Taczka occiarza

„Enactments of Life”: The Short Stories of Nadine Gordimer stanowi pierwsze studium w całości poświęcone opowiadaniom południowoafrykańskiej noblistki Nadine Gordimer, które omawiane są w kontekście jej powieści, esejów, artykułów, wywiadów i materiałów archiwalnych. Opowiadania Gordimer mogą być postrzegane jako tytułowe „odgrywania życia” (enactments of life) ukazujące prawdę zarówno historyczną, jak i osobistą o ludziach żyjących w RPA w czasie apartheidu i późniejszych przemian demokratycznych. Poprzez szczegółową analizę opowiadań noblistki, od jej wczesnych utworów aż po ostatnie, książka ukazuje rozwój polityczny i artystyczny pisarki, której twórczość literacka trwała ponad siedem dekad.

Książka pt. „Nasz Kochanowski” Studia z recepcji poety w wieku XVII jest zbiorem prac poświęconych odczytaniom nawiązań do twórczości Jana Kochanowskiego w tekstach w większości nieznanych, wydobytych z rękopisów. Część pierwsza, obejmująca trzy studia, przedstawia zabytki prozy oratorskiej: ślady recepcji Przy pogrzebie rzeczy Kochanowskiego, nawiązania do twórczości poety w mowach Andrzeja Moskorzowskiego i Krzysztofa Grzymułtowskiego. W drugiej części przedmiotem zainteresowania stały się teksty poetyckie o charakterze panegirycznym i satyrycznym, dokumentujące istnienie personalnie nakierowanych wypowiedzi krytycznoliterackich. Pracę zamyka retoryczne odczytanie wierszowanych katalogów poetów, potwierdzających stała obecność Jana Kochanowskiego w tradycji polskiej poezji.

Nr 1/2 (2): Rozprawy i artykuły: Słowacki po dwustu latach. Prezentacje: Andrzej Bart Redaktor naczelny – Adam Dziadek Red. materiałów w części Słowacki po dwustu latach – Jacek Lyszczyna Rozprawy zamieszczone w drugim tomie „Śląskich Studiów Polonistycznych” dotyczą twórczości i biografii Juliusza Słowackiego. Przedmiotem analiz i interpretacji, dokonywanych z nowej perspektywy badawczej, stają się m.in. relacje Juliusza Słowackiego z Zygmuntem Krasińskim, a także związki poety z towianizmem. Odczytane na nowo zostają takie romantyczne dzieła, jak Król-Duch, Mazepa, Beatrix Cenci. Bohaterem części zatytułowanej Prezentacje jest Andrzej Bart. W tym dziale zamieszczono rozmowę z autorem Rewersu oraz dwa szkice komentujące jego pisarstwo. Ponadto tom zawiera Recenzje i omówienia (tu m.in. recenzje Feministycznej krytyki literackiej Krystyny Kłosińskiej, książki Ujmować. Henry David Thoreau i wspólnota świata Tadeusza Sławka) oraz Kronikę.

Autorzy tomu (Nie)obecność. Pominięcia i przemilczenia w narracjach
XX wieku zainteresowali się bardzo różnymi głosami dobiegającymi
z pomijanych, przemilczanych, wcześniej stłumionych lub
zatartych dwudziestowiecznych narracji. W swoich rozważaniach
cofali się czasem do epok wcześniejszych, a także pochylali z uwagą
nad teraźniejszością wieku XXI, by odpowiedzieć na pytanie, które
z owych głosów/ dyskursów/opowieści z kręgu zdominowanych przez
wielkie narracje XX wieku można dziś usłyszeć; jakie warunki
(polityczne, obyczajowe, etyczno-estetyczne i inne) musiały zostać
spełnione, by dotąd opresjonowani zabrali głos i czy aby na pewno
usłyszeliśmy ich własny głos, a jeśli przemówili głosem nie do końca
własnym, to jak bardzo był on uwikłany w dyskursy, które go wcześniej
tłumiły i jaką pozycję zajmują dzisiaj wczorajsi podporządkowani
narzuconym narracjom, jeśli zdołali się od nich uwolnić; jakie przestrzenie,
dotąd niewidoczne/źle widoczne w dwudziestowiecznych
literackich wyobrażeniach rzeczywistości, ujrzały światło dzienne;
jak wyglądają nowe ramy, sposoby, wzory opowiadalności tego, co
wcześniej zagłuszane było przez zwycięskie narracje i jakie granice
wyznaczają opowieściom; jak dzisiaj kształtują się relacje: centrum
– peryferia, dominacja – podporządkowanie. Czy przeciwstawienia
zamieniły się miejscami, zanikły, spluralizowały się, odmieniły
nazwy?

Teksty zamieszczone w tomie (Od)pamiętywanie – gry z przeszłością w literaturze dla dzieci i młodzieży skupiają się na problematyce związanej z niezwykle popularnym we współczesnej kulturze zjawiskiem postpamięci. Mówiąc o szeroko zakrojonym projekcie „Postpamięć”, warto przyjrzeć się jego realizacjom obecnym we współczesnej literatury dla dzieci i młodzieży. Ogląd obejmuje reprezentacje przeszłości w literaturze nie tylko XIX i XX wieku, ale również tej najnowszej, refleksję nad gatunkami literackimi (np. powieść historyczna, saga, dziennik, pamiętnik), kategorią wspomnienia, instrumentalizacją i ideologizacją historii w edukacji oraz refleksję nad ponowoczesnymi grami z kanonami (toposami) typowymi dla poszczególnych obrazów przeszłości.

Rozprawa Anioł Ślązak Mickiewicza prezentuje różne przejawy obecności wrocławskiego mistyka w twórczości autora Dziadów. Zawiera studium o miejscach w poezji Mickiewicza zainspirowanych lekturą wrocławskiego poety, który budzi w Polsce i na świecie niesłabnące zainteresowanie. Kondensacja myśli w aforystycznych formułach i siła emocji sprawiają, że epigramaty Ślązaka mogą być odbierane nie tylko jako wyrażony językiem poetyckim system teologiczny, ale też jako najwyższej próby liryka.