Tyflopsychologia

Niepełnosprawność intelektualna wydaje się uzasadniać nieograniczone przyzwolenie na zajmowanie się jedynie niepełnosprawnością w programowych i prawnych wysiłkach, które najczęściej ograniczają autonomię w imię swoistego paternalizmu.
To, co istotne z punktu widzenia tak seksualności, jak i terapii osób z niepełnosprawnością intelektualną, to nadal mocno osadzone w społecznym dyskursie myślenie o dorosłych osobach z niepełnosprawnością jako nie-dorosłych.

Książka stanowi ważny głos tak w pedagogicznym, jak i społecznym postrzeganiu niepełnosprawności w sensie mówienia o jednostkach jako o istotach sprawczych, prezentując istotną metodologicznie i empirycznie perspektywę „oddania głosu” samym osobom z niepełnosprawnością intelektualną.

Książka pozwoli spojrzeć na proces rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego na podłożu genetycznym z perspektywy mało do tej pory eksplorowanej, mianowicie cech osobowych rehabilitantów i ich roli w tworzeniu optymalnych relacji z opiekunami dzieci i nimi samymi. Książka dotyka także subtelnego aspektu jakim jest wygląd twarzy dziecka rehabilitowanego. W przekonaniu autora zmieniona twarz może mieć istotny wpływ na tworzenie relacji ze specjalistami. Będą one tym lepsze, głębsze i trwalsze im bardziej specjalista (logopeda, nauczyciel, psycholog, fizjoterapeuta) będzie posiadał odpowiednie zasoby osobowe. Najbardziej istotny przekaz jaki może popłynąć z treści książki zawiera myśl, że twarz dziecka z zespołem genetycznym a także chorobą rzadką odgrywa niebagatelną rolę w tworzeniu całościowego obrazu tego dziecka w umysłach różnych profesjonalistów rehabilitujących to dziecko.

Śmiech zamiast łez. Działanie zamiast rozłożenia rąk. Prawda zamiast stereotypów.
Trzymasz w rękach wyjątkową książkę. To opowieść o życiu sportowca i dziennikarza. Brzmi jak wiele naszych pozycji? Nic bardziej mylnego. Marcin Ryszka to przede wszystkim działacz społeczny, szczególnie zaangażowany w sprawy niewidomych. Nikt lepiej nie ukaże ich perspektywy – w końcu Marcin jest jednym z nich.
Zastanawiasz się, jak niewidomy napisał książkę? Najwyższa pora rozpocząć lekturę. Wycieczkę po barach, murze chińskim i... mieszkaniu, gdy godzinami szuka się kluczy odłożonych na nie swoje miejsce. Nigdzie indziej nie znajdziesz opowieści o tym, jak ślepy zgubił kalekę albo złamał białą laskę na złodzieju. Tylko tutaj doświadczysz dylematu: zgubić oko czy płynąć na rekord życiowy?
Dowiedz się, o czym śnią niewidomi, jak grają w piłkę i kim w ogóle są (podpowiadamy: ludźmi, nie kosmitami!). Będzie też o problemach, ale jeśli liczycie na dramaturgię, rozczarujecie się – podobnie jak żądni sensacji reporterzy, którzy spodziewali się po zawodnikach blind footballu, że płaczą w szatni nad swoim losem.
Nie ma płaczu. Jest sama prawda. Chcemy, żebyście ją poznali. ZOBACZYLI niewidomych.

