Tahar Ben Jelloun Hybridité et stratégies de dialogue dans la prose publiée après l'an 2000

Opracowanie dotyczy recepcji literatury hermetycznej w średniowieczu i renesansie w dziełach polskich twórców i uzupełnia dotychczasową wiedzę w zakresie historii literatury hermetycznej. Praca skupia się na dwóch prymarnych tekstach: zbiorze dialogów pt. "Corpus Hermeticum" (w łacińskim przekładzie Marsilia Ficina) oraz łacińskim traktacie pt. "Asclepius". Celem jest analiza treściowa i porównawcza dzieł zawierających cytaty pochodzące z powyższych hermetycznych tekstów, które znajdziemy u: Bernarda z Lublina (tzw. Antologia filozoficzna), Jana z Trzciany ("De natura ac dignitate hominis") oraz Jakuba Górskiego ("Ad Magnificum Dominvm Stanislavm Miskovski Castellanvm Sendomiriensem et Capitanevm Cracoviensem Iacobi Gorscij Mercvrius sive de Trinitate contra Gregorium Bresinensem"), czyli postaci wspomnianych jedynie przez Jana Czerkawskiego – badacza hermetyzmu. Bazą pracy jest manuskrypt Bernarda z Lublina zawierający łacińskie wypisy z dwóch najważniejszych tekstów hermetycznych: "Asclepius" i "Corpus Hermeticum". Podział jest zgodny z podziałem tekstów w antologii Lubelczyka: część pierwsza obejmuje więc analizę treściową i porównawczą wypisów z traktatu "Asclepius", część druga – z czternastu dialogów ze zbioru "Corpus Hermeticum". Badanie treści antologii w porównaniu z tekstami innych autorów ma doprowadzić do wyodrębnienia tertium comparationis - ewentualnej myśli wspólnej wyłaniającej się z analizy i zestawienia poszczególnych utworów. Dodatkiem do analizy są dwa aneksy dotyczące nieopracowanych dotychczas utworów: Lubelczyka (w postaci tabel zestawiających ekwiwalenty łacińskie, greckie i koptyjskie wypisów) oraz Górskiego (w postaci edycji tekstu).

Monografia zestawiająca późną twórczość Słowackiego ze wczesną twórczością Karola Wojtyły - Jana Pawła II w aspekcie motywów i wątków mistycznych.

Sous la rédaction de Aneta Chmiel, textes réunis et établis par Andrzej Rabsztyn, Zuzanna Szatanik, Ewelina Szymoniak Tematem prezentowanego numeru czasopisma jest obserwowany zarówno w sferze sacrum, jak i profanum fenomen rytuału i ceremonii we współczesnych społeczeństwach różnych kultur. Dwadzieścia siedem artykułów, napisanych w języku francuskim, hiszpańskim, włoskim i angielskim, zgrupowano w czterech częściach tematycznych: Rites dans le contexte religieux, Vers les cérémonies profanes, Rites et transitions, Création littéraire et création rituelle. W analizie tytułowego zagadnienia autorzy wykorzystują wybrane teksty takich twórców, jak: Albert Camus, Juan Jose Arreola, Oriana Fallaci, Hélène Rioux, Michel Tournier, René Depestre, Tiziano Scarpa, Leïla Marouane, Joan Perucho, Laurie Halse Anderson, Pier Vittorio Tondelli. W zamykającej numer stałej części Contes rendus zamieszczono cztery recenzje publikacji z dziedziny literaturoznawstwa romanistycznego.

