Od de Laclosa do Collarda Adaptacje literatury francuskiej

Patriotyzm? Oczywiście, że tak, przede wszystkim, lecz nie poprzez hasło „Polska, Polska, Polska”, bo od tego tylko krok do hasła: „Kupuj to, co Polskie”, i już niedaleko do stwierdzenia: „Polska dla Polaków”, i sumą rzeczy z cnoty, która przez tysiące lat charakteryzowała się męstwem, oddaniem, pokorą i uczciwością, kreuje się nacjonalistyczna retoryka nienawiści.
Więc co ja proponuję?
Patriotyzm poprzez hasło: „Człowiek, Człowiek, Człowiek”, czyli na drodze odbudowy moralnej człowieka, aby w sercach i umysłach zdominowanych przez nienawiść wynikającą i z ciężaru historii, i z własnych słabości krzewić kulturę miłości i pokoju, miłości bez względu na płeć, wiek, wyznanie i poglądy, która jednocześnie cywilizuje każdego człowieka i z każdym pokoleniem zbliża ludzkość do Boga.
Zapoznaj się z moją wizją miłości, patriotyzmu i człowieczeństwa, dowiadując się przy tym, co sprawiło, iż stałem się hybrydą marzyciela i realisty. Podróżując meandrami mych przemyśleń i konfrontując je ze swoimi spostrzeżeniami, wzbogacisz własny warsztat życiowych doświadczeń i uzyskasz odpowiedź, w jaki sposób stałem się marzycielem twardo stąpającym po ziemi.

Ciało jako inny, obcy, wykluczony, ciało jako przestrzeń napięcia między toż-samością a innością, ciało poza innością i tożsamością. Ciało-tekst – otwarte. Ciało o zmiennej intensywności, bez ustanku pulsujące między tym, co obce a tym, co toż-same. Ciało ustanawiające granice, by w kolejnym kroku je znieść, mówiące: „ja”, by zaraz temu zaprzeczyć, tworzące wnętrze i rozpływające się w zewnętrzności pofałdowanej powierzchni. Ciało radykalnie zróżnicowane, to zwierzęce, to ludzkie, to przestrzenne, to wirtualne, to duchowe, to materialne, to kobiece, to męskie, to dojrzałe, to dziecięce, migocące różnicami, stające-się-innym, a w efekcie niedostrzegalne, zlewające się ze światem w działaniu. Ciało tętniące życiem, ciało różnicujące świat i jednocześnie go zmieniające. Ciało będące podstawą myślenia o tożsamości, inności, podmiotowości, wspólnocie, etyce czy polityce i otwierające te kategorie na to, co nadchodzi.

Kronika głupoty czasów IV RP Wachlarz politycznych absurdów dziejących się w pięknym kraju nad Wisłą jest doprawdy dramatyczno-zabawny. Bo nie wiadomo, czy śmiać się czy płakać, gdy towarzyszymy Autorowi w felietonowej wędrówce po prawej stronie publicznego traktu, na którym raz po raz potyka się on o całkiem przyziemne, żeby nie powiedzieć pospolite zjawiska lub myśl wcale nieskrzydlatą. Spotyka prawe w każdym calu postaci lub sięga po głoszące prawilne wiadomości tytuły prasowe. I wtedy nie może się powstrzymać, by nie uderzyć w klawiaturę i nie zabrzmieć prześmiewczo. I choć felietony mają to do siebie, że szybko ulatują z pamięci, to w chwili lektury otwierają oczy, poszerzają horyzonty i wciągają bez reszty.

Zebrane w tej książce felietony były ogłaszane w „Tygodniku Powszechnym” od czerwca 2007 do października 2011 roku. Zacząłem je pisać głęboko dotknięty atmosferą podejrzliwości, wprowadzoną do życia publicznego przez twórców i zwolenników IV RP. Po przejściu Prawa i Sprawiedliwości do opozycji przyglądałem się kolejnym epizodom polsko-polskich wojen i potyczek, sprawiających często wrażenie marnego widowiska. Doświadczenie niepowagi i nierealności polityki, obserwowanej z daleka, z pozycji czytelnika dzienników i tygodników, to zasadniczy temat mojej książki.