Każdy z nas kroczy ku niepełnosprawności, ale brakuje nam odwagi, by zmierzyć się z tą prawdą. To dlatego ze strachem, a nieraz i przerażeniem odwracamy wzrok od ludzi, których los doświadczył jakąś formą niepełnosprawności - zarówno fizycznej, jak i intelektualnej czy psycho-społecznej. Stają się dla nas przezroczyści.
Prof. Błażej Kmieciak w szczerej i poruszającej rozmowie z Małgorzatą Terlikowską nie tylko dzieli się swoim doświadczeniem, lecz także uchyla drzwi do świata innych osób z niepełnosprawnościami, by pokazać, z jakimi problemami na co dzień zmagają się zarówno one, jak i ich opiekunowie. Przybliża zagadnienia etyczne i prawne związane m.in. z ubezwłasnowolnieniem i opieką nad osobami niesamodzielnymi. Wiele miejsca poświęca bezpieczeństwu osób z niepełnosprawnościami i różnym aspektom zagrożeń, które na nich czyhają, szczególnie zaś pochyla się nad bolesną kwestią wykorzystywania seksualnego, której obecnie zawodowo poświęca najwięcej uwagi. Głosu prof. Błażeja Kmieciaka w sprawach, o których wielu ludzi nie chce w ogóle rozmawiać, z całą pewnością powinny wysłuchać nie tylko osoby zmagające się z różnymi rodzajami niepełnosprawności i ich opiekunowie. Lektura Przezroczystych to dla wszystkich wyjątkowa okazja do spotkania z niezwykłym człowiekiem, który jak nikt inny rozumie, do czego prowadzą społeczna obojętność i ignorancja.

(...) Bez cienia przesady można stwierdzić, że monografia stanowi nadzwyczaj ważne i wartościowe przedsięwzięcie wydawnicze, gdyż trudno byłoby przecenić jej walory poznawcze i praktyczne. Autorom udało się bowiem w sposób istotny uporządkować i poszerzyć bardzo obszerną wiedzę o istocie niepełnosprawności intelektualnej, sytuacji kobiet niepełnosprawnych intelektualnie, a także o szerokim kontekście społeczno-kulturowym. Będzie więc cennym nabytkiem dla tych wszystkich, którzy w swojej codziennej praktyce rodzicielskiej, opiekuńczej, socjalnej, klinicznej, psychologicznej czy pedagogicznej konfrontowani są z trudną i złożoną problematyką kobiet z niepełnosprawnością intelektualną.

Prof. nadzw. dr hab. Mieczysław Dudek

Książka stanowi wielostronny opis życia osób niewidomych, w tym w szczególności niewidzących od urodzenia lub wczesnego dzieciństwa. Autor przybliża specyficzne doświadczenia, możliwości i ograniczenia przedstawicieli tej grupy, a także ogólniejsze kulturowe i społeczne uwarunkowania ich życia.

Celem książki jest odpowiedzenie na następujące pytania: Jak osoby niewidzące od urodzenia uczą się przypisanej im roli „nienormalnych” i „niepełnosprawnych”? Jaki wpływ na życie uczestników badań miał długoletni pobyt w specjalnych ośrodkach szkolno-wychowawczych? Jak osoby, które nie znają lub nie pamiętają wrażeń wzrokowych, odnajdują się w ramach ogólnie pojętej kultury wizualnej? W jakim stopniu i jakimi sposobami dostosowują się do norm i nakazów dotyczących dziedziny wyglądu? Jak radzą sobie z praktycznymi ograniczeniami, które wynikają bezpośrednio z braku zmysłu wzroku?

Podstawą prezentowanych rozważań są badania etnograficzne wśród osób niewidomych prowadzone w latach 2011?2017. Ich zasadniczymi uczestnikami były 22 osoby niewidzące w wieku 18?42 lat. W tym okresie autor nawiązał również liczne kontakty z innymi osobami niewidomymi, ociemniałymi i niedowidzącymi, ich znajomi i członkami rodzin, a także pracownikami instytucji i organizacji działających na rzecz tej grupy.

Badania stanowią również próbę realizacji i weryfikacji założeń etnografii opartej na współpracy (collaborative ethnography). Jednym z wyrazów pogłębionej współpracy z uczestnikami badań są ich komentarze dotyczące poszczególnych rozdziałów książki, które zostały zamieszczone na końcu każdej części.