Neron

What is worse than Nero? What is better than Nero’s Baths?’ – so wrote the poet Martial in the first century AD, demonstrating the power that buildings have on public consciousness. In ancient Rome, who built a monument and why mattered as much as its physical structure. Over centuries and under many different emperors, a small village in Italy was transformed into the crowning glory of an empire. Seeking out the personalities behind the great building projects is key to understanding them.

With this firmly in mind, Paul Roberts takes the reader on a tour of ancient Rome, vividly evoking the sights and sounds of the city: from the roar of the crowds at the Circus Maximus and the Colosseum, to the dazzling gleam of the marble- and mosaic-covered baths of Caracalla and Diocletian. He tells this story emperor by emperor, drawing out the political, social and cultural backdrop to the monuments and ultimately the very human motivations that gave rise to their construction – and destruction. These fascinating buildings are further brought to life with reconstructions that show how the ancients themselves would have experienced them.

When and why were these monuments built? What did they add to the lives of the people who used them? What impact did they have on the shape of the city? Roberts expertly weaves together the latest archaeological research with social and cultural history, to tell the story of the Eternal City, always in some way rising, falling and being rebuilt.

Porywająca panorama imperium bizantyjskiego – od 330 roku aż do jego upadku w 1453 roku. Starałam się przekazać choć w części, co znaczyło być Bizantyjczykiem, i dać wyobrażenie o kosmopolitycznym, miejskim społeczeństwie, którego członkowie, obdarzeni historyczną świadomością własnej tożsamości i pobożną wiarą w życie przyszłe, byli tak różni od nas, a zarazem tak bardzo do nas podobni. - Judith Herrin Przez tysiąc lat niezwykłe imperium sprawiało, że Europa mogła stać się tym, czym jest obecnie. Śmiałe i prężne, ale słabo dziś znane państwo, łącząc ortodoksyjną wiarę chrześcijańską z pogaństwem, klasyczne greckie wykształcenie z rzymską siłą oraz sprawnością administracyjną, stworzyło wielką, twórczą cywilizację, która przez całe wieki stawiała opór nawale islamu. Zwięzła, a zarazem fascynująca książka Judith Herrin odchodzi od standardowego, chronologicznego ujęcia dziejów Bizancjum. Każdy z krótkich rozdziałów koncentruje się na określonym temacie, takim jak budowla (imponujaca świątynia Hagia Sophia), spór religijny (ikonoklazm), płeć i władza (rola kobiet oraz eunuchów), wybitna postać (historyk Anna Komnena), symbol cywilizacji (widelec) czy walka o terytorium (krucjaty). Dzięki takiemu podejściu długie dzieje cesarstwa bizantyjskiego, począwszy od założenia wspaniałej stolicy, Konstantynopola (dzisiejszy Stambuł) w roku 330, aż po jej zdobycie przez Turków osmańskich w roku 1453, stają się łatwiejsze do ogarnięcia. Barwna, a przy tym wiernie oddana panorama sił i wierzeń kształtujących owo bizantyjskie milenium stanowi zarazem oryginalny wkład w nauki historyczne. Oparta na wynikach najnowszych badań ukazuje przeciętnemu czytelnikowi żywy obraz mało znanej epoki, kładąc kres stereotypowym wyobrażeniom o bierności i dekadencji Bizancjum.

Autor zabiera czytelników w wyimaginowaną podróż po Cesarstwie Rzymskim w okresie jego największej potęgi i rozwoju terytorialnego, za panowania cesarza Trajana, w latach 115–117 naszej ery.

Książka stanowi swego rodzaju kontynuację Jednego dnia w starożytnym Rzymie (wydanie polskie – Czytelnik, Warszawa 2016 r.), poświęconego życiu codziennemu w stolicy cesarstwa.

Tym razem Alberto Angela oprowadza nas po największym imperium świata starożytnego, podążając śladem jednej ówczesnej obiegowej monety – sesterca – która przechodzi z rąk do rąk. Wraz ze swymi kolejnymi właścicielami sesterc dociera zarówno do głównych ośrodków cesarstwa, jak i jego prowincjonalnych zakątków – od Brytanii, Hiszpanii i nadreńskiego limesu po Ateny, egipską Aleksandrię oraz azjatycki Efez i Antiochię. Przechodzi przez ręce i legionisty, i właściciela ziemskiego, i bogatego handlarza garum (słynnego sosu rybnego), i chirurga wykonującego niebezpieczną operację, i niewolnika, i kobiety lekkich obyczajów… Wreszcie trafia nawet do samego cesarza, prowadzącego wówczas kampanię wojenną w odległej Mezopotamii.
Dzięki temu zabiegowi czytelnicy mogą zetknąć się z różnymi postaciami i grupami społecznymi tamtej epoki. Mogą poznać ich wygląd, otoczenie, domy, zajęcia, ubiory. Przyjrzeć się relacjom społecznym, rozrywkom, sprawowaniu kultów religijnych, a nawet zabiegom magicznym. Taki jest bowiem główny cel autora – w sposób bardzo przystępny, interesujący i zrozumiały pokazać kulturę i życie codzienne ludzi zamieszkujących starożytne Imperium Rzymskie.
Zrelacjonowana w książce wędrówka sesterca jest oczywiście hipotetyczna, ale całkowicie prawdopodobna, a wszystkie opisy miejsc i ludzi oraz realia ich życia są prawdziwe, oparte na rzetelnych badaniach historycznych i archeologicznych.

