„Mówimy, jak mówimy...” Gdzie ukryta jest potoczność

Dramat Kobiety fenickie Seneki Filozofa od wieków prowokuje do pytań o swoją kompletność, przynależność gatunkową, a wreszcie o literackie wzorce. W aspekcie kompozycyjnym i tematycznym prezentuje się jednak jako utwór zarówno spójny, jak i zasadniczo odmienny od zachowanych tragediowych ujęć dziejów Labdakidów. Seneka, inaczej niż Eurypides w Fenicjankach, nie wydaje się zainteresowany ukazaniem ironicznego wymiaru ludzkich poczynań po to, żeby zalecić swoim odbiorcom bierną akceptację wyroków losu. Sensacyjna materia fabularna stanowi dla rzymskiego tragika pretekst do wyrażenia wątpliwości co do norm regulujących stosunki między jednostką a rodziną i jednostką a państwem. Kwestie te nie znajdują łatwego rozwiązania: autor Kobiet fenickich konfrontuje stanowiska czterech postaci o silnych osobowościach – Edypa, Antygony, Jokasty i Polynejkesa – wykluczające porozumienie, a co za tym idzie trywializację problemu. Pokazuje, że pojęcia, w oparciu o które tworzymy ponadjednostkowe wizje ładu moralnego, ulegają przewartościowaniu w zależności od kontekstu i od strategii retorycznej zastosowanej w argumentacji. Zniechęca do posługiwania się nimi w sposób naiwny. Problematyce tej autorzy poświęcili miejsce w pierwszej części niniejszej monografii, omawiając ponadto m.in. testimonia i wczesną recepcję tragedii Seneki oraz podejmując obszernie kwestię możliwej interpretacji zachowanych tytułów utworu. Drugą część wypełnia szczegółowe omówienie miejsc Kobiet fenickich w konfrontacji z tradycją wydawniczo-interpretacyjną. Do monografii dołączony został aneks zawierający edycję i przekład sztuki.

Książka jest trzecią wspólną publikacją autorów przygotowaną w ramach kierowanego przez Tomasza Sapotę projektu Tragedie Seneki. Dotychczas ukazały się komentowane przekłady Trojanek (2016) i Edypa (2017). Kolejnymi pozycjami w serii będą monografie poświęcone Thyestesowi, Fedrze i Herkulesowi w szale.

Od początku istnienia logopedii jako dyscypliny naukowej badacze wytrwale poszukują metodologicznych uzasadnień dla zaburzeń komunikacji językowej i dążą do opisu jej złożonego charakteru. Drugi tom „Logopedii Silesiany” gromadzi prace naukowe oraz studia, których autorzy na wiele sposobów omawiają podejście do diagnozy i terapii logopedycznej. Niektóre z prezentowanych artykułów wpisują się w podstawowy zakres naukowych dociekań dyscypliny, inne tworzą podstawy nowych formuł postępowania logopedycznego. W logopedii bezustannie poszukuje się odpowiedzi na pytania, przed jakimi stawia nas życie. Rozwiązywanie kwestii poznawczych, podejmowanie bardziej szczegółowych prób opisu konkretnych przypadków, dążenie do uchwycenia w kontekście aktualnej i zmieniającej się refleksji naukowej tego, co jest istotą porozumienia między pacjentem i jego językowym terapeutą – nad tym w niniejszej publikacji pochylają się teoretycy i praktycy komunikacji językowej. Nowy tom „Logopedii Silesiany” zainteresuje nie tylko logopedów, lekarzy, pedagogów i rodziców, ale także tych, którym bliskie są językowe i komunikacyjne zagadnienia, terapeutyczne i służące terapii mowy. Prof. dr hab. Marian Kisiel, Przewodniczący Rady Naukowej „Logopedii Silesiany”

Książka jest monografią wieloautorską z dziedziny językoznawstwa kontrastywnego oraz kognitywnego. Poszczególne rozdziały analizują, zgodnie z tytułem całości pracy, różne aspekty tradycyjnie badane przez językoznawstwo kognitywne (np. metaforę, metonimię, znaczenie przenośne) w perspektywie międzyjęzykowej (kontrastywnej). Publikacja niniejsza adresowana jest przede wszystkim do językoznawców zajmującym się badaniami kontrastywnymi, a także językoznawstwem kognitywnym.

Tom Aksjologiczne aspekty komunikacji jest poświęcony zagadnieniom współczesnego języka rozpatrywanym w aspekcie szeroko rozumianej aksjolingwistyki, ze szczególnym uwzględnieniem wartości etycznych. Teksty umieszczone w niniejszym zbiorze stanowią pokłosie ogólnopolskiej interdyscyplinarnej konferencji z udziałem gości zagranicznych pn. FORUM ETYKI SŁOWA, która odbyła się w Bydgoszczy 15-16 marca 2018 r. Treść artykułów pokazuje, jak wielkie znaczenie we współczesnej rzeczywistości ma interpretująca moc wartościującego słowa, jakie skutki może pociągać za sobą także w wymiarze etycznym. […] Oddając ten tom do rąk Czytelnika, życzymy inspirującej lektury i mamy nadzieję na włączenie się w dyskusję aksjologiczną, pogłębiającą refleksję nad kondycją i wielowymiarowością współczesnej komunikacji.

(ze wstępu)

Monografia stanowi istotny wkład do rozwoju wiedzy z zakresu słowiańskiej antroponimii historycznej. Wartość pracy wyraża się w warstwie zarówno faktograficznej, jak i metodologicznej. Po pierwsze: wprowadza w obieg naukowy historyczne nazwy osobowe wydobyte z rosyjskojęzycznych akt metrykalnych parafii prawosławnych na Kujawach Wschodnich i ziemi dobrzyńskiej. Po drugie: przedstawia nową propozycję – opisu nazw osobowych ludności zamieszkałej na historycznym pograniczu kulturowym (odzwierciedlającym dawną wspólnotę różnowyznaniową i wielonarodowościową).

Publikacja stanowi efekt badań językoznawczych dotyczących dialektu charakterystycznego dla społeczności zamieszkującej Talamonę, małą miejscowość we włoskich Alpach w regionie Lombardia. Celem interdyscyplinarnej analizy procesów zachodzących w języku mieszkańców miasteczka jest wyłonienie prawidłowości występowania zjawisk alternacji i zmiany kodu między językiem włoskim a dialektem, którym posługują się talamończycy. Czynnikami wpływającymi w największym stopniu na zachowania językowe badanej grupy są: wiek, poziom wykształcenia, kariera zawodowa, silne emocje, stosunek do tradycji. Autorka wyjaśnia różnice między dialektologią włoską i polską, a następnie odpowiada na pytania: Czy mieszkańcy Talamony częściej mówią po włosku w pracy, a dialektu używają w domu? Czy najstarsi członkowie społeczności przedkładają dialekt nad język włoski? Czy prawdą jest, że młodzież wstydzi się używania dialektu i posługuje się wyłącznie językiem włoskim? Przedstawione obserwacje sposobu komunikacji wybranej grupy badawczej wpisują się w dialog o stanie języka włoskiego, jego pochodzeniu i ewolucji dialektu.