Samobójcy

Prezentowana książka składa się z dwóch esejów: Przebaczyć? , który ukazał się po raz pierwszy w 1971 roku nakładem wydawnictwa Éditions Le Pavillon, oraz Z honorem i godnością, opublikowany po raz pierwszy w 1948 roku w "Les temps Modernes". Tematem obu esejów jest kwestia przebaczenia za krzywdy wyrządzone przez nazistowskie Niemcy w okresie II wojny światowej.

Hitlerjugend – młodzi, ufni, wierni… Narodowy socjalizm miał być dla nich rajem. Okazało się, że zstępują do piekła.

Alfons Heck miał dziesięć lat, gdy wyruszył na norymberski Reichsparteitag - doroczny uroczysty wiec narodowych socjalistów przypominający ogromną mszę ku czci Führera. Jako członek Jungvolku, młodszej sekcji Hitlerjugend, wraz z tysiącami zafascynowanych młodych ludzi słuchał przemowy swego najwyższego przywódcy, boga nowego ładu świata, Adolfa Hitlera:
„Wy, moja młodzieży” – krzyczał i wydawało mi się, że wbija oczy prosto we mnie – „jesteście dla narodu najcenniejszą gwarancją wspaniałej przyszłości”. (...) Nie mieliśmy żadnych szans. Od tej chwili byłem duszą i ciałem oddany Adolfowi Hitlerowi.
Uderzająco szczera relacja chłopca, którego pochłonęły idee narodowego socjalizmu. Maszerując razem z nim w szeregach Hitlerjugend, poznajemy ukrytą stronę nazizmu, o której niewiele się pisze. Bardzo nieliczni, zapaleni niegdyś członkowie organizacji młodych nazistów, publicznie opowiadali o tamtych latach i swojej fascynacji hitleryzmem.
Niniejsza książka pokazuje, jak wyglądało ich życie w tamtych czasach; kim byli, w co wierzyli i dlaczego dokonywali takich a nie innych wyborów.

Ta autobiograficzna relacja stała się podstawą filmu HBO Heil Hitler! Confessions of a Hitler Youth, wyróżnionego kilkoma nagrodami filmowymi i telewizyjnymi, w tym Emmy za „wybitny program historyczny” i prestiżową George Foster Peabody Award za „wybitne, godne pochwały osiągnięcie”.

"[...] Autor prowadzi czytelnika w innym kierunku, skupiając się przede wszystkim na wizerunku. Odnazał nieznane dotychczas artefakty, co pozwoliło na ukazanie ewolucji znaku od średniowiecza do początków XVI w. w okresie tzw. "żywej" heraldyki, z licznymi ekskursjami w głąb XIX w. W długim procesie rozwoju niektóre herby polskie poddane zostały okcydentalizacji. Zjawisko to dostrzegł także Autor w przypadku herbu Wilcze Kosy.

Podobieństwo znaku austriackiej rodziny von Stubenbergów z herbem występującym w pieczęci kanonika krakowskiego - Adama z Będkowa w ziemi sieradzkiej zdaniem Autora - wskazuje właściwy kierunek recepcji. Świadczy też wymownie o wspólnocie rycerstwa Europy, do której należeli też nosiciele Wilczych Kos."

(prof. dr hab. A. Szymczakowa)

"Czas Trzeciej Rzeszy naznaczył mnie traumatycznie. Widziałem: jak z rasistowską arogancją silniejsi, o byczych karkach, prześladowali słabszych i z nich szydzili (...) Kiedy po studiach zacząłem pisać książki o tematyce kulturalno-historycznej, najgłębiej zajmowało mnie pytanie: jak wszystko to mogło się zdarzyć "kulturalnemu narodowi".

