Polityka wzrostu gospodarczego w Polsce i w Unii Europejskiej

W XXI wieku sytuacja Afryki i jej postrzeganie podlega szybkiej ewolucji. Wzrost zapotrzebowania tamtejszych mieszkańców na bardziej zaawansowane produkty, liberalizacja przepływów handlowych i kapitałowych oraz reformowanie gospodarek sprawiają, że nie tylko rośnie rola kontynentu w gospodarce światowej, ale także pojawia się potrzeba nowego spojrzenia na Afrykę, jako gospodarki wschodzącej. W ostatnich latach w relacjach Polski z Afryką na znaczeniu zyskuje region subsaharyjski, który zdominował polską wymianę handlową z całym kontynentem, a także staje się coraz atrakcyjniejszy dla polskich inwestorów.
W monografii zaprezentowano wyniki badań specjalistów z trzech ośrodków uniwersyteckich: Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu i Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Opracowanie stanowi odpowiedź na pojawiającą się w literaturze naukowej potrzebę ukazania problematyki gospodarek afrykańskich z punktu widzenia współpracy z Polską. Każdy rozdział zawiera wnioski lub rekomendacje dla polskich przedsiębiorstw obecnych w Afryce Subsaharyjskiej lub planujących wejść na jej rynki, jak również dla jednostek administracji publicznej. Obszerny indeks pozwala na łatwe wyszukanie informacji o konkretnym kraju lub sektorze gospodarczym. Przystępny język sprawia, że książka może być pomocna przy nauczaniu studentów takich kierunków, jak ekonomia, logistyka, stosunki międzynarodowe, dziennikarstwo, politologia, afrykanistyka i inne.
Przedłożona do recenzji książka jest pozycją ze wszech miar potrzebną i cenną na polskim rynku wydawniczym. Podejmuje ona niecodzienną tematykę relacji ekonomicznych Polski z Afryką Subsaharyjską w ujęciu międzydyscyplinarnym, choć niewątpliwie jest zdominowana przez perspektywę ekonomiczną. I słusznie. W Polsce ukazało się zaledwie kilka pozycji o takim charakterze, co powinno dziwić i zastanawiać, zważywszy na rosnące znaczenie kontynentu
afrykańskiego w procesach politycznych i gospodarczych we współczesnym świecie. Afryka jest bowiem kontynentem przyszłości, czy tego chcemy, czy nie. Mimo że wciąż niewielka pod względem gospodarczym, w ciągu dwudziestu lat, według prognoz ONZ, będzie miejscem zamieszkania piątej części światowej populacji (…). Także z punktu widzenia Polski kontynent afrykański wymaga większej uwagi, a już na pewno powinien być przez ekspertów systematycznie „odczarowywany”, przybliżany Czytelnikowi z dbałością o szczegóły, traktowany poważnie, a nie z przymrużeniem oka czy jak mistyczny Czarny Ląd znany z XIX-wiecznych opowieści podróżniczych… Książkę należy uznać za oryginalną i przydatną nie tylko z powodów czysto poznawczych, lecz także utylitarnych.
dr hab. Dominik Kopiński (z recenzji)
Monografia jest interesującą próbą analizy potencjału inwestycyjnego Afryki Subsaharyjskiej, jednak wnioski z niej płynące nie napawają optymizmem. Polska nie jest gotowa do działania na rynkach trudnych inwestycyjnie, nie do końca uregulowanych, gdzie ryzyko poniesienia straty jest stosunkowo wysokie. Aby skutecznie działać na kontynencie afrykańskim, konieczne jest solidne wsparcie ze strony państwa. Niezbędne są placówki dyplomatyczne, przedstawicielstwa handlowe oraz centra doradcze. Potrzebna jest także świadomość, że końcowy odbiorca w swych upodobaniach i oczekiwaniach często diametralnie różni się
od dotychczasowych klientów. To z jednej strony szansa, z drugiej prawdziwe wyzwanie. Czy w najbliższym czasie Polska otworzy się na rynki afrykańskie? Nie wiadomo. Dobrze, że powstała monografia będąca swoistym inwestycyjnym raportem otwarcia.
dr hab. Daniel Boćkowski, prof. UwB (z recenzji)

