy sens naszego bytu.

15 i 16 sierpnia 1920 roku doszło do bitwy pomiędzy sowieckimi wojskami i Wojskiem Polskim w okolicach miejscowości Garbatówka, Głębokie, Cyców. Bitwa ta była epizodem bitwy warszawskiej , IV Brygada Jazdy wchodziła w skład 3 Armii generała Zygmunta Zielińskiego. Zadaniem 3 Armii była osłona koncentracji 4 Armii generała Leonarda Skierskiego, która była główną siłą uderzeniową planowanej ofensywy. Początkowo, 16 sierpnia oddziały Dotola zepchnęły Polaków do odległej o 2 kilometry od Cycowa miejscowości Głębokie. Dzięki pomocy 2 DAK , 3 i 7 Pułków Ułanów przeprowadzono kontratak na pozycje bolszewickie pod Cycowem i w konsekwencji rozbicie ich.

Zupełnie nieznana, przemilczana historia młodych kobiet, które złamały klucz do kodów państw osi, pomogły aliantom wygrać wojnę i zrewolucjonizowały kryptoanalizę.

Wojska lądowe i marynarka wojenna Stanów Zjednoczonych zwerbowały ponad dziesięć tysięcy kobiet z małych miast i elitarnych uniwersytetów do pracy jako łamaczki kodów podczas II wojny światowej. Podczas gdy ich bracia i ukochani chwycili za broń, one przeniosły się do Waszyngtonu, by nauczyć się łamania szyfrów. Ich wysiłki pozwoliły przyspieszyć zakończenie wojny i ocalić mnóstwo osób, a także otworzyły im drzwi do kariery. Surowa przysięga dyskrecji niemalże wymazała ich wysiłki z historii, jednak teraz, dzięki imponującym badaniom i wywiadom z ocalałymi „dziewczynami od szyfrów”, Liza Mundy przywróciła do życia intrygującą i pełną życia historię o odwadze, służbie i osiągnięciach naukowych.

Niezależnie od tego, z jak różnych pochodziły środowisk, kobiety, które spełniały wymagania postawione przez marynarkę wojenną i armię lądową, miały wiele cech wspólnych. Były inteligentne i pomysłowe, a także dążyły do zdobycia wszechstronnego wykształcenia w czasach, gdy edukacji kobiet ani nie promowano, ani nie nagradzano. Zdobyły biegłość w matematyce lub naukach ścisłych albo językach obcych, a częstokroć we wszystkich tych dziedzinach. Były obowiązkowe i kierowały się patriotyzmem, a poza tym żądzą przygód i zaangażowaniem. Nie oczekiwały też żadnej publicznej nagrody za tajną pracę, której się podjęły. Być może ta ostatnia cecha była najważniejsza.