Ze wstępem Elfriede Jelinek (przekład Elżbieta Kalinowska) Była szara deszczowa jesień 1946 roku. Miasta zrujnowane po alianckich nalotach. Ludzie gnieździli się w zimnych zalanych piwnicach. Panował głód. Można było jeść mięso niewiadomego pochodzenia albo próbować coś ukraść. Kobiety, te młodsze, ładniejsze, oddawały się alianckim żołnierzom za papierosy, czekoladę i konserwy. Bo – jak twierdzili niektórzy – lepiej upaść, niż pójść na dno. Ziemniak stał się czymś, dla czego warto było narażać życie. Zbierało się okruchy węgla i chrust na opał. Tak wyglądała ponura codzienność mieszkańców Kolonii, Hamburga czy Frankfurtu nad Menem. Stig Dagerman – korespondent szwedzkiej gazety, wysłany, by opisać krajobraz po upadku Trzeciej Rzeszy – zobaczył w Niemcach nie sprawców największej tragedii XX wieku, ale ludzi trawionych przez głód, zimno i nędzę, zmagających się z rozgoryczeniem i poczuciem winy. Nie podważając skali niemieckich zbrodni, próbował zrozumieć, czy cierpienia zwykłych Niemców po wojnie to sprawiedliwość dziejowa, czy nieuprawnione okrucieństwo. Stworzył reportaże najwyższej próby, zachowujące aktualność wobec wciąż nierozwiązanych kwestii odpowiedzialności i kary za zbrodnie II wojny światowej. „Dagerman pisze z pięknym obiektywizmem. Zamiast uciekać się do emocjonalnych frazesów, posługuje się faktami i to z nich buduje emocje.” Graham Greene „Niemiecka jesień to jedna z najlepszych książek o skutkach wojny, jakie kiedykolwiek napisano. Stoi na równi z klasykami – relacjami Johna Reeda ze Związku Radzieckiego czy artykułami Edgara Snowa o rewolucji w Chinach. Stig Dagerman opisał tragiczną rzeczywistość powojennych Niemiec z niezwykłą przejrzystością i wielkim talentem literackim. Pisząc o Niemczech roku 1946, daje czytelnikowi wgląd w historię każdej wojny. Ta książka powinna być lekturą obowiązkową dla każdego, kto zastanawia się, czym jest wielkie dziennikarstwo. Pozostaje tak samo aktualna dziś jak w 1947 roku, kiedy została opublikowana po raz pierwszy. Przeczytajcie ją.” Henning Mankell „Jest kilku autorów (na myśl przychodzą od razu Kafka i Lorca), którzy cieszą się statusem świętych. Ich życie i śmierć mówią o naturze istnienia i jego prawdziwych wartościach, a słowa, które po nich pozostają, nieustająco reinterpretowane (…), zyskują niemal moc talizmanu. Tego rodzaju świętym, szczególnie dla swoich rodaków, jest szwedzki pisarz Stig Dagerman.” Paul Binding „Po ponad sześćdziesięciu latach do polskiego czytelnika dociera klasyk światowego reportażu, którego w 1947 roku nie mielibyśmy chyba siły, a kilka lat później już prawa przeczytać, bo za dużo w nim prawdy o Niemcach, tej historycznej i tej ludzkiej. To pierwszy powód, dla którego Niemiecka jesień winna stać się lekturą obowiązkową. A drugi — to jej niesamowitość. Jak to możliwe, że młodziutki szwedzki pisarz na kilkudziesięciu stronach reportażu pisanego prawie na żywo opowiedział więcej i sensowniej o stanie ducha zwyciężonych Niemców niż opasłe tomy historyków?” Maciej Zaremba

Książka jest pierwszą publikacją w całości poświęconą tajnym badaniom naukowym pułkownika profesora Hubertusa Strugholda prowadzonym na Dolnym Śląsku. W latach 1935-1945 był on dyrektorem Instytutu Badawczego Medycyny Lotniczej Ministerstwa Lotnictwa III Rzeszy w Berlinie (po wojnie tworzył w USA podstawy medycyny kosmicznej). Po nasileniu się nalotów alianckich na stolicę III Rzeszy Instytut został przeniesiony na Dolny Śląsk. Dokąd? - o tym przez długi czas nikt nie miał pojęcia, ponieważ miejsce otoczono ścisłą tajemnicą. Od kilkunastu lat różni polscy autorzy (m.in. J. Lamparska, J. Rostkowski, I. Witkowski) wysuwają niczym nie poparte hipotezy, że prof. Strughold kontynuował swoje badania w podziemiach zamku Książ. Po jakimś czasie J. Rostkowski rozwinął swoje hipotezy - nadal nie poparte żadnymi dowodami - twierdząc, że Instytut przeniesione do tzw. Starego Zamku Książ bądź do Szczawna Zdroju. Różnie polscy autorzy całkowicie bezpodstawnie oskarżali prof. Strugholda, że prowadził zbrodnicze eksperymenty medyczne na Więźniach obozu koncentracyjnego w Dachau. S. Wrzesiński obala te mity i udowadnia (na podstawie wspomnień, publikacji naukowych, niepublikowanych maszynopisów wspomnień byłych niemieckich mieszkańców Dolnego Śląska, sprawozdań powojennych itp.), że Instytut prof. Strugholda przeniesiono z Berlina do pałacu w Rząsinach koło Gryfowa Śląskiego. Przedstawia również dzieje tej rezydencji, która należała m.in. do feldmarszałka Iwana Dybicza, który tłumił powstanie listopadowe w 1831 r. Cennym uzupełnieniem tekstu są liczne zdjęcia dokumentalne i przedwojenne widokówki ukazujące opisywane miejscowości i budynki okolic.  Cennym uzupełnieniem tekstu są liczne zdjęcia dokumentalne i przedwojenne widokówki ukazujące opisywane miejscowości, pałace, zamki i zabudowania fabryczne.