Sukcesy polskiej transformacji pod względem rozwoju rynków i konwergencji realnej mierzonej PKB per capita zostały okupione niespójnościami instytucjonalnymi, ekonomicznymi i technologicznymi. W połowie drugiej dekady XXI wieku odziedziczyliśmy realnie funkcjonujące rynki pozbawione mocnego o sprawiedliwego państwa. Tworzy to okazje do wykorzystywania przewag konkurencyjnych, asymetrycznej informacji, niedostatku kompetencji i używania ludzkiej emocjonalności do ograniczania możliwości wolnego wyboru oraz podejmowania roztropnych decyzji. Dla wyzwalania samoodpowiedzialności za własną pomyślność, ograniczania nieroztropnych i nieefektywnych indywidualnych decyzji, pogoni za polityczną rentą korzyści konieczne są w Polsce reformy usprawniające funkcjonowanie państwa i wymuszające społeczną odpowiedzialność biznesu. Konieczny jest też konstytucyjny porządek gospodarczy orientowany na gospodarkę opartą na wiedzy i innowacyjności ukierunkowaną na podnoszenie jakości wartościowego życia we wszystkich sferach bycia i działania ludzkiego.

Outsourcing i insourcing są ważnymi instrumentami restrukturyzacji działalności gospodarczej przedsiębiorstw. O ile problematyka outsourcingu jest dobrze opracowana naukowo i sprawdzona praktycznie, o tyle problematyka insourcingu jest w niewielkim stopniu rozpoznana naukowo i opanowana praktycznie. Brakuje zarówno badań pokazujących skalę tego zjawiska, ograniczenia i możliwości insourcingu, oceniających skutki insourcingu itd. Literatura przedmiotu z tego zakresu jest skromna. Zagadnienia insourcingu nabrały znaczenia zwłaszcza w efekcie pandemii COVID-19. Te i inne argumenty przedstawione przez Autora uzasadniają podjęcie problematyki monografii z punktu widzenia potrzeb nauki zarządzania i praktyki gospodarczej. […] Recenzowana monografia jest opracowaniem wartościowym z punktu widzenia nauki i praktyki. Terminologia monografii jest zgodna z powszechnie stosowaną i stanowi właściwą podstawę szczegółowych rozważań. Treść monografii zgodna jest z aktualnym stanem wiedzy praktycznej i naukowej z zakresu insourcingu. Monografia reprezentuje wysoki poziom merytoryczny.

Z recenzji prof. dr. hab. inż. Michała Trockiego

Podjęta w pracy tematyka jest niewątpliwie trudna do eksploracji, ze względu na ujęcie przekrojowe, co nadaje opracowaniu charakter oryginalny. Biorąc powyższe pod uwagę, należy docenić podjęcie się przez Autora takiego opracowania. W szczególności dobór problematyki uważam za zasadny i trafny, zarówno z punktu widzenia teorii nauk o zarządzaniu i jakości, ale także praktyki zarządzania organizacjami. Podjęty problem badawczy ma charakter aktualny, jako że brakuje wiedzy i wyjaśnień w wybranym przedmiocie badań, a przez to kwestie poruszane w opracowaniu są ważne. […] Doceniam wartość poznawczą wyników badań empirycznych. Stwierdzam, że recenzowane opracowanie to przemyślane dzieło, stanowiące osiągniecie naukowe dr. Grzegorza Greli. Dotyczy ono aktualnych i ważnych zagadnień, a jednocześnie wnosi wkład do rozwoju dyscypliny „nauki o zarządzaniu i jakości”, w przedmiocie insourcingu procesów organizacyjnych w warunkach polskich organizacji, w tym także w okresie pandemii. Wyniki takich badań przyczyniają się do postępu i poszerzania wiedzy w przedmiotowej dyscyplinie naukowej.

Z recenzji prof. dr. hab. inż. Stanisława Nowosielskiego

Kapitał ludzki stanowi współcześnie istotny czynnik rozwoju opartego na wiedzy i innowacjach. W zależności od poziomu i jakości kapitał ludzki może odgrywać w gospodarce różne role, m.in. użytkownika istniejącej wiedzy, implementatora nowych rozwiązań lub twórcy nowej wiedzy naukowo-technicznej. Wysoki poziom ogólnego kapitału ludzkiego jest warunkiem koniecznym w procesach związanych z dyfuzją wiedzy i innowacji. Z kolei specjalistyczny kapitał ludzki pełni istotną funkcję w tworzeniu nowych, innowacyjnych rozwiązań.

