Myśl i zdarzenie Pojęcie zdarzenia historycznego w historiografii francuskiej XX wieku

W ciągu 45 lat rządów w Polsce komuniści zbudowali profesjonalny, skuteczny i precyzyjnie działający system cenzury prewencyjnej – Główny Urząd Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk. Pracownicy Głównego Urzędu i jego placówek terenowych nie przejawiali zbyt wielkiej gorliwości ideologicznej, przez całe lata wielu nie było nawet członkami rządzącej partii, ale gotowi byli spełniać wszystkie polecenia władz.

Książka Mariusza Patelskiego poświęcona została urzędowi cenzury w województwie opolskim, jego pracownikom oraz ich zadaniom. Autor ukazał historię opolskiej placówki przez pryzmat zmian zachodzących w strukturze i zadaniach GUKPPiW. Teren działalności opolskich cenzorów został wybrany w sposób zamierzony. Region ten miał wyjątkowy charakter w PRL – od innych części Polski odróżniał go zwłaszcza mieszany skład etniczny. Obecność ludności rodzimej Górnego Śląska determinowała też w dużym stopniu działania funkcjonariuszy urzędów cezury pracujących na tym terenie.

W pracy ukazano działania opolskich cenzorów wobec redakcji publicznych gazet i wydawnictw, opolskich teatrów zawodowych oraz zespołów amatorskich, a także wydawnictw oraz czasopism katolickich i kościelnych, m.in. opolskiego tygodnika „Katolik” oraz drukowanego w Opolu w latach 80. XX w. tygodnika katolickiego „Niedziela”. Istotną część książki stanowi także rozdział poświęcony ingerencjom oraz nadzorowi opolskich cenzorów nad programem i występami artystów estradowych oraz zespołów kabaretowych uczestniczących w kolejnych edycjach Krajowego Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu. Działający z polecenia ówczesnych władz pracownicy cenzury mieli znaczący wpływ na przebieg i ostateczny kształt jednej z najpopularniejszych imprez rozrywkowych w dobie PRL. W książce zostało omówione także niszczenie księgozbiorów bibliotek publicznych i kościelnych, dokonywane zwłaszcza w latach 50. i 60. ubiegłego wieku.

Wstęp / 7

Rozdział 1. W domu rodzinnym (1912–1930) / 29
W kręgu rodziny / 29
W latach szkolnych / 34
Na początku drogi do zrozumienia tajemnicy Ewangelii / 37

Rozdział 2. Podczas studiów na Wydziale Budowy Maszyn Politechniki Lwowskiej (1930–1934) / 42
Na Politechnice Lwowskiej / 42
W katolickich organizacjach akademickich / 45
We lwowskim oddziale Stowarzyszenia Katolickiej Młodzieży Akademickiej „Odrodzenie” / 50
Debiut publicystyczny na łamach „Vox Universitatis” / 56
Początki publicystyki na łamach „Życia Technickiego” i „Dyszla w Głowie” / 59

Rozdział 3. W czasie studiów na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego (1934–1938) / 76
Mistrzowie profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego / 77
Mistrzowie personalizmu francuskiego / 78
W krakowskim oddziale Stowarzyszenia Katolickiej Młodzieży Akademickiej „Odrodzenie” / 82
Tygodnie Społeczne SKMA „Odrodzenie” / 87
Z perspektywy Krakowa na szpaltach lwowskiego biuletynu „Dyszel w Głowie” / 90
Na łamach „Odrodzenia” oraz podczas XIV Tygodnia Społecznego SKMA „Odrodzenie” – Kraków 1935 / 94
Na łamach wileńskiego „Paxu” / 102
W czasie XV Tygodnia Społecznego SKMA „Odrodzenie” – Lwów 1936 / 113
W trakcie XVI Tygodnia Społecznego SKMA „Odrodzenie” – Wilno 1937 / 127
W kręgu zainteresowań literackich na szpaltach „Kultury” / 135
Aktywność międzynarodowa w katolickich środowiskach młodzieży akademickiej / 141
Na łamach „Prosto z Mostu” i „Gazety Kościelnej” / 147
Ślub z Anną Gąsiorowską / 160

