Ukraińskie rewolucje

Dzikie Pola, szumiące stepy i nostalgiczne krajobrazy - taki obraz Ukrainy utrwalił się w świadomości historycznej Polaków. Polska literatura hasała po tej ziemi równie pięknie jak polska konnica po jej stepach. Ile w tym obrazie mitu, a ile rzeczywistości? Wiedza historyczna Polaków o sąsiednim kraju, z którym łączy nas tyle więzi, daleko odbiega od oczekiwań. Ukraina to kolebka państwa rosyjskiego, Rosjan i Ukraińców łączy niewątpliwie więcej niż Ukraińców i Polaków. Krwawa przeszłość i wzajemne oskarżenia zaowocowały nieufnością, którą trudno przezwyciężyć.

Książka Leszka Podhorodeckiego, wyważona, choć pełna pasji badawczej, pozwoli lepiej zrozumieć przeszłość Ukrainy.
Publikację uzupełnia tekst prof. dr. hab. Michała Klimeckiego poświęcony losom Ukrainy od 1914 roku.
Na potrzeby tego wydania został on doprowadzony do czasów najnowszych, do końca marca 2022 roku, gdy trwała już wojna rosyjsko-ukraińska.
Jest to zatem najbardziej aktualna historia Ukrainy!

Opowieść o niezwykle barwnych dziejach Kresów Ukrainnych dawnej Rzeczypospolitej. Nie tylko tej Obojga Narodów, bo opowieść doprowadzona została do czasu ich zagłady w dotychczasowej formule. O krainie niosącej ze sobą radość i smutek, wielkie sukcesy i porażki, o ziemi rodzącej gigantów i karły zarazem.

Ukraiński opór zbrojny przeciwko rosyjskiej inwazji przykuł uwagę świata. Jednak za jego sukcesem stoi nie tylko siła militarna, ale oddolne, czasami bardzo skromne, działania milionów obywateli. Opór to bowiem przekazanie pieniędzy na siły zbrojne, przyniesie herbaty na posterunek, ewakuowanie ludności cywilnej czy organizowanie pomocy, a czasami pozostanie w domu. Niemal z dnia na dzień ludzie kultury, sportowcy, informatycy, personel medyczny, pośrednicy nieruchomości, emeryci musieli zmienić swoje dotychczasowe życie i zmierzyć się z wojną, która stała się jednym z największych wyzwań Europy od końca drugiej wojny światowej. To właśnie tym osobom Paweł Pieniążek – ceniony dziennikarz i reporter wojenny, który relacjonował wydarzenia na Ukrainie z pierwszego frontu walki – poświęcił swoją nową książkę. Tym, którzy w tragicznych okolicznościach, trudnych warunkach i rzucając wyzwanie strachowi, starają się ratować swój kraj.