W monografii podjęto próbę określenia siły i kierunku wpływu kapitału ludzkiego, w tym ogólnego i specjalistycznego, na pozycję innowacyjną gospodarek krajów Europy Środkowo-Wschodniej. Analizy empiryczne oparto na modelowaniu równań strukturalnych, estymowanych metodą cząstkowych najmniejszych kwadratów (partial least squares structural equation modeling - PLS-SEM). Zawarty w monografii opis założeń teoretycznych oraz prezentacja możliwości praktycznego zastosowania modeli PLS-SEM, w szczególności modeli hierarchicznych, w badaniach nad innowacyjnością gospodarek, wypełnia istniejącą lukę poznawczą w zakresie wykorzystania metod analizy wielowymiarowej drugiej generacji w badaniach ekonomicznych.

Autor analizuje decydującą rolę grup nacisku w kształtowaniu architektury instytucjonalnej gospodarki. Porządek gospodarowania tworzony na zasadach współpracy i poszukiwania kompromisu sprzyja powstawaniu „dobrych” instytucji, wspierających wzrost gospodarczy i dobrobyt ludności. Polityczna konfrontacja generuje natomiast wysokie koszty gospodarcze i społeczne. Zależność tę dobrze ilustruje przypadek modelu szwedzkiego. Jego okres świetności przypada na czas bliskiej współpracy ruchu robotniczego z organizacjami biznesu, natomiast narastająca rozbieżność interesów tych dwóch grup skutkowała długotrwałą stagnacją gospodarczą i politycznym impasem.

Oryginalne studium ewolucji modelu gospodarczego Szwecji od końca XIX wieku, wykorzystujące podejście instytucjonalne. (…) Autor zasadnie wskazuje na lukę badawczą dotyczącą roli państwa w gospodarce, krytycznie oceniając stan badań społecznych nad powstaniem i ewolucją systemów gospodarczych.
Z recenzji wydawniczej dr hab. Katarzyny Szarzec, prof. nadzw. UEP

Na naukowym rynku wydawniczym w kraju książka wyróżniać się będzie zarówno zastosowaną metodą, jak i przedmiotem analizy. Po pierwsze, czerpie ona z instytucjonalizmu, który jest ujęciem interdyscyplinarnym, interesującym szeroki krąg badaczy reprezentujących nauki społeczne i prawne. Po drugie, jest jedną z bardzo nielicznych prac ekonomicznych opartych na analizie instytucjonalno-ewolucyjnej – w odróżnieniu od stosunkowo popularnej tzw. nowej ekonomii instytucjonalnej.
Z recenzji wydawniczej prof. dr hab. Anny Ząbkowicz

Sławomir Czech – dr, pracownik Katedry Ekonomii Politycznej Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach. Jego zainteresowana badawcze koncentrują się na politycznym wymiarze systemów gospodarczych, ekonomii instytucjonalnej i wybranych zagadnieniach historii gospodarczej. Od 2015 roku działa w stowarzyszeniu Forum Myśli Instytucjonalnej, członek Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego oraz interdyscyplinarnej sieci badawczej WINIR. Autor i współautor kilkudziesięciu publikacji naukowych o zasięgu krajowym i międzynarodowym.

Ludzie to istoty społeczne. Ich unikalnym mechanizmem przetrwania jest zdolność do współpracy. Najbardziej fundamentalną relacją na rynku jest współpraca, a nie konkurencja. Podstawowa relacja rynkowa to relacja handlowa – wymienianie się dobrami lub usługami na wzajemnie uzgodnionych warunkach.

Współpraca i handel są niemal tym samym. Jedno z tych pojęć pochodzi z obszaru etyki, a drugie z ekonomii, ale niezależnie od tego, jakiej nazwy użyjemy, działalność ta – współpraca z innymi ludźmi – to w dłuższej perspektywie czasowej nasza najlepsza nadzieja na lepsze życie. Badając handel i współpracę, badamy logikę, która spełnia obietnicę lepszego życia.
fragment książki