Rozdział 4. W redakcji i na łamach „Głosu Narodu” (1939) / 167
W charakterze członka redakcji chadeckiego dziennika / 171
Wobec zagrożenia wybuchu konfliktu europejskiego / 196
Redaktor naczelny „Głosu Narodu” / 210

Epilog (1939–1945). W Goszycach / 218

Zakończenie / 248
Bibliografia / 265
Indeks osobowy / 284

Prezentowana książka poświęcona jest dwóm łączącym się ze sobą sprawom: osobie i historii życia Adolfa (Adama) Bromberga, polskiego komunisty, oficera Ludowego Wojska Polskiego, następnie wydawcy, dyrektora Państwowego Wydawnictwa Naukowego w latach 1953-1965, oraz związanej z nim sprawie tzw. encyklopedystów - autorów i redaktorów haseł w Wielkiej Encyklopedii Powszechnej PWN, którzy stali się przedmiotem nagonki prasowej w latach 1967-1968 i przeprowadzonej w jej rezultacie czystki personalnej w PWN. Jest to istotny przyczynek do badań nad kwestiami związanymi z funkcjonowaniem inteligencji w strukturach komunistycznego państwa oraz polityką naukową i kulturalną władz PRL.

Książka otrzymała nagrodę Rektora Uniwersytetu Warszawskiego i Dziekana Wydziału Historycznego UW - CLIO III stopnia.

Mit dem Vertrag über gute Nachbarschaft und freundschaftliche Zusammenarbeit, der am 17. Juni 1991 unterzeichnet wurde, wurden die Grundlagen für die bilateralen Beziehungen zwischen Polen und Deutschland gelegt. Es ist kein Zufall, dass seine politische Bedeutung mit der des deutsch-französischen Elysée-Vertrags (unterzeichnet am 22. Januar 1963) verglichen wird. Als „großer“ Vertrag ist er das Symbol der guten deutsch-polnischen Nachbarschaft.

Dank der in diesem Vertrag bekräftigten und festgelegten Möglichkeiten konnte die deutsch-polnische Nachbarschaft durch intensive Wirtschaftsbeziehungen und ein ständig wachsendes Netz persönlicher und institutioneller Kontakte und Beziehungen mit Inhalt gefüllt werden. Die deutsch-polnische Nachbarschaft ist fest in der Europäischen Union verwurzelt, die den Status der wirtschaftlichen Akteure und die Rechte der EU-Bürger schützt und garantiert.

Die gute deutsch-polnische Nachbarschaft ist „immun“ geworden gegen politische Turbulenzen und Versuche, alte Ressentiments für kurzfristige politische Zwecke zu instrumentalisieren. Dies ist der Beweis der tatsächlichen Errungenschaften der letzten dreißig Jahre deutschpolnischer Nachbarschaft und der Bedeutung dieses „großen“ Vertrags.

Prezentowany tom czasopisma składa z kilkunastu artykułów o tematyce historycznej. Obok artykułów w dalszej części książki znalazły się Źródła i materiały oraz Recenzje, Sprawozdania i Kronika naukowa.

Każde miejsce ma swojego ducha – genius loci – który sprawia, że jest ono niepowtarzalne. Jak mówi Autor: „Wierzę w istnienie dobrych oraz złych duchów, wierzę w ich misję i niebagatelny wpływ tak na losy indywidualne, jak i całych społeczności oraz państw. Gdybym tej wiary nie miał, nie podjąłbym trudu wydania tej publikacji”.

W niniejszej pracy autor dzieli się z czytelnikami głębokim przekonaniem o istnieniu i działaniu aniołów miejsc (państw, miast i regionów), zgodnie z nauką biblijną oraz z pismami ojców Kościoła. Legendy zaprezentowane w tym tomie są osadzone w konkretnej czasoprzestrzeni oraz powiązane z wydarzeniami i osobami kształtującymi dzieje Polski. Szerokie tło historyczne i odwołania do źródeł pozwalają czytelnikowi lepiej zrozumieć poszczególne opowieści, naświetlając ich bogate konteksty i rozmaite uwarunkowania.

Książka adresowana jest nie tylko do osób zajmujących się tematyką anielską. Ogrom przedstawionego w niej materiału historycznego i etnograficznego z pewnością zainteresuje wszystkich, którym drogie są dzieje Ojczyzny i jej kultura duchowa.