(Nie)równość płci w sferze publicznej

Autor książki zasadnie kwestionuje powszechne przekonanie, że „media są przestrzenią bez tabu”. Oczywiście stopień „tabuizacji” zależy od ich rodzaju, gatunku czy kanału, ale ograniczenia wynikające z przyczyn kulturowych, politycznych,
ekonomicznych czy prawnych są w środkach przekazu w większym lub mniejszym zakresie obecne. Dotyczy to również (a może zwłaszcza) prasy informacyjno-publicystycznej, która stała się (z niewielkimi odstępstwami) przedmiotem nowatorskich.
badań Autora. Podkreślam tu nowatorstwo przedsięwzięcia, ponieważ „tabu” w mediach było dotąd nie tylko nie analizowane, ale nawet nie dostrzegane ze względu na absolutną rzekomo wolność wypowiedzi, jeśli nie naruszają one norm prawa karnego lub kodeksu cywilnego. A tymczasem w publikacjach o polityce, gospodarce i kulturze nie brak tematów z różnych (nie tylko jurydycznych, ale też obyczajowych) powodów wyłączonych i pomijanych – w tym tematów tabu.

prof. dr hab. Jerzy Jastrzębski

Autor publikacji podjął się ambitnego zadania opracowania interdyscyplinarnych źródłowych podstaw oraz teoretyczno-naukowych ram do badania obecności i funkcjonalności tabu medialnego. Dopiero w takim kontekście badawczym możnaodpowiedzialnie dokonywać zarówno prób identyfikowania tabu w mediach, ich kategoryzacji i empirycznego pokazywania ich egzemplifikacji. Takie autorskie podeście do problematyki tabu w mediach wymagało solidnego przygotowania i interdyscyplinarnej wiedzy na ten temat, przemyślanej metodologii kwerendalnej, przygotowawczej i badawczej podjętego problemu, a także analityczno-syntetycznych analiz porządkujących pojęcie tabu, jego medialne kategorie i praktyczną funkcjonalność w mediach i poprzez media.

ks. prof. dr hab. Michał Drożdż
<

Książka jest interesującym i bogatym empirycznie i teoretycznie opracowaniem dotyczącym zmian społecznych zachodzących w społeczeństwach proradzieckich, a zwłaszcza w społeczeństwie rosyjskich i narodach syberyjskich.
Zawarte w niej artykuły podejmują ważne kwestie poszukiwania swojej tożsamości i miejsca w ogromnej "przestrzeni" powstałej po rozpadzie ZSRR. Autorzy próbują odpowiedzieć na pytania dotyczące m.in. postaw wobec zróżnicowań etnicznych i kulturowych tych społeczeństw, poszukiwań i budowy ich odrębności kulturowo-etnicznej za pomocą zarówno "tradycyjnych" metod (takich jak pamięć genealogiczna lub odwołań do tradycyjnych kultów religijnych), jak i nowoczesnych środków, związanych z polityką i tworzeniem miejsc pamięci.
Analizowane procesy, zwłaszcza próby tworzenia własnych narracji o przeszłości lub jej zawłaszczania - jak piszą autorzy - nie są łatwe i toczą się zazwyczaj w sytuacji napięć i sporów.
Ważną częścią tej książki są opracowania na temat Polaków w krajach byłego ZSRR, analizy prób odnowienia pełnego życia narodowego oraz trudnych (i czasami zaskakujących) wyzwań związanych z trudami przyjazdu do kraju przodków.

Najważniejsza książka w dorobku dziennikarskim Joan Didion. Tytułowy esej został okrzyknięty przez „Publishers Weekly” jednym z najważniejszych tekstów od 1950 roku.
Joan Didion rejestruje wstrząsy i następstwa lat sześćdziesiątych w Stanach Zjednoczonych. Bada kluczowe wydarzenia, postaci i trendy epoki, która na nowo zdefiniowała kulturę masową. Didion przywołuje spotkania z Jimem Morrisonem, atmosferę studenckich kampusów, zbrodnię popełnioną przez grupę Mansona; patrzy z powątpiewaniem na rodzący się ruch wyzwolenia kobiet i kreśli portret luksusowego życia bogatych Kalifornijczyków. Dokonuje też bezlitosnej wiwisekcji samej siebie, przywołuje cytaty z raportów psychiatrycznych na własny temat, opowiada o własnych obsesjach dotyczących wody czy centrów handlowych, bez zażenowania mówi o swojej uprzywilejowanej pozycji zamożnej białej intelektualistki.
Biały album zawiera teksty, które powstawały i były publikowane w latach 1968–1978.
Joan Didion (1934–2021) – amerykańska dziennikarka, eseistka, autorka powieści i scenariuszy. Tworzyła w nurcie Nowego Dziennikarstwa, które wprowadziło stosowanie w reportażu i eseju technik zaczerpniętych z literatury pięknej.

