Ustroje konstytucyjne państw współczesnych

Niniejszy tom zawiera komentarz do trzech artykułów Konstytucji RP, które mają podstawowe znaczenie dla określenia gospodarczego ustroju Państwa. W art. 20 jako podstawę ustroju gospodarczego wskazuje się społeczną gospodarkę rynkową, opartą na wolności działalności gospodarczej, własności prywatnej oraz solidarności, dialogu i współpracy partnerów społecznych. W art. 21 sformułowana została gwarancja ochrony własności i prawa dziedziczenia, jak również określone przesłanki konstytucyjnie dopuszczalnego pozbawienia własności, czyli wywłaszczenia. Z kolei art. 22 zawiera przesłanki dopuszczalnego ograniczenia drugiego ze wskazanych w art. 20 filarów społecznej gospodarki rynkowej – wolności działalności gospodarczej. W komentarzu, w którym podjęta została próba szczegółowego wyjaśnienia treści tych przepisów w kontekście innych związanych z nimi przepisów ustawy zasadniczej i na tle odpowiednich treści przepisów konstytucji innych państw członkowskich Unii Europejskiej oraz aktów prawa międzynarodowego i unijnego, wykorzystana została obszerna literatura polska i międzynarodowa oraz orzecznictwo, w szczególności Trybunału Konstytucyjnego.

Przedstawiamy kolejny komentarz do Konstytucji RP. W tym tomie zawarto analizę jednego z najbardziej istotnych artykułów z punktu widzenia możliwości realizacji ochrony praw i wolności człowieka i obywatela. W art. 79 określono, iż każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone, ma prawo, na zasadach określonych w ustawie, wnieść skargę do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie zgodności z Konstytucją ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o jego wolnościach lub prawach, albo o jego obowiązkach określonych w Konstytucji.

Podręcznik zawiera szczegółowe omówienie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 r., a także ustaw i innych aktów normatywnych regulujących problematykę wolności i praw jednostki oraz organizację i funkcjonowanie naczelnych organów państwowych i samorządu terytorialnego.
W szóstym wydaniu zaprezentowano ostatnie ważne zmiany dotyczące m.in.:
– trybu wyboru Prezydenta RP, wynikające z ustawy o szczególnych zasadach organizacji wyborów powszechnych na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych w 2020 r. oraz
– możliwości prowadzenia posiedzenia Sejmu i głosowania z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej.
Ponadto w publikacji przedstawiono przemiany, które dokonały się w polskim prawie konstytucyjnym w latach 1918–1997, a także kwestię członkostwa Polski w Unii Europejskiej i wpływu, jakie ma ono na funkcjonowanie państwa.
Opracowanie jest przeznaczone dla studentów wydziałów prawa. Będzie stanowić również pomoc dydaktyczną dla studentów kierunków nieprawniczych (m.in. politologii, administracji, socjologii, europeistyki).
Książka zdobyła drugą nagrodę w X edycji Konkursu na Najlepszy Podręcznik Akademicki Uniwersytetu Łódzkiego.

Przedmiotem publikacji jest analiza funkcji, jakie pełnią Rada Ministrów, Prezes Rady Ministrów oraz członkowie Rady Ministrów w toku postępowań przed Trybunałem Konstytucyjnym w świetle ustrojowej roli Rady Ministrów i Prezesa Rady Ministrów, z uwzględnieniem zróżnicowania postępowań prowadzonych przez Trybunał Konstytucyjny. Rząd i jego członkowie występują przed Trybunałem Konstytucyjnym jako organy, które wydały akty poddawane badaniu konstytucyjności. Premier ma także prawo zainicjowania abstrakcyjnej kontroli konstytucyjności aktu prawnego. Wyłącznie Radzie Ministrów przysługuje kompetencja przedstawienia Trybunałowi informacji o skutkach finansowych przyszłego orzeczenia. Ważna jest także część publikacji poświęcona sposobowi realizowania w latach 2015–2016 prawnego obowiązku uczestnictwa rządu w postępowaniach przed TK.
W publikacji omawiane są również zagadnienia dotyczące trybu ogłaszania i wykonywania orzeczeń TK oraz znaczenia orzeczeń TK dla brzmienia tekstu jednolitego aktu normatywnego stanowiącego przedmiot orzeczenia. Osobiste doświadczenie autorki w tej dziedzinie czyni prezentowane analizy szczególnie interesującymi zarówno dla przedstawicieli świata nauki oraz studentów, jak i dla osób czynnie zaangażowanych w szeroko rozumiane funkcjonowanie Trybunału Konstytucyjnego, w tym pełnomocników uczestników postępowań prowadzonych przez TK.

Książka zawiera tekst USTAWY O TRYBUNALE KONSTYTUCYJNYMoraz teksty Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997r. - w sprawie wysokości oraz zasad pobierania wpisu od skargi konstytucyjnej.

Zasada bezpośredniości wyborów w polskim prawie wyborczym ma status podstawowej zasady prawa rządzącej wyborami. Jednak choć od początków II RP ma rangę konstytucyjną, trudno twierdzić, że została jednoznacznie zdefiniowana, a jej treść stanowi pojęcie zastane. Nigdy nie istniała legalna definicja pojęcia zasady bezpośredniości. W ujęciu doktryny również nie można mówić o jednolitym jej rozumieniu. Najczęściej powtarzanym elementem wyjaśniającym pojęcie jest wybieranie przez wyborców swoich przedstawicieli wprost, a także zgodne przeciwstawianie jej wyborom pośrednim. Konieczność wystąpienia jednostopniowości wyborów, aby można było mówić o ich bezpośredniości, to najmniej kontrowersyjna jej konsekwencja. Spór o znaczenie osobistego głosowania dla istoty zasady nie został zaś zakończony nawet wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 20 lipca 2011 roku. Książka przedstawia zagadnienia związane z najszerszym rozumieniem zasady bezpośredniości w uporządkowany i usystematyzowany sposób. Stanowi próbę odpowiedzi na pytania o to, czy zasada bezpośredniości sprowadza się wyłącznie do przeprowadzania wyborów jednostopniowych i jakie są jej relacje z instytucjami osobistego i imiennego głosowania.