Sztuka i architektura islamu 1250-1800

Powstanie islamu wiąże się nie tylko z pojawieniem się nowej religii, lecz także z utworzeniem państwa zjednoczonych plemion arabskich, opartego na zasadach ustanowionych przez jego twórcę, Mahometa. Praca Hassana Jamsheera poświęcona jest właśnie społeczno-politycznej doktrynie islamu, która stała się podstawą organizacji i ustroju muzułmańskiej społeczności (ar. umma). Autor rozpoczyna od opisu świata arabskiego przed islamem i warunków, w jakich przyszło działać Mahometowi, miały one bowiem zasadniczy wpływ na formowanie się jego poglądów na temat związku religii z państwem i prawem. Następnie przedstawia poszczególne etapy misji Mahometa w dziele budowy muzułmańskiego państwa idealnego. Końcowa, obszerna część książki jest poświęcona oddziaływaniu tradycji wczesnomuzułmańskiej na współczesną myśl społeczno-polityczną islamu. Omówiono tu dorobek tak ważnych dla odrodzenia arabskiego dziewiętnastowiecznych myślicieli, jak: At-Tahtawi, Al-Afghani, Muhammad Abduh, Al-Kawakibi oraz - już w XX wieku - Taha Husajn. Prześledzono również elementy tej tradycji w ideologii socjalizmu arabskiego i fundamentalistów muzułmańskich.

Hassan Ali Jamsheer jest historykiem i politologiem, profesorem Uniwersytetu Łódzkiego, w którym kieruje Katedrą Studiów Bliskowschodnich, oraz członkiem Komitetu Nauk Orientalistycznych PAN. Opublikował liczne prace z zakresu współczesnej historii Bliskiego Wschodu i arabsko-muzułmańskiej myśli społeczno-politycznej, m.in. ostatnio: Współczesna historia Iraku, Reforma władzy i społeczeństwa w arabsko-muzułmańskiej myśli politycznej wieków XIX i XX.

Ismailici to ugrupowanie muzułmańskie, które w VIII w. wyodrębniło się z szyizmu. Przez całe stulecia wiadomości o nim czerpano jedynie z relacji wrogich im autorów sunnickich oraz kronik krzyżowców, dlatego nauczanie i praktyki tej społeczności obrosły mitami i legendami (opowieść o asasynach podległych Starcowi z Gór). Odkrycie w pierwszej połowie XX w. licznych materiałów źródłowych, zachowanych w prywatnych kolekcjach, nadało nowy wymiar badaniom nad rolą i znaczeniem ismailitów w dziejach islamu. F. Daftary, na podstawie rzetelnej analizy naukowej dostępnych źródeł, przedstawia fascynujący obraz dramatycznej historii tego ugrupowania, w której okresy prześladowań i wewnętrznych schizm przeplatały się z wiekami potęgi i rozwoju, m.in. przebieg kształtowania się doktryny, państwo Fatymidów w Afryce Północnej i Egipcie (X-XII w.), wspólnotę perskich wyznawców skupionych wokół ośrodka w twierdzy Alamut (XI-XIII w.), a po jej zniszczeniu proces wyłaniania się współczesnych form ruchu (m.in. społeczności chodżów pod przywództwem Aga Khanów). Autor przybliża także skomplikowane i okrywane tajemnicą zasady wiary, zwłaszcza ezoteryzm i oczekiwanie na przyjście mesjasza-mahdiego, oraz omawia twórczość wybitnych myślicieli ismailickich.

Farhad Daftary jest wybitnym badaczem dziejów ruchu ismailickiego i opublikował wiele znaczących studiów z tej dziedziny, m.in. The Ismailis: Their History and Doctrines oraz The Assasin Legends: Myth of the Ismailis, redagował także Mediaeval Ismaili History and Thought. Regularnie współpracuje z Encyclopaedia Iranica i Encyclopaedia of Islam. Obecnie kieruje pracą Department of Academic Research and Publications w The Institute of Ismaili Studies w Londynie.

Nota o tłumaczce:
Katarzyna Pachniak, arabistka, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, kieruje Zakładem Arabistyki i Islamistyki Wydziału Orientalistycznego UW. Specjalizuje się w zakresie muzułmańskiej teologii, filozofii i herezjografii, publikując prace z tej dziedziny, m. in. Doktryny isma’ilickie w dziełach Al-Kirmaniego. Przetłumaczyła z arabskiego Al-Ghazali. Doskonała waga. Ratunek przed zabłądzeniem, a z języka francuskiego i angielskiego wiele współczesnych prac poświęconych islamowi, jak: Henry Corbin, Historia filozofii muzułmańskiej, Abdallah Hammoudi, Pielgrzymka do Mekki, Malcolm C. Lyons, David E.P. Jackson, Saladyn.

