Nieoczywistość

Felietony publikowane w  miesięczniku "Pomerania" w latach 2013-2019 Profesor Stanisław Salmonowicz, urodzony w roku 1931, jest wybitnym historykiem prawa, absolwentem Uniwersytetu Jagiellońskiego. związanym od kilkudziesięciu lat z uniwersytetem Mikołaja Kopernika w Toruniu, zaś pochodzeniem - ze wschodnimi kresami dawnej Rzeczypospolitej, zwłaszcza pograniczem inflancko-wileńskim. Niniejszym otrzymują czytelnicy nowy tom autorstwa Profesora Salmonowicza - zbiór felietonów i esejów, które pierwotnie publikował w „Pomeranii”, miesięczniku wydawanym przez Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie, i adresował je w sposób naturalny zwłaszcza do osób zainteresowanych regionem. Szczególne miejsce w tej książce zajmuje oczywiście Gdańsk oraz szerzej - Pomorze, a historia i miasta, i regionu jest pokazana w sposób zarówno zindywidualizowany, jak i wpleciona została przez Autora w szerszą, uniwersalna refleksję o dawnej i współczesnej Europie.

To książka na styku gatunków: poradnika, humoru, felietonu, a nawet leksykonu. Każdy rozdział to w sferze dosłownej próba odpowiedzi na problem, z którym się zetkniemy lub pytania, które każdemu wcześniej czy później przyjdą do głowy. Jak zwabić do domu solidnego rzemieślnika i sprawić, by naprawił cieknący kran? Jak znaleźć idealną opiekunkę do dziecka? Jak znaleźć miłość lub okazję życia? A może idealnie przygotować się do rozmowy o pracę, dać sobie powróżyć przez internet wyhodować na poczekaniu mięśnie brzucha?
Świat, który nas otacza, oferuje na każdym kroku drogę na skróty i kusi jej dostępnością. Wszak słynny amerykański twórca poradników uczących, jak ćwiczyć dwie minuty dziennie i wyrobić sobie silne mięśnie, niestety musiał zapłacić setki tysięcy odszkodowań, gdy okazało się, że dwie minuty jednak nie wystarczą. To książka, która próbuje ten świat oswoić i dać się z niego pośmiać.

Monaten to książka zawierająca krótkie teksty publikowane w latach 2011-2015 na łamach wrocławskiego pisma Odra. Są to fragmenty pod względem formalnym i tematycznym mocno zróżnicowane – od kilkuzdaniowych impresji i aforyzmów po kilkustronicowe passusy krytyczne, topograficzne i autobiograficzne. W książce można wyróżnić kilka dominujących tematów: kwestie pamięci i przeszłości, namysł nad rolą i funkcją poezji we współczesnym świecie, próba oceny kondycji krytyki literackiej na początku XXI wieku, wysiłek opisania zjawisk kulturowych w trybie osobistym i krytycznym. Przede wszystkim jednak jest ona zbiorem oderwanych refleksji i impresji, które nie składają się w żadną spójną całość, pozostawiając czytelnikowi szeroki margines na własne interpretacje, dopowiedzenia, a nawet konstrukcje narracyjne.

W pierwszej części tej nietypowej książki odnajdziesz słowa Kasi. Druga część czeka na wypełnienie twoimi słowami. Niech ta pusta przestrzeń stanie się dla ciebie inspiracją do zapisywania zwykłych momentów niezwykłej codzienności: spotkań z ludźmi, spontanicznych wielkich myśli wypowiedzianych w biegu do tramwaju, wzruszającego wiersza wymyślonego przy kubku z kawą…

Teraz ty jesteś autorem. Nie zwlekaj. Usiądź i pisz. Dokończ tę niezwykłą opowieść o Nim i o sobie.
Będzie piękna!
Dzielę się z tobą moimi chwilami szukania, ważnymi momentami, słowami, które dają nadzieję i siłę. Ale przede wszystkim chcę ci podarować wyjątkową przestrzeń do rozpoczęcia własnych poszukiwań, zanotowania nurtujących cię pytań, zapisania ulotnych chwil oraz tęsknot, które zmieniają twoje życie.
A jeśli te kilka zdań ode mnie w jakiś sposób sprawi, że spojrzysz dziś w niebo, uśmiechniesz się i przypomnisz sobie o miłości, jaką obdarował cię Bóg, to znaczy, że warto było je spisać.
Kasia

„Tykocińskie” - urzekający, przemyślany cykl pięciu opowiadań otwiera nową serię Wydawnictwa VEDA pod nazwą „Krótkie Formy”. Autor wcześniejszych „Zaścianków Europy” wypracował własną, oryginalną formę, mieszczącą się gdzieś między listem, reportażem a gawędą. Opowiadaniu bohatera w pierwszej osobie, towarzyszy przyjazna narracja w liczbie mnogiej. Zatem - przyjeżdżamy, widzimy, zwiedzamy, wspominamy, pijemy trunki, co sprawia, że czujemy się zaproszeni do środka tych opowieści.
Przyjeżdżamy więc do Tykocina na krótszą lub dłuższą wilegiaturę. Idealne miejsce na pobyt. I świetne na wypady - do lasu, na trzcinowiska, gdzie czaple, żurawie i para łabędzi, czy drugi brzeg leniwej o tej porze Narwi. Ale i przystań dobra na eskapady wyobraźni - w czasy historyczne, w wysokie rejony kultury i sztuki, aż do Witebska Marka Chagalla. Na miejscu atrakcje krajobrazowe, staropolskie śniadania, sączone wieczorami alkohole świata, trochę zabytków, jakieś judaica, wystawy, wernisaże. Epikurejski zachwyt nie zawsze potrafi jednak stłumić nostalgię i grozę – i szukamy kamyków, żeby położyć je na grobach, bo „pustka po Żydach i cisza”

Ale nasz Tykocin, z atmosferą domu pracy twórczej, to też spotkania z ludźmi. Wciągające, domagające się zapisania rozmowy. Bo kogóż to tu zastajemy - szwedzkiego pisarza Mogensa Kjelgaarda, który napisał poruszającą opowieść tykocińską, Agnieszkę Osiecką, lekarkę Alinę Margolis-Edelman odsłaniającą tajemnicę żółtych żonkili, sędziwego Rubena z Argentyny, młodziutką Białorusinkę Olgę Mordas malującą w plenerze nadrzeczne pejzaże… Oni wszyscy współtworzą te tykocińskie narracje.
„Mam silną intuicję – napisał we wstępie krytyk Roman Pawłowski - że opowiadania Michała Szymańczaka wzmocnią jeszcze energię nadnarwiańskiego miasteczka i wzbogacą mitologię tego miejsca. Bo opowieści są równie ważne co rzeczywistość. A może nawet ważniejsze”.