Narracyjne aspekty językowego obrazu świata Interpretacja marzenia we współczesnej polszczyźnie

Książka przedstawia portret młodych ludzi angażujących się na rzecz mniejszości językowych Europy: Kaszubów (w Polsce), Górnołużyczan (w Niemczech), Bretończyków (we Francji) i Walijczyków. Odgrywają oni rolę przewodników po swoich kulturach, wskazują na problemy, trudności i wyzwania, z jakimi się spotykają w codziennym życiu i działaniu. Ich słowa ukazują sytuację socjolingwistyczną mniejszości, panujące ideologie językowe, rolę edukacji mniejszościowej oraz typy młodych użytkowników języków mniejszościowych. Analizie zostały poddane także praktyki kulturowe i tożsamościowe młodych w kontekście różnych form życia wspólnotowego oraz ich drogi do działania na rzecz mniejszości, wiodące od aktywnego uczestnictwa w kulturze, przez stopniowe angażowanie się w działania, a ż po aktywizm językowy.

Redaktor naczelna Magdalena Pastuchowa, redakcja naukowa numeru Ewa Biłas-Pleszak, Katarzyna Sujkowska-Sobisz, Jacek Warchala



Językoznawstwo współczesne traci swój autonomiczny wymiar, odwołuje się bowiem do dziedzin takich, jak socjologia, psychologia, neurologia, kognitywistyka czy informatyka, a także zmienia profil swoich badań na bardziej praktyczny. Prezentowany numer „Forum Lingwistycznego” wpisuje się właśnie w tak rozumianą tendencję, stając się płaszczyzną wymiany myśli, koncepcji, metod stosowanych w językoznawstwie, ale także przestrzenią penetrowania dziedzin pokrewnych, jak logopedia i neurolingwistyka czy wyrosła z językoznawstwa socjolingwistyka; ma stać się także obszarem przełamywania granic między dziedzinami, stąd obecność tekstów wprowadzających odbiorcę na teren politologii, socjologii lub medioznawstwa.

Artykuły zawarte w dziale Studia łączy próba rekonstrukcji praktyk językowych, zainteresowanie szczegółem i chęć zastosowania lingwistycznych narzędzi do badania genetycznie i gatunkowo różnych tekstów oraz zjawisk. Jako temat potraktowano w nich wypowiedzi zamieszczone w mediach masowych – prasie, radiu (także w ich odsłonie internetowej) oraz telewizji ‒ w odmianach zarówno mówionej, jak i pisanej. W dziale tym znalazł się również tekst dotyczący związku badań językoznawczych z praktyką logopedyczną. W dziale Archiwalia zamieszczono tłumaczenie dwu tekstów z końca XX i początku XXI w. Oba artykuły warte są przypomnienia ze względu na wagę i aktualność poruszanej problematyki. Teksty zebrane w dziale Polemiki, choć z pozoru różne, to powiązane analizą języka i jego społecznych realizacji. Dział Varia gromadzi m.in. opracowania dokumentujące życie naukowe Instytutu Języka Polskiego im. Ireny Bajerowej, czyli sprawozdania z konferencji organizowanych w latach 2015 i 2016.

Prezentowana praca bada imiona własne (a dokładniej tę ich część, którą zaliczam w poczet antroponimów) występujące w sztuce pt. Acharnejczycy autorstwa ateńskiego komediopisarza greckiej epoki klasycznej, Arystofanesa. Jej głównym celem jest przeprowadzenie takiej analizy antroponimów greckich, która sprawdziłaby ich (szeroko rozumianą) morfologię oraz opisała je w ujęciu onomastycznym, z pewnym zacięciem filologicznym.

Pokłosiem czwartego już spotkania naukowego, zatytułowanego „Bogactwo polszczyzny w świetle jej historii”, które odbyło się 6 maja 2010 roku, jest prezentowana książka. Problematyka zgromadzonych w niniejszym tomie artykułów, podobnie jak w trzech wcześniejszych, koncentruje się wokół dwóch zasadniczych obszarów badawczych, na które składają się zdeterminowane ujęciem diachronicznym wieloaspektowe analizy polskiej leksyki historycznej oraz – genologiczny namysł nad tekstem dawnym i współczesnym. Tom został podzielony na trzy części. W pierwszej części znalazły się teksty poświęcone analizom leksyki. W części drugiej podjęto starania o przedstawienie historycznie zmiennej konceptualizacji pojęć czy zjawisk. Wreszcie w części trzeciej znalazły się artykuły, których autorki za podstawę swych badań przyjęły tekst ujmowany diachronicznie i posłużyły się instrumentarium badawczym genologii lingwistycznej.

Monografia zbiorowa zatytułowana Current Developments in English Historical Linguistics: Studies in Honour of Rafał Molencki to festschrift dla prof. Rafała Molenckiego złożony z 16 artykułów autorstwa przyjaciół i współpracowników jubilata z Polski i z zagranicy. Znajdziemy tu artykuły z zakresu językoznawstwa historycznego, które wpisują się w szeroki nurt badań nad historią języka angielskiego i szkockiego. Publikację otwiera artykuł Jerzego Wełny o żartobliwym charakterze, prezentujący zarazem sylwetkę prof. Molenckiego, jak i garść rozważań natury etymologiczno-kulturowej na temat jego imienia i nazwiska. Pozostałe teksty zostały rozdzielone pomiędzy tematyczne części zatytułowane odpowiednio Medieval English Syntax, Semantics/Lexis/Translation oraz Phonology. Tom stanowi świetną publikację przeglądową, dokumentującą różnorodność tematyki badawczej, metodologii i danych językowych, jakimi zajmują się obecnie językoznawcy historyczni badający historię języka angielskiego. Można w nim znaleźć studia nad gramatykalizacją, badania w skali mikro i makro, teksty o nachyleniu teoretycznym i materiałowym, poświęcone semantyce, fonologii, składni, a nawet przekładowi.

W podręczniku omówiono kwestię poprawnego używania trybów i czasów w języku francuskim w zdaniach złożonych podrzędnie. W rozdziale wprowadzającym przedstawiono podstawowe zagadnienia gramatyki zdaniowej, a w następnych – różne typy zdań podrzędnych wraz z używanymi w nich czasami i trybami. Szczególną uwagę zwrócono na rozróżnienie i użycie trybu subjonctif, który nie ma odpowiedników w języku polskim. Do każdego tematu zaproponowano zestaw odpowiednio dobranych ćwiczeń, a w kluczu podano ich przykładowe rozwiązania. Kompozycja podręcznika pozwala na jego kompleksowe lub wybiórcze wykorzystanie, a także na pracę samodzielną lub pod kierunkiem nauczającego. Zamieszczone na końcu książki testy kontrolne umożliwiają całościowe sprawdzenie przyswojonych wiadomości oraz nabytej kompetencji językowej.