Muzułmańska imigracja do Europy stała się dyżurnym tematem pośród polityków, publicystów i naukowców. Różnorodność tej grupy sprawia, że na temat zakresu i wpływu muzułmanów w Europie formułowane są często skrajne sądy i opinie. Autor w swojej książce udziela odpowiedzi na pytania: Jak wygląda współczesna muzułmańska migracja w naszym kraju? Z jakimi problemami zmagają się muzułmanie imigranci w Polsce i jakie problemy generuje ta migracja dla Polski? Przedstawia również kontekst historyczny i obecność najstarszej grupy muzułmanów polsko-litewskich Tatarów, zamieszkujących Polskę od XIV wieku. Autor opisuje również fenomen muzułmanów imigrantów w Polsce w kontekście doświadczeń zachodnich. Uświadamia konieczność ochrony Europejczyków przed działalnością przedstawicieli radykalnego islamu i ostrzega, że brak odpowiedniej polityki względem muzułmanów imigrantów może przerodzić się w destabilizację systemów i państw na różnych płaszczyznach.

Książka zawiera analizę podstawowych faktów związanych z powstaniem i ewolucją grupy terrorystycznej działającej na terytorium Iraku i Syrii, zwanej „Państwem Islamskim”. Autor poddaje analizie zarówno teologiczne (islamistyczne, dżihadystyczne) uzasadnienie aktywności wspominanej grupy, jak też środki i metody działalności wykorzystywane przez jej członków oraz przykłady aktywności (na Bliskim Wschodzie i poza nim). Głównym celem autora jest zrozumienie i odtworzenie modus operandi grupy. Książka oferuje wgląd w najistotniejsze kwestie z tym problemem związane, a więc: rekrutacji, szkolenia (wojskowego i terrorystycznego), przygotowywania zamachów terrorystycznych, zdobywania środków finansowych, sposobów zarządzania zdobytym terytorium, wykorzystywania narzędzi propagandowych celem utrzymania władzy i powiększania grona sympatyków grupy.

Ulice Iranu spływają krwią młodych ludzi zabijanych w imię Allaha, na rozkaz bezdusznych starców w turbanach. Historię Iranu naznaczyły rewolucje, w których mężczyźni walczyli o władzę. Właśnie trwa kolejna. W tej o wolność walczą głównie kobiety… Jina Amini przyjechała w odwiedziny do swojego brata. Gdy wysiadła z pociągu, została aresztowana przez irańską policję religijną. Podobno jej ubranie było niezgodne z zasadami islamu. Zapłaciła za to życiem. Po krótkim pobycie na komisariacie wpadła w śpiączkę, z której już nigdy się nie obudziła. Jej śmierć wywołała lawinę protestów. Ani jednej więcej! Iranki ruszyły na ulice, które wkrótce spłynęły krwią… Kobiety zrywały z głów hidżaby i paliły je, ścinały publicznie włosy. Rządzący krajem duchowni bez wahania wysłali przeciw nim bojówki gotowe do zabijania. Protestujące kobiety i wspierający je mężczyźni są mordowani, wtrącani do więzień, torturowani, porywani, giną w niewyjaśnionych okolicznościach, ale zgodnie twierdzą, że będą walczyć, dopóki nie uwolnią Iranu od krwawego reżimu islamskich fundamentalistów. To poruszająca historia niezwykłego narodu, który pragnąc wolności, obalił reżim próżnego szacha, by stać się zakładnikiem okrutnego duchownego. Marcin Margielewski - pracował jako dziennikarz radiowy, prasowy i telewizyjny. Przez dziesięć lat podróżował, mieszkając między innymi w Wielkiej Brytanii, Dubaju, Kuwejcie i Arabii Saudyjskiej. Był dyrektorem kreatywnym kilku światowych marek. Autor bestselerowych książek: "Jak podrywają szejkowie" (2019), "Była arabską stewardesą" (2019), "Zaginione arabskie księżniczki" (2020), "Tajemnice hoteli Dubaju" (2020), "Urodziłam dziecko szejka" (2020), trzytomowej serii "Niewolnicy" (2021), "Porzuciłam islam, muszę umrzeć" (2022), "Wyrwana z piekła talibów" (2022) , "Kłamstwa arabskich szejków" (2022) oraz "Zaginiony arabski książę" (2023).

Książce patronuje Instytut Orientalistyczny Uniwersytetu Warszawskiego.

Profesor Janusz Danecki, wykładowca Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej i Uniwersytetu Warszawskiego, jest wybitnym znawcą islamu i kultury świata arabskiego, autorem podstawowych monografii o języku arabskim i islamie.

Islam wyznaje dzisiaj ponad miliard ludzi. Jest najbardziej dynamicznie rozwijającą się religią uniwersalną, obejmującą wszystkie aspekty życia wyznawców. W książce omówiono dogmaty islamu, podstawowe obowiązki muzułmanina, prawo i teologię. Scharakteryzowano podziały w islamie, a więc sunnizm i szyizm, religie druzów i Kurdów oraz sufizm, czyli muzułmańską mistykę. Na tym tle opisano przemiany, do jakich doszło w dzisiejszym świecie muzułmańskim, a zwłaszcza te, które leżą u podłoża polityzacji islamu: powstawanie fundamentalizmu i ekstremizmu. Poznanie istoty islamu pozwala nie tylko zrozumieć przyczyny takich wydarzeń jak tragedię 11 września 2001 roku, lecz również dowiedzieć się, czy naprawdę jesteśmy skazani na konfrontację z muzułmanami.