Spróchniały krzyż

Na naszych oczach umiera i rozsypuje się to, co znaliśmy jako katolicyzm ukształtowany przez pięćset ostatnich lat.

Od Kościoła masowo odpływają wierni – nawet tam, gdzie jest ich naprawdę niewielu. Powodem tej zmiany nie jest tylko niewłaściwe głoszenie Ewangelii przez chrześcijan, ich (nasza) hipokryzja czy skandale seksualne, ale głęboka rewizja myślenia i odczuwania, rewolucja filozoficzna i ideowa, jaka dotknęła współczesny świat.

Ta książka jest próbą ukazania procesu destrukcji tego, co znamy, rozpadu wielu katolickich mitów i przekonań, ale wskazuje też potencjalne, nowe formy i kierunki życia katolickiego.

"Zapoczątkowane przemiany w Kościele w społeczeństwie polskim niewiele jeszcze wskazują na podstawową tendencję przemian. Z pewnością nie nastąpi tak intensywny rozkład Kościoła ludowego, jaki ma już miejsce w społeczeństwach zachodnich. Na pewno nie będzie to "Kościół wyspiarski", ze względu na silne tradycje narodowe w społeczeństwie polskim i na historyczne zakorzenienie tego Kościoła w płaszczyźnie ogólnonarodowej. Raczej można przypuszczać, że Kościół w Polsce będzie zmierzał do jakiejś postaci Kościoła wyboru, co oznacza wzrost świadomości religijnej i wzrost poczucia przynależności do instytucji i wspólnot religijnych. Zależy to jednak w dużej mierze od realizacji nauki Soboru Watykańskiego II oraz od wzrostu poczucia podmiotowości także w Kościele. Chodzi zwłaszcza o laikat katolicki, od którego aktywności zależy pewna skuteczność misji ewangelizacyjnej w społeczeństwie"
(ks. Władysław Piwowarski)

Totalitaryzm był bez wątpienia hańbą XX wieku, nie tylko w wymiarze europejskim, lecz także globalnym. Waga problemu nakazuje jednak nie poprzestawać na tym prostym stwierdzeniu, ale szukać odpowiedzi na pytanie, dlaczego doświadczenie totalitaryzmu dotknęło tak wiele społeczeństw w minionym stuleciu. Naturalne wydaje się przy tym poruszenie kwestii relacji, jaka istnieje między totalitaryzmem a sferą religijną, zwłaszcza o relację między totalitaryzmem a chrześcijaństwem.

Czy wyznawanie chrześcijaństwa w ogóle, a przynależność do Kościoła katolickiego w szczególności, miały wpływ na to, jak zachowywali się poszczególni ludzie, jak i całe społeczności, skonfrontowani z totalitarnym złem? I czy polskie doświadczenie związku między antytotalitarnym oporem a religijnością jest regułą w skali – patrząc chronologicznie – całego XX wieku, a – geograficznie rzecz ujmując – całej Europy oraz świata, czy może jedynie wyjątkiem wynikającym ze specyfiki kultury polskiej? Paweł Skibiński rysując szeroką panoramę historycznych wydarzeń poszukuje odpowiedzi na powyższe, wciąż budzące ogromne kontrowersje, pytania.

„Jak Ojciec Mnie posłał, tak i Ja was posyłam”
Drogowskazy dla kapłanów w XXI wieku
Kościół można porównać do domu postawionego na skale, w którym duchowni mają szczególną, służebną rolę. Jej spełnianie staje się jednak coraz trudniejsze. W ostatnich latach Kościół przechodzi przez wyjątkowe kryzysy. Dlatego potrzeba dużej odwagi, by odpowiedzieć „tak” na Boże wołanie.

W tej niezwykle osobistej książce kardynał Müller, były prefekt Kongregacji Nauki Wiary, dzieli się swoimi refleksjami na temat misji i roli księży. Jego listy pomagają na nowo odkryć sens powołania tym, którzy wiele lat temu pozytywnie odpowiedzieli na powołanie do kapłaństwa. Są również nieocenionym wsparciem dla osób zastanawiających się nad przyjęciem święceń. Ta książka to także wspaniała publikacja dla świeckich zatroskanych o Kościół i wiarygodne głoszenie Ewangelii.

Kardynał Gerhard Ludwig Müller (ur. 31 grudnia 1947) – profesor teologii dogmatycznej, wykładowca na Uniwersytecie Monachijskim. W latach 2002–2012 był biskupem Ratyzbony, później do 2017 r. sprawował funkcję prefekta Kongregacji Nauki Wiary. W Wydawnictwie WAM ukazały się dwie jego książki: Dogmatyka katolicka (2015) oraz Papież. Posłannictwo i misja (2017).

