Wokół pojęcia fantazji Południe XIX wieku i przemiany idealizmu

„Ten przesmyk stanu średniego” – już ów cytat, będący częścią tytułu, pozwala rozpoznać, że prezentowana publikacja to studium rozwoju literatury północnoamerykańