Mit rytuał i oralność

For over a century, anthropologists have immersed themselves in unfamiliar cultures, uncovering the hidden rituals that govern how people act. Now, a new generation of anthropologists are using these methods in a different context - to illuminate the behaviour of consumers and businesses at home.

In Anthro-Vision, Gillian Tett - bestselling author, Financial Times journalist, and anthropology PhD - reveals how anthropology can make sense of people's behaviour, in business and beyond. She outlines how anthropology helps explain consumer habits - revealing the 'webs of meaning' that underpin how we shop, and unpicking the subtle cultural shifts driving the rise of green investment. She explores how anthropology can shed light on the workplace, identifying the hidden tribes within the office, and pinpointing which rituals are binding together a team. And she shows how we can all use anthropology in our own lives, too: helping us make better decisions, navigate risk - even work out what our peers are really thinking.

Along the way, Tett draws on stories from Tajik villages and Amazon warehouses, Japanese classrooms and Wall Street trading floors, all to reveal the power of anthropology in action.

The result is a wholly new way to make sense of human behaviour. In a short-sighted world, we can all learn to see clearly - using the power of Anthro-Vision.

Książka stanowi zbiór ściśle powiązanych ze sobą szkiców, podejmujących refleksję teoretyczną nad dziedzinami rozpatrywanymi zazwyczaj osobno: antropologią słowa, teorią antropologiczną, filozofią kulturalistyczną i założeniami animacji kultury. Kwestie te ujmowane są transdyscyplinarnie, a spójność nadaje im szeroka perspektywa antropologiczna, pozwalająca wydobyć wiele powiązań między zagadnieniami i zjawiskami z tych obszarów, które w ten sposób oświetlają się nawzajem. Jednym z głównych wątków przewijających się przez różne podejmowane problemy jest – wydobyta w tytule – opozycja między dwiema strategiami poznawczymi w naukach o kulturze, określonymi metaforycznie jako strategia lunety i strategia radaru. Pierwsza reprezentuje stanowisko nauki paradygmatycznej, w której przyjęta teoria poprzedza rozpoznania badanej rzeczywistości, druga oddaje postparadygmatyczną orientację naukową, zgodnie z którą to z samej rzeczywistości płyną wyzwania poznawcze, dopiero w kolejnym kroku poddawane opracowaniu teoretycznemu, przy zachowaniu podejścia antysystemowego i kontrtekstowego.

Czy sami sobie podkładamy nogę? Jeszcze nie tak dawno uzbrojeni w oszczep polowaliśmy na mamuty, dziś spacerujemy po Księżycu, rozbijamy atomy i serfujemy po internecie. Ciągle jednak podlegamy skomplikowanym prawom ewolucji. Czy jesteśmy gotowi na nowoczesność? Brytyjski naukowiec Adam Hart udowadnia, że ewolucja przygotowała nas do życia w świecie, który właściwie już nie istnieje, a biologiczne adaptacje często działają na naszą szkodę. Otyłość jest spuścizną czasów, w których nauczyliśmy się gromadzić w organizmie tłuszcz, by przetrwać okresy głodu. Stres, czyli ratująca życie reakcja zachodząca w obliczu ataku niedźwiedzia, może teraz powodować bóle głowy i problemy z sercem. W toku ewolucji staliśmy się istotami skłonnymi do nieakceptowanej obecnie przemocy. Gnębią nas nietolerancje laktozy i glukozy… Ale nie wszystko stracone! Autor Niedostosowanych przekonuje, że skuteczne terapie, bazujące na wiedzy o ewolucji, pomogą nam pozbyć się tych problemów. I może już wkrótce będziemy lepiej „dostosowani”? Czy wiesz, że: zmiana diety człowieka neolitu doprowadziła do stłoczenia zębów, w których pojawiła się próchnica? mutacja genetyczna umożliwiająca dorosłym picie mleka bez przykrych kłopotów żołądkowych wystąpiła 3500 lat temu? gen otyłości odkryty u mieszkańców Samoa zmniejsza ryzyko zachorowania na cukrzycę? Adam Hart pokazuje z ożywczo nowatorskiej perspektywy, jak to jest wieść życie w nowoczesnym świecie, dysponując ciałem z epoki kamienia. Ta książka to ewolucjonistyczny majstersztyk, frapujący, demaskatorski i skłaniający do refleksji. Jules Howard, zoolog, popularyzator nauki, autor książki Death on Earth Tak, jest to niezwykle wnikliwa analiza niezgodności między naszą starożytną biologią a nowoczesnym światem; tak, jest to książka wypełniona po brzegi obserwacjami naukowymi; ale przede wszystkim, dzięki potoczystemu i przystępnemu językowi, jakim operuje Adam Hart, jest to naprawdę znakomita lektura! Rick Edwards, dziennikarz radiowy i autor podcastu Science-ish Lektura obowiązkowa dla tych, którzy pragną zrozumieć, co zrobiliśmy źle i czy możemy mieć nadzieję, że kiedykolwiek uda się nam wszystko naprawić. Matthew Wright, dziennikarz radiowy Niezwykle aktualna i dająca do myślenia książka, napisana inteligentnie i przystępnie; jedna z najlepszych, jakie kiedykolwiek czytałam. Helen Pilcher, autorka książek popularnonaukowych, m.in. Life Changing Adam Hart jest entomologiem oraz wykładowcą komunikacji naukowej na Uniwersytecie Gloucestershire. Współpracuje z BBC Radio 4 i BBC World Service, dla którego realizuje audycje dokumentalno-naukowe. Jest jednym z narratorów wielu popularnych cykli telewizyjnych programów dokumentalnych, w tym Planet Ant: Life Inside the Colony (BBC 4), Life on Planet Ant (BBC 2) i Hive Alive (BBC 2). Jest także autorem ponad stu publikacji naukowych. Jego poprzednia książka popularnonaukowa ukazała się w 2015 roku i nosiła tytuł The Life of Poo (Życie kupy).

INCLUDES A NEW AFTERWORD FROM YUVAL NOAH HARARI

What makes us brilliant? What makes us deadly? What makes us Sapiens?

One of the world's preeminent historians and thinkers, Yuval Noah Harari challenges everything we know about being human. Earth is 4.5 billion years old. In just a fraction of that time, one species among countless others has conquered it: us.

In this bold and provocative book, Yuval Noah Harari explores who we are, how we got here and where we're going.

Ci spośród nas, którzy posiadają mnóstwo zboczeń, tym się różnią od człowieka uczciwego i prawego, że ozdabiają swe ciała przeróżnymi szkaradnymi malunkami. Oszuści, rabusie, podpalacze, złodzieje, próżniacy, włóczędzy, zabójcy, pederaści i prostytutki traktują tatuaże jak spis swoich przeszłych występków oraz zapowiedź zbrodni zamierzonych. Nierzadko są wśród tych zdobień rysunki lubieżne, które recydywiści każą sobie wykłuwać w miejscach nieprzyzwoitych, a także sekretne znaki, stosowane przez członków tajnych stowarzyszeń. Zwyczajem tym przestępcy niemało przypominają ludy dzikie i pierwotne, a nie bez znaczenia pozostaje fakt, że większość z nich wywodzi się z niższych stanów. Autor tego naukowego dzieła ów zwyczaj opisał, a także liczbami, przykładami i rysunkami swoje obserwacje poparł, ażeby o ich prawdziwości nikt wątpić nie mógł.

Wołga – nieodgadniona niebieska trasa nieśpiesznego ruchu. Biegnie od drewnianych cerkiewek przez meandry komarowych rozlewisk, rosyjskie miasta i miasteczka, święte puszcze i pozostałości Bułgarii Wołżańsko-Kamskiej aż po białe budowle z kredy, klify i wąwozy, zmurszałe przystanie i wielkie radzieckie hydroelektrownie. Tatarskie chatki i pasieki na jednym brzegu, deweloperskie kilkunastopiętrowce na drugim. Kazań, Samara, Joszkar-Oła, Nabierieżnyje Czełny... To tutaj tak naprawdę kończy się Europa, a w nadwołżańskim tyglu mieszają się dziesiątki kultur, historii i wierzeń.
Konstanty Usenko, którego korzenie sięgają Koźmodiemiańska w autonomicznej Republice Mari El, zabiera nas w podróż po peryferiach Europy, nie porzucając przy tym muzycznych fascynacji. Rytm marszruty wyznaczają pradawne pentatoniczne melodie pomieszane z elektronicznym radzieckim industrialem, a magicznej podróży do źródeł towarzyszy atmosfera snu na jawie.
Wykresy fal środkowej Wołgi to brawurowy przykład punkowej etnografii i wyznanie wiary nowofalowca, próbującego poskładać swoją nomadyczną tożsamość.
„To już trzecia książka Kostka Usenki, nomady „dumnego z bycia kundlem”, muzyka i pisarza. Nie użyję terminu „dziennikarz”, ponieważ siłą jego rosyjskich opowieści jest to, że ogląda i rozmawia jako swój, a nie turysta, korespondent. Przypomina Chlebnikowa, poetę futurystę, dla którego antropologia nie była nauką, lecz przeżyciem. Usenko wspomina swoje koncerty w Tatarstanie i Republice Maryjskiej, a także dzieciństwo i utwory, których uczył się w szkole muzycznej. Historyczne rozważania o skrzydlatych irbisach i świętych drzewach mieszają się z notatkami o muzyce alternatywnej oraz analizą gangów upadającego ZSRR tańczących w sakralnych kręgach do italo disco Sabriny. Punkowa etnografia w szalonym wydaniu.” Max Cegielski