Prezentowana książka jest zbiorem tekstów powstałych (z dwoma wyjątkami) w ciągu kilku ostatnich lat. Autorka sama ocenia ten wybór jako bardziej niż dotychczasowe osobisty. Dzieje się tak dlatego, iż duża część to artykuły napisane do ksiąg jubileuszowych akademickich koleżanek i kolegów. O świecie nie tylko krajowej polonistyki przypominają dedykacje: dla Marty Wyki, Tomasza Weissa, Franciszka Ziejki, Jana Błońskiego, Jana Michalika, Brigitte Schulze, Michała Głowińskiego, Ewy Miodońskiej-Brookes, Wojciecha Gutowskiego oraz Stanisława Pigonia.

Tytułowe Labirynty – kładki – drogowskazy prowadzą czytelnika w świat Młodej Polski, ale nie tylko. Mowa jest o literackim doświadczeniu nocy od Novalisa do Kosińskiego. Wczytując się ponownie w prozę Żeromskiego, autorka szeroko bada kulturowe konteksty jego „szklanych domów”. Jest tu też propozycja lektury Żeromskiego poprzez dzieło Marcela Prousta. Rozważania intertekstualne prowadzą do zestawienia Pornografii Gombrowicza z powieścią Choderlos de Laclos. Obok tych studiów komparatystycznych autorka przedstawia interpretacje wybranych utworów poetyckich Tadeusza Micińskiego, Leopolda Staffa, Bolesława Leśmiana, Maryli Wolskiej i Marii Komornickiej. Pojawiają się portrety wybitnych humanistów (Wacław Borowy, Władysław Natanson). Książkę kończy przypomnienie rozprawy pisanej przed laty wspólnie z Jerzym Kwiatkowskim dla profesora Stanisława Pigonia.

Książka, która zachęca do optymistycznego myślenia o mieście. Zbiór 11 tekstów o polskiej przestrzeni miejskiej, zainspirowanych poglądami autora MIASTA SZCZĘŚLIWEGO, Charlesa Montgomery’ego. Różne punkty widzenia, różnorodna tematyka, która od kilku lat przewija się w debacie publicznej, po raz pierwszy zostały ujęte w ramy książki. MIASTO NA PLUS powstało z potrzeby pokazania, że polskie miasta zmieniają się na lepsze. Istnieje dziś pokaźne grono ludzi – samorządowców, urzędników, aktywistów, naukowców i zwykłych mieszkańców – którym na sercu leży dobro miast, a w szczególności ich mieszańców. Bardzo często nie zdajemy sobie sprawy, że zmiany, jakie następują, polepszają jakość życia – dodatkowe przejście dla pieszych, zmiana organizacji ruchu, rower miejski, nowy park z placem zabaw, budynek, który zachwyca swoją architekturą i dziesiątki innych przykładów. Pojęcia, takie jak woonerf czy partycypacja, z trudem przebijają się w publicznej debacie. Za tymi zmianami stoją konkretni ludzie, którym zależy na wdrażaniu idei miasta szczęśliwego. Jak czytamy we wstępie: Potrzebujemy koniecznie kogoś, kto popchnie nasze miasta do przodu, będzie liderem, za którym pójdą inni, kto będzie umiał przekonać wątpiących, by na nowo uwierzyli w życie miejskie i by – szukając wzorców – skierowali wzrok w stronę Kopenhagi raczej, a nie Detroit. Niezbędna jest także wiedza i wizja celu, do którego dążymy. Mówiąc krótko – potrzeba nam polskiego Gila Penalosy. Kto wie, może ktoś taki jest wśród autorów tekstów zebranych w niniejszej książce?