Okaleczony świat Historie fotografii Europy Środkowej 1838–2018

David Bomberg’s art is known mainly for its highly modernist experiments with form during the early twentieth century. In his most famous works from this period, the artist breaks the human figure into clear-cut, geometric shapes and cubes, placed within the context of the crowd, the machine and the city. Yet, after the atrocities of World War One, during which Bomberg was both a soldier and war artist, his style changed radically. Bomberg turned to landscape painting, notably depicting Palestine and Spain. Initially, his works bordered on topographical but became progressively less detailed, more spontaneous and generalised, almost abstract towards the end of his life. For most of his life and immediately following his death, Bomberg was largely neglected as an artist, yet today his works enjoy worldwide prestige and recognition. Bomberg’s art and teaching hugely influenced a later generation of artists, including Lucien Freud, Frank Auerbach and Leon Kossoff. His loyal followers share his unfaltering principle of “a sense of form”. This book takes as its focal point his quest for a sense of form in examining aspects of his life and work, revealing Bomberg to be the outstanding artist of the British modernist movement.

Praca jest monografią jednej z najważniejszych polskich instytucji artystycznych ukazaną w okresie szczególnych politycznych przemian Polski. Ujęcie, jakie zaproponowała w swojej pracy autorka, potwierdza, że omijając spory artystyczne szczególnie gęsto wypełniające badany przez nią okres, interesuje ją przede wszystkim instytucjonalna tożsamość uczelni. Dzięki takiemu ujęciu możemy oświetlać owe spory w zaskakujący, ale jednocześnie niezwykle wiarygodny sposób.
Z Recenzji prof. dr. hab. Wojciecha Włodarczyka

Rozprawa jest szczególnym wydarzeniem w zakresie historii, historii sztuki, ale też chyba pierwszym tak precyzyjnym i wielostronnym opracowaniem dotyczącym historii krakowskiej ASP w latach 1945–1956. Praca jest trafną i bardzo mądrze opracowaną dokumentacją, a także refleksją. Sprawozdaniem, ale i łączeniem historii z dramatem tamtych lat, i z nadzieją na ewolucyjne przemiany.
Z Recenzji prof. dr. hab. Stanisława Rodzińskiego

Podjęty przez Joannę Grabowską problem badawczy uważam za bardzo interesujący. Jego opracowanie jest ciekawą próbą ukazania sytuacji, w której najstarszej polskiej uczelni artystycznej przyszło funkcjonować w pierwszym dziesięcioleciu po zakończeniu II wojny światowej, czyli w okresie niezwykle burzliwych przemian politycznych, gospodarczych i społecznych.
Z Recenzji prof. dr. hab. Czesława Brzozy

Mity greckie to bogate źródło inspiracji dla artystów na przestrzeni wieków. Opowiadają one o przygodach bogów, herosów, potworów i ludzi, a ich rozbudowane narracje były tematem wielu dzieł sztuki. Sztuka przedstawiająca mity greckie często eksploruje ludzkie doświadczenia, moralność, oraz złożoność ludzkiej natury.



Album "Bogowie i herosi. Mity greckie w obrazach wielkich mistrzów" zawiera obrazy artystów, którzy zainspirowani byli mitologią grecką, interpretując i przedstawiając różne epizody mitów w swoich dziełach, sceny z życia bogów, herosów, jak również opowieści o wojnach, miłości, i przygodach.



"Bogowie i Herosi" to nie tylko zbiór mitów, lecz także dzieło sztuki wizualnej, które zachwyca czytelnika, budząc w nim ciekawość i zainteresowanie fascynującym dziedzictwem mitologii greckiej. To niezapomniana podróż do krainy bogów, ożywiona pięknymi i sugestywnymi ilustracjami.



Książka wyróżnia się kreatywnym układem stron, co przyciąga uwagę i sprawia, że czytanie staje się nie tylko edukacyjnym, ale i estetycznym doświadczeniem.