Opracowanie zawiera artykuły naukowe o zróżnicowanej problematyce nawiązującej do tytułu publikacji, nadesłane przez uczonych reprezentujących różne ośrodki akademickie. Aby przestudiować różne aspekty związku człowieka i społeczeństwa, Autorzy odwołują się do kwestii teoretycznych i metodologicznych, przyjmują perspektywę bardziej ogólną, przeglądową, ale i szczegółową, analizują wydarzenia przeszłe, bieżące, a nawet podejmują próbę prognozy przyszłości. Problemy badawcze dotyczą między innymi kwestii prawno-politycznych, relacji międzynarodowych oraz mniejszości narodowych i etnicznych, stosunków państwo–kościół, biografistyki polonijnej oraz życia społeczno-politycznego na emigracji, partii i systemów partyjnych, roli Polski w Unii Europejskiej czy funkcjonowania samorządu terytorialnego.

Artykuły zamieszczone w tej części książki zawieraj ą refleksje teoretyczne oraz wyniki badań oparte na założeniach decyzyjnych modeli racjonalnych wyborów. Pierwsze trzy teksty to prace teoretyczne, opisujące modele racjonalnego wnioskowania i zwracające szczególną uwagę na dokonywane przez ludzi wybory, które - z niejednego punktu widzenia - są sprzeczne z postulatami racjonalności. Prace prezentuj ą teorie alternatywne, tworzone przez psychologów i ekonomistów, bazujące na pojęciu racjonalności ograniczonej, społecznej i ekologicznej.
W pozostałych tekstach części pierwszej autorzy relacjonują wyniki badań nad przedsiębiorczością, mechanizmami podejmowania i realizowania działań zawodowych w środowisku pracy, uwarunkowaniami efektywności pracy oraz osiąganiem sukcesów przez polskich przedsiębiorców w dobie transformacji ustrojowej i glo-balizacji. Równocześnie podejmują dyskusję nad zmianami w warunkach zaspokajania potrzeb przez polskich konsumentów w tym okresie, a także nad zmianami poziomu życia społecznego (cechującego się teraz większą otwartością) oraz sposobów komunikacji międzyludzkiej.

„Żeby zrozumieć współczesne społeczeństwo klasowe, potrzebujemy trzech rzeczy: Dystynkcji Bourdieu, Dystynkcji Bourdieu i jeszcze raz Dystynkcji Bourdieu”.

prof. Maciej Gdula



Mimo że socjologia od początku zajmowała się kulturowym aspektem podziałów klasowych, empiryczne badania nad stratyfikacją kultury kojarzone są – nieprzypadkowo – głównie z twórczością Pierre’a Bourdieu. W Dystynkcji zostały przedstawione ramy teoretyczne i metoda analizowania efektu socjalizacji, kapitału edukacyjnego, kontaktów towarzyskich i innych uwarunkowań związanych z przynależnością klasową. Bourdieu rozpatruje te zależności przez pryzmat oddziaływania różnych „kapitałów”, których posiadanie przekłada się na dostęp do ważnych zasobów, jest czynnikiem ekskluzywności lub też odwrotnie – tworzy bariery awansu. A szczególnie godny uwagi, oryginalny wkład Bourdieu do badań kultury i społeczeństwa to wprowadzenie takich pojęć jak „habitus” lub „symboliczne dystanse klasowe”.

prof. dr hab. Henryk Domański



Mało jest w naukach społecznych książek takich jak Dystynkcja – dzieło kompletne, a zarazem otwarte. Wbrew samozwańczym strażnikom ortodoksji twórczość Pierre’a Bourdieu zachęca, by ciągle odczytywać ją na nowo. Znać Dystynkcję powinien każdy, używać jej – zwłaszcza młodsze pokolenia badaczek i badaczy.

dr hab. Przemysław Sadura