Kto nie zna dziejów Ukrainy, ten nie zrozumie wydarzeń, które obecnie rozgrywają się za naszą wschodnią granicą. Czym jest historia Ukrainy, skoro niepodległe ukraińskie państwo istnieje, nie licząc epizodów, dopiero od 1991 roku? Jak tę historię napisać, by powstała spójna, zrozumiała opowieść o losach nierozumianego narodu? Z tym problemem niewielu odważyło się zmierzyć i chyba nikt nie osiągnął tak dobrego efektu, jak Anna Reid, autorka cenionej w Polsce i na świecie książki o oblężonym Leningradzie. Pogranicze… to nietuzinkowe połączenie książki historycznej i reportażu. Opowieść Reid jest zarazem podróżą po współczesnej Ukrainie i wędrówką przez jej dzieje, inspirowaną odwiedzanymi miejscami. Od Rusi Kijowskiej przez rządy mongolskie, litewskie, polskie i rosyjskie, niemieckie i sowieckie po dzień dzisiejszy – nie ulegając idealizującej ukraińskiej autokreacji ani tradycyjnej i współczesnej propagandzie rosyjskiej – Anna Reid scala ukraińską przeszłość w barwny, zapadający w pamięć, tragiczny i pouczający obraz nierozerwalnie związany z naszą narodową historią. Od polskich kościołów Lwowa po rosyjskojęzyczny przemysłowy Donbas autorka ukazuje Ukrainę dawną i tę w granicach młodego państwa wraz z jego mieszkańcami: babuszką pamiętającą czasy Wielkiego Głodu, donieckim górnikiem, krymskim Rosjaninem, Polakiem z Kamieńca Podolskiego, Żydem z Iwano-Frankiwska, dysydentem z czasów sowieckich czy współczesnymi mieszkańcami Kijowa. Najnowsze wydanie książki Reid uzupełniła o rozdziały, które do historii Ukrainy dopisało życie. Autorka pokazuje, jak kolejne ukraińskie rządy próbowały radzić sobie z licznymi problemami od czasu aneksji Krymu i początku walk w Donbasie w 2014 roku. Klarownie rozpisuje przygotowawcze działania Rosji do agresji na pełną skalę, w tym operację przepisywania historii obu krajów przez Putina oraz przebieg samej inwazji i ukraińskiego oporu. Jej zapiski z pobytu w Ukrainie – na krótko przed atakiem z 24 lutego oraz tuż po wyzwoleniu Buczy i Irpienia – należą do najbardziej przejmujących fragmentów tej ważnej książki.

Ideologia, działalność i walka ukraińskich nacjonalistów

Czym tak naprawdę jest Ruch Azowski? Ugrupowaniem wojskowym, czy politycznym? W co wierzą nacjonaliści działający aktywnie w tym
ruchu? Jak wyglądał szlak bojowy batalionu, następnie pułku „Azow”, który zarówno pod względem medialnym, jak i propagandowym stał się
najbardziej znaną formacją wojskową na Ukrainie? Jak wygląda codzienna działalność ludzi i organizacji skupionych pod azowskim sztandarem?

Witold Dobrowolski (ur. 1992) - absolwent Studium Europy Wschodniej, badacz współczesnego ukraińskiego nacjonalizmu, oraz dziennikarz. Laureat Grand Press Photo 2020 w kategorii reportaż. Dokumentował Rewolucję Godności na Ukrainie w 2014 roku, konflikt w Donbasie, masowe demonstracje Żółtych Kamizelek w Paryżu (2018), masowe protesty w Hong Kongu (2019), Libanie i na Białorusi (2020).

Lwów – ukraiński, polski, galicyjski, austriacki, austro-węgierski, żydowski, europejski, poradziecki… To miasto jest jak kostka Rubika, nie jest łatwo rozdzielić poszczególne kolory i zbudować jednolitą ściankę. A wielu próbowało! Zwykle tożsamości mieszają się ze sobą, tworząc obraz fascynujący i nieoczywisty. I zmienny – bo to miasto, które ciągle wymyśla siebie od nowa. Dla Ziemowita Szczerka Lwów to po prostu jego miasto. Miejsce, które zna od lat i w którym czuje się u siebie. Pisze o jego historii, bolączkach, zmianach, bohaterach pierwszego, drugiego i trzeciego planu. Patrzy mu prosto w twarz – zarówno wtedy, kiedy Lwów nakłada przykrywający wszystko makijaż sceniczny, jak i wtedy, kiedy miasto nad ranem z trudem dochodzi do siebie po nocnej hulance. „Czasem nam się wydaje, że wiemy już wszystko o Lwowie, tyle książek wydano w ostatnich dekadach. A tu Ziemowit Szczerek pokazuje nam miasto i jego mieszkańców z mało znanej strony, jego bolesną historię, bogatą, różnojęzyczną kulturę, ale też bujne życie w biednych dzielnicach. Wspaniała książka, którą gorąco polecam.” Martin Pollack