Książka wprowadza czytelnika w dysputę na temat sztuki religijnej, prowadzoną we Francji od początku XVI do końca XVIII wieku z licznymi odwołaniami do starożytnej i średniowiecznej tradycji Kościoła gallikańskiego. W debatę tę angażowali się nie tylko teologowie katoliccy i protestanccy, ale także pisarze świeccy, początkowo wspierający działania Kościoła, a później dystansujący się od niego i próbujący zastąpić dogmatyczne chrześcijaństwo nową „religią rozumu”, Elementem łączącym zdecydowaną większość ich wypowiedzi było przekonanie, że obraz religijny nie może być postrzegany jako jako „portret Boga”, ale należy widzieć w nim tylko „znak odłączony” od tego niewidzialnego pierwowzoru, nie uosabiający go, ale wyłącznie przypominający o nim wiernym. Francuscy pisarze opowiadali się więc za powściągliwym kształtowaniem obrazów i rzeźb, aby nie zachwycały one przesadnie widzów wyszukanymi formami, ani nie nie poruszały zbytnio ich emocji ekspresyjnymi ujęciami „historii świętej”. Dla owych autorów chrześcijaństwo było przede wszystkim religią Słowa, zaś obrazy jawiły się im jako duszpasterska pomoc dla „prostaczków”, którzy nie umieli czytać lub nie potrafili zrozumieć tekstów katechizmowych i prostych homilii. Pisarze ci podchodzili więc z dystansem do sztuki religijnej, przyjmując że jej znaczenie będzie maleć wraz z postępami oświecenia. Poddając się takim założeniom teoretycznym, twórcy sztuki religijnej we Francji osiągnęli w wieku XVII wysoki poziom, naznaczony szlachetną prostotą i czystością, ale w następnym stuleciu popadli w banalne schematy, nie chcąc angażować się zbytnio działalność coraz bardziej lekceważoną przez elity.

Ars longa, vita brevis – sztuka długa, życie krótkie – sentencja Hipokratesa, pierwotnie odnosząca się do medycyny, weszła trwale do kultury jako fundament myślenia o sztuce. Sztuce w późniejszym rozumieniu, pojmowanej jako twórczość artystyczna. Jako maksyma przyjęła się w wersji skróconej, niosąc przesłanie apologetyczno-konsolacyjne: choć życie nasze jest krótkie, sztuka nadal trwa. Jej pełne brzmienie ma jednak sens odmienny, nieoparty na prostym przeciwstawieniu, bogatszy: Ars longa, vita brevis, occasio praeceps, experimentum periculosum, iudicium difficile – sztuka długa, życie krótkie, okazja ulotna, doświadczenie niebezpieczne, sąd niełatwy. Te zapomniane człony słynnej sentencji ofiarowują pojęciowe ramy niespodziewanie przylegające do sztuki współczesnej, w której mało wiary w trwałość i trwanie, a więcej ulotnych okazji i niebezpieczeństwa doświadczeń. Dlatego i sąd o niej tak trudny. Idąc tropem Hipokratesowych kategorii, widzimy, że nawet optymistyczna ars longa rodzi się wśród buntów, niepowodzeń, nieporozumień, niemożności, które wszak dzieje sztuki współtworzą. I paradoksalnie, chociaż awangardy narzuciły progresywny, agresywny i transgresywny obraz twórczości, to właśnie w sztuce XX wieku utrata i niespełnienie stały się jej niezbywalną częścią, niemal wyznaczając najważniejsze osie jej rozwoju.

Książka Katarzyny Matul poświęcona I Międzynarodowemu Biennale Plakatu, które miało miejsce w Warszawie w 1966 roku jest interesującą monografią wydarzenia. Biennale mając wielkie znaczenie dla środowiska polskich plakacistów wpisywało się w szerszą politykę kulturalną Polski okresu późnego Gomułki. Odwilż już odeszła a zbliżał się rok 1968. Polska szkoła plakatu, o której wiele mówiono, stała się teraz materiałem eksportowym polskiej kultury. Ona też otwierała drogi i umożliwiała kontakty polskich artystów z czołówką twórców na świecie. Tak powstało Biennale Plakatu, takie były jego początki. O tym wszystkim z precyzją badacza i pasją historyka sztuki opowiada autorka.

prof. dr hab. Andrzej Turowski