Wstęp do wydania polskiego napisał ks. dr hab. Robert J. Woźniak.

Prezentowane materiały odzwierciedlają działalność Kościoła katolickiego na terenie Białorusi w różnych epokach historycznych. Autorzy pokazali rolę Kościoła w życiu publicznym i jego relacji ze strukturami państwowymi. Bardzo ciekawe są materiały poświęcone działalności różnych przedstawicieli Kościoła katolickiego. Artykuły charakteryzują się wysokim stopniem nowości naukowej. Ich autorzy przeanalizowali szeroki wachlarz źródeł historycznych, w tym odkryli wiele nowych materiałów archiwalnych. Umożliwiło to wyciągnięcie oryginalnych i uzasadnionych wniosków. Wydanie książki wnosi znaczący wkład w badanie historii Kościoła katolickiego na terenie Białorusi oraz stosunków polsko-białoruskich. (Prof. dr hab. Nikolaj Mezga; historyk, Homelski Uniwersytet Państwowy im. F. Skoryny w Homlu)

Tom poświęcony jest katolicyzmowi i katolikom na Białorusi. Jeśli powiemy, że jest to drugie co do wielkości wyznanie religijne w Republice Białorusi (i tak było w białoruskich prowincjach Imperium Rosyjskiego i na radzieckiej Białorusi), to będzie to niewielkie i skrajnie niewystarczające tłumaczenie. Od czasu Unii Krewskiej religia katolicka i Kościół odgrywają rolę alternatywnego lub dominującego wyznania na białoruskich ziemiach Wielkiego Księstwa Litewskiego, Rzeczypospolitej Obojga Narodów, Imperium Rosyjskiego i Związku Radzieckiego. Dla białoruskich Polaków, czy spolonizowanych Białorusinów, katolicyzm był najważniejszym czynnikiem konsolidacji etnicznej, duchowej i kulturowej, solidnym fundamentem orientacji światopoglądowej i ideologicznej w wielonarodowym i wielowyznaniowym państwie. (Prof. dr hab. Uładzimir Snapkouski; historyk, Białoruski Uniwersytet Państwowy w Mińsku)

Rozważania autorów, badaczy polskich i białoruskich, koncentrują się wokół historii Kościoła katolickiego. Podjęcie tak obszernej problematyki wiąże się z szeroką wiedza, znajomością źródeł oraz mocnym osadzeniem badanych problemów w dotychczasowym dorobku historiograficznym. Zarówno informacje o charakterze faktograficznym, jak i refleksje autorów są niezwykle cenne. Niektóre ujęcia należy uznać za polemiczne, wymagające debaty naukowej. Naturalnym stanem historiografii jest zróżnicowanie w kwestiach interpretacyjnych, a rzetelna dyskusja w gronie fachowców, opierająca się na stanie badań, służyć ma wypracowaniu nowych ujęć. Stanowi to bezsprzeczną wartość dodaną tego opracowania. (Prof. dr hab. Jan Szumski; Instytut Historii Nauki PAN w Warszawie, Biuro Badań Historycznych IPN w Warszawie)

Dr hab. Tadeusz Gawin (ur. 1951, Łosośna k. Grodna) – obywatel Białorusi, emerytowany oficer zawodowy, polski działacz społeczny, historyk. Ukończył Wyższą Wojskową Szkołę Łączności w Orle i Akademię Łączności w Leningradzie. Na stanowiskach dowódczych i sztabowych w wojskach pogranicznych ZSRR w Zabajkalskim, Pacyficznym i Zachodnim Okręgu Pogranicznym. W 1987 roku, w stopniu ppłk., zrezygnował z kariery wojskowej na rzecz zaangażowania w ruch polskiego odrodzenia narodowego w BSRR. Prezes Stowarzyszenia Kulturalno-Oświatowego im. Adama Mickiewicza w Grodnie (1988-90); współzałożyciel i prezes Związku Polaków na Białorusi (1990-2000). Doradca d/s narodowościowych przew. RN S. Szareckiego (1996-99); w 1997 roku sygnatariusz „Karty ’97” – ruchu obywatelskiego obrony praw człowieka oraz niezależności i suwerenności państwa białoruskiego. Doktorat na Uniwersytecie Opolskim (2008), habilitacja na Uniwersytecie w Białymstoku (2019). Pracownik naukowy Centrum Studiów Białoruskich przy Studium Europy Wschodniej UW.