W sumie Imperium. Podróż po Cesarstwie Rzymskim śladem jednej monety – podobnie jak i Jeden dzień w starożytnym Rzymie – oferuje czytelnikom zarówno wciągającą lekturę, jak i sporą dawkę wiedzy historycznej, przekazanej w bardzo atrakcyjnej formie.

Tekst uzupełniają: mapka Imperium Rzymskiego w czasach panowania cesarza Trajana z zaznaczoną trasą wędrówki sesterca oraz czternaście ilustracji – rysunków, których autorem jest artysta grafik Luca Tarlazzi.

Niezwykła i dramatyczna historia o tym, jak niewielka osada stała się potęgą rządzącą światem śródziemnomorskim.

W książce Thomasa R. Martina – wzorem rzymskich dróg – schodzą się rozmaite wątki, które autor tropi, podążając za westalkami do świątyń, matronami do willi, konsulami na forum czy przywódcami na bitewne pola.

Autor aktualizuje dotychczasowe ustalenia na temat życia Rzymian od czasu założenia miasta w VIII wieku przed naszą erą do VI wieku naszej ery. W przejrzysty sposób prezentuje poszczególne etapy rozwoju Miasta, zwracając przy tym uwagę nie tylko na jego wewnętrzne przeobrażenia, ale i znaczące zmiany zachodzące na otaczających je terytoriach. Pokazuje, jak z drewnianej osady Rzym stał się imperium, jak wyglądały rzymskie rodziny, jak przenikały się kultury, konkurowały religie, co Rzymianie mówili i myśleli, i jak niepozorne nieraz postaci zmieniały bieg historii świata.

Dzieło angielskiego autora prezentujące dziedzictwo rzymskiego imperium teraz w trzytomowym wydaniu! Książka – owoc pracy i przemyśleń wszechstronnego erudyty, który swobodnie porusza się wśród dorobku samych Rzymian, jak i w kręgu ich przeciwników – napisana w wieku XVIII, zapoczątkowała obfite badania nad Rzymem, które przez kolejne lata owocowały plejadą autorów i książek, a jednak przez dwa i pół wieku wznawiano pracę Gibbona w kilkunastu językach i w wielu krajach – zawsze z sukcesem. W Polsce wydajemy go już po raz kolejny.

Być może wielu perskich i arabskich pisarzy również zdecyduje się to samo opisać i przekazać potomnym. Są ze wszystkim dobrze zaznajomieni i nierzadko byli też naocznymi świadkami, ale nie można ich prac porównać z językiem greckim, cieszącym się i wszystkich wielkim szacunkiem. Ich sprawozdania dotrą jedynie do Persów i Arabów i tych, którzy rozumieją ich język. Natomiast to dzieło nie będzie czytane jedynie przez Greków, lecz także przez wszystkie ludy na zachodzie, nawet przez te, które mieszkają poza Słupami Herkulesa, przez tych, którzy mieszkają na Wyspach Brytyjskich i chwalone przez tych, na których język zostanie przełożone, ponieważ oni interesują się Hellenami. To tym bardziej zachęca mnie do tego przedsięwzięcia i wyobrażam sobie, że moje dzieło będzie mieć wielu krytyków i świadków.[...]

Podzieliłem ją na pięć części i rozpocząłem sprawozdanie od momentu, w którym pożegnałeś się z ojcem i przeniosłeś się z Azji do Europy.

Księga zawiera opis wojny przeciw Rzymianom i zdobywanie polis, mówi o wyprawie przeciwko Ainos, przeciwko mieszkańcom Fokali i Tryballom, o tym jak została przeprowadzona, o całkowitym pokonaniu i zniewoleniu tych ludów, o pierwszym i drugim napadzie na Peloponez i o tym, jak został podbity ze wszystkimi miastami i twierdzami i zmuszony do płacenia trybutu. Potem mówię o wydarzeniach wokół Sinope i Trapezuntu, o znaczących i znanych miastach, o tym jak one i ich otoczenie skapitulowało i zostało poddane sułtanowi.

(fragment książki)