Monografia poświęcona jest mało znanej w Polsce twórczości francuskiego dramatopisarza Bernarda-Marii Koltèsa. Analiza, której motyw przewodni stanowi kategoria Innego (l’Autre), przeprowadzona została na kilku płaszczyznach, w kilku obszarach tematycznych, będących jednocześnie swoistymi wyróżnikami twórczości tego autora, tworzącymi niepowtarzalny świat koltèsowski, zbudowany w wyobraźni młodego pisarza, ale mający swe źródła w doświadczeniu, w intensywnie, czasami aż do bólu, przeżywanej przezeń rzeczywistości. W analizie uwzględniono takie elementy, jak: –konstrukcja postaci, istotna w dobie toczącej się wciąż dyskusji na temat kondycji postaci we współczesnym teatrze, ewolucji, jakiej ona podlega od czasów rewolucji teatralnej, która dokonała się w latach 50. i 60. XX wieku (teatr absurdu) i która zakwestionowała dotychczasowy sposób funkcjonowania podstawowych kategorii w dramacie, łącznie z kategorią postaci; –przestrzeń teatralna, problem miejsca (miejsca bycia, grania, ucieczki, spełnienia), które staje się kluczem do zrozumienia całej dramaturgii Koltèsa; –czas powiązany z miejscem, w świecie koltèsowskim często niebezpiecznym, wywołującym niepokój powodowany zabiegiem koncentracji czasu, jak w teatrze klasycznym. Analiza przestrzeni, czasu, postaci (wszystko to w aspekcie zagadnienia Innego, Obcego) pozwoliła na ukazanie oryginalności i specyfiki pisarstwa, które – będąc mocno zakorzenione w tradycji teatru francuskiego, od klasycyzmu aż po XX wiek – stanowi jednocześnie wyznacznik nowych tendencji współczesnego dramatu. Monografia adresowana jest do romanistów, literaturoznawców oraz wszystkich interesujących się teatrem, być może również do osób, dla których zagadnienie relacji z Innym, Obcym, Odmiennym stanowi istotny problem współczesnego świata.

Książka Allotopie. Topografia światów fikcjonalnych powstała z bardzo przyziemnej potrzeby: stworzenia swego rodzaju kompendium zbierającego teorie fikcji i narracji przydatne w analizowaniu literatury fantastycznej i światotwórczej. W odróżnieniu jednak od większości typowych monografii fantasy i SF tutaj głównym celem stała się próba zrozumienia fenomenu tytułowej allotopii – czyli takiego osobliwego świata, który mimo całej swej fantastyczności dąży do ukazywania się czytelnikowi jako wręcz bardziej realny aniżeli świat rzeczywisty. Z tej jednakowoż racji, że allotopia jest raczej rodzajem fikcyjnego świata niż gatunkiem czy nawet konwencją, przywoływane w książce powieści i cykle powieściowe – m.in. Płasklandia Edwina Abbotta Abbotta, Silmarillion J.R.R. Tolkiena, Peanatema Neala Stephensona czy Inne pieśni Jacka Dukaja – ukazują konieczność interdyscyplinarnego otwarcia badań literaturoznawczych, którym przychodzi nieraz kapitulować przed złożonością obecnych w nich konstrukcji narracyjnych. Opisywany tu szczególny przypadek fantastyki światotwórczej ma w konsekwencji niewiele wspólnego z typowym zabiegiem fantastyki, porywającym czytelnika z przydomowego ogródka do „nibylandii” i dziedziny ułudy – za to o wiele więcej ze świadomym zamieszkaniem w „nigdylandii”, i to w dodatku z wszelkimi konsekwencjami wydziedziczenia z wszystkiego tego, co naturalne, prawdziwe, faktyczne, swojskie i znajome. Allotopii w odróżnieniu od klasycznej fantastyki nie wystarcza zatem proste przeciwstawienie świata zwyczajnego światu niezwyczajnemu dla prostego wydobycia dzielącej je cechy niezwyczajności. Bo choć z pewnością jest wówczas łatwiej odróżnić to, co faktyczne, od tego, co fantastyczne, to nieporównanie już trudniej doświadczyć tego, bez czego allotopia nie miałaby racji bytu – a zatem imersywnego zanurzenia w realia takiego świata, z którym można się do tego stopnia związać, by chcieć doń powracać i móc za nim tęsknić.

Spojrzenie na całość publikacji i prac Barbary Sosień pozwala docenić połączenie spójnej metody analizy z różnorodnością badanych tematów, motywów i autorów. Erudycja i jasność spojrzenia, kunszt analiz, które z finezją sondują głębie i meandry poetyckiego uniwersum, wreszcie znakomity styl pisarski opatrują prace Pani Profesor pieczęcią oryginalności i niepodważalnej wartości naukowej. Jeśli do tego dodać niezwykle żywą ciekawość intelektualną, talent polemiczny i umiejętność prowadzenia debaty literackiej, otrzymamy wierny portret niezwykłej osobowości, jaką jest Jubilatka w oczach swoich kolegów i studentów. Ta księga, której tytuł i tematyka są zainspirowane pracami Pani Profesor Barbary Sosień, jest tylko skromnym wyrazem wdzięczności i uznania, jakim darzą Ją wszyscy przyjaciele w Polsce, we Francji, w Hiszpanii, we Włoszech... Regina Bochenek-Franczakowa