Procesy jednostkowe w biotechnologii. Ćwiczenia

W budowie układu nerwowego człowieka i zwierząt oprócz neuronów uczestniczy również tkanka glejowa zwana neuroglejem. Oligodendrocyty (OLGs) obecne w substancji białej i szarej ośrodkowego układu nerwowego (OUN) są niewielkimi komórkami ze skąpą ilością wypustek, regularnym jądrem komórkowymi oraz typowymi organelami komórkowymi w cytoplazmie. Dość długo utrzymywał się pogląd, że OLGs towarzyszą włóknom nerwowym,
a ich rola kończy się w momencie zakończenia mielinizacji. Badania histochemiczne wykazały, że OLGs są głównymi komórkami OUN, gromadzącymi żelazo, które jest niezbędne neuronom do ich przemian metabolicznych, a najlepiej poznaną funkcją tych komórek jest udział w procesie mielinizacji.
Tematyka niniejszej pracy dotyczyła analizy porównawczej w wybranych obszarach mózgowia dorosłych samców i samic czterech gatunków zwierząt, lokalizacji i morfologii OLGs, komórkowej i regionalnej dystrybucji żelaza, zawartości gleju immunoreaktywnego dla zasadowego białka mieliny (MBP), gęstości i rozmiaru OLGs oraz ustalenia masy cząsteczkowej białka MBP. Badania przeprowadzono w pięciu obszarach mózgowia, tj. korze mózgu (CCER), hipokampie (Hip), istocie szarej okołowodociągowej (PAG), spoidle wielkim (CC) oraz torebce wewnętrznej (IC) u samców i samic czterech gatunków zwierząt: norki amerykańskiej (Neovison vison), lisa rudego (Vulpes vulpes), konia domowego (Equus caballus) i bydła domowego (Bos taurus). Każdy gatunek reprezentowany był przez sześć dorosłych zwierząt obu płci.
W niniejszej pracy zwrócono szczególną uwagę na lokalizację, morfologię oraz właściwości OLGs w mózgowiu samic i samców dorosłych osobników wybranych gatunków ssaków. Uzyskane wyniki wskazują, że OLGs niezależnie od umiejscowienia są głównymi komórkami OUN gromadzącymi żelazo, utrzymującymi jego homeostazę w mózgowiu, a przez to zaangażowane są w przemiany metaboliczne neuronów. Przeprowadzona analiza wykazała istotne znaczenie tych komórek glejowych u dorosłych osobników, niezależnie od płci, w korelacji OLG – włókno mielinowe, nawet po zakończonym procesie tworzenia osłonki mielinowej. Wykazano, że zaangażowanie tych komórek jest procesem fizjologicznym, który przebiega w podobny sposób przez całe życie osobników i aktywnie oddziałuje na neurony oraz przemiany mieliny. Na podstawie przeprowadzonej analizy ekspresji białka MBP wykazano występowanie dymorfizmu płciowego u badanych gatunków zwierząt. Uzyskane wyniki wskazują, że funkcje tych komórek glejowych nie ograniczają się jedynie do procesów tworzenia osłonki mielinowej u młodych osobników, ale również pełnią istotną rolę w dorosłym mózgowiu u zwierząt. Poza wartością poznawczą uzyskane wyniki mają również aspekt praktyczny z punktu widzenia nauk klinicznych.

Antropogeniczne zmiany środowiska przyrodniczego Ziemi
Antropogeniczne zmiany środowiska przyrodniczego Ziemi to syntetyczne ujęcie całokształtu problemów związanych z wpływem działalności człowieka na środowisko przyrodnicze Ziemi w aspektach: przestrzennym i czasowym (lokalnym, regionalnym i globalnym oraz trwałym i przejściowym). Autor wskazuje związki i zależności, jakie występują między działalnością człowieka, a stanem środowiska przyrodniczego oraz przemianami zachodzącymi w środowisku przyrodniczym i ich tendencji uwarunkowanych antropopresją, ilustrowanych licznymi przykładami
Zasadnicza część opracowania to analiza przyczyn i skutków działalności człowieka w poszczególnych komponentach środowiska przyrodniczego Ziemi (litosferze, pedosferze, atmosferze, hydrosferze, biosferze i antroposferze), na tle funkcji, jakie pełnią one w kompleksie środowiska oraz roli i znaczeniu w życiu człowieka. Podsumowaniem rozdziałów traktujących o geosferach w warunkach antropopresji są modele przedstawiające specyfikę obiegu zanieczyszczeń, przyczyny i skutki antropopresji oraz konsekwencje tych zmian dla środowiska i człowieka.
Ze względu na interdyscyplinarność tematyki publikacja jest przeznaczona dla szerokiego kręgu odbiorców: studenci i wykładowcy kierunków przyrodniczych wyższych uczelni takich, jak: geografia, geologia, ochrona środowiska na uniwersytetach, kierunki pokrewne na uniwersytetach rolniczych i uczelniach technicznych, w których prowadzi się zajęcia traktujące o ochronie i przemianach środowiska przyrodniczego wskutek antropopresji, nauczyciele geografii i uczniowie klas maturalnych w szkołach średnich, pracownicy instytucji zajmujących się badaniem i monitorowaniem stanu środowiska.

Musimy chronić naszą planetę, to nie ulega wątpliwości. Tylko jak? Niektóre odłamy ruchu ekologicznego zamknęły się w apokaliptycznej, eschatologicznej narracji, która nie dość, że jest antyludzka, jest też nienaukowa i kontrproduktywna. Michael Shellenberger proponuje konstruktywny enwironmentalizm – podejście polegające na trafnej identyfikacji problemów, z którymi się musimy zmierzyć, i poszukiwaniu sensownej odpowiedzi na pytanie, jak to zrobić.

Książka rejestruje i prezentuje szeroki obraz wpływu aktualnych odkryć i nowych teorii biologicznych (m. in. z obszaru etologii, psychologii ewolucyjnej, neurobiologii, neo-ewolucjonizmu, memetyki) na nauki humanistyczne. Czytelnik znajdzie w niej nie tylko informacje o najnowszych rozstrzygnięciach biologów na temat neuronów lustrzanych, pracy mózgu, altruizmu i moralności zwierząt, pasożytnictwie memów internetowych czy doświadczeniach przeprowadzanych przez twórców bio-artu. Dowie się także, jak nowa humanistyka ( od etyki, socjologii, psychologii, medioznawstwa, antropologii kulturowej po językoznawstwo i literaturoznawstwo) reaguje dzisiaj na wyniki eksperymentów i wiedzę nauk przyrodniczych, zmieniających antropocentryczny obraz świata w duchu posthumanizmu. Lektura konieczna dla zainteresowanych „trzecią kulturą”.

Mikrobiologia jest nauką o drobnoustrojach (mikroorganizmach). Zajmuje się cechami morfologicznymi, właściwościami biochemicznymi, rolą w środowisku naturalnym, właściwościami chorobotwórczymi, jak również zastosowaniem drobnoustrojów w przemyśle. Podstawowy schemat badania drobnoustrojów obejmuje: wstępną obserwację makroskopową i mikroskopową, wyosobnienie interesującego nas ustroju w postaci czystej hodowli, określenie jego cech morfologicznych, typu wzrostu na podłożach stałych i płynnych, zbadanie jego właściwości biochemicznych i fizjologicznych oraz ustalenie ewentualnej roli wyizolowanego mikroorganizmu w środowisku naturalnym, w przebiegu choroby lub możliwości wykorzystania w procesie przemysłowym. Zwalczanie drobnoustrojów jest także jedną z dziedzin mikrobiologii ogólnej we wszystkich przypadkach, w których obecność niektórych z nich jest wręcz szkodliwa. Istnieje też możliwość zakażenia mikrobiologicznego, dlatego pracownicy laboratoriów mają najwyższe kwalifikacje zawodowe i duże doświadczenie, wykonują swoją pracę posługując się wyłącznie sprzętem zmechanizowanym i korzystają z pełnego zabezpieczenia osobistego.
Książka zawiera przegląd zagadnień mikrobiologii ogólnej, łączących się tematycznie z problematyką ćwiczeń odbywanych przez studentów specjalności: mikrobiologicznej, biochemicznej i biofizycznej, fizjologicznej oraz biologii środowiskowej.
W związku z niepełnym opracowaniem niektórych tematów, podana została literatura pomocnicza i uzupełniająca.

Trzynaste (piąte w PWN), gruntownie unowocześnione i rozszerzone wydanie stworzonego przed kilkudziesięciu laty, przez zmarłego w 2003 r. doc. Włodzimierza Senetę, podstawowego na rynku polskim podręcznika dendrologii. Autorami tej edycji są dr hab. Jakub Dolatowski, emerytowany wykładowca dendrologii na Wydziale Biologii Uniwersytetu Warszawskiego i na Wydziale Ogrodniczym Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego i były pracownik kilku ogrodów botanicznych i arboretów, który opracowuje kolejne edycje tej książki już od ćwierćwiecza, oraz prof. Jerzy Zieliński, emerytowany pracownik Instytutu Dendrologii PAN i Wydziału Leśnego Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, który dołączył teraz do zespołu autorskiego.
To wydanie Dendrologii jest, w porównaniu poprzednimi, opatrzone znacznie większą liczbą ilustracji, ale nadal są to wyłącznie oryginalne portrety roślin – rysunki piórkiem, na podstawie szkiców w ołówku, wykonane w ciągu ostatniego półwiecza przez autorów książki, zwykle w terenie, czasem – w herbariach.
Książka przeznaczona jest przede wszystkim dla studentów biologii, ogrodnictwa, architektury krajobrazu, ochrony środowiska i leśnictwa oraz dla ogrodników, botaników, szkółkarzy, projektantów zieleni, leśników, a także miłośników przyrody, ogrodów, lasów i krajobrazu czy etnobotaniki, czy szerzej – wielbicieli zarówno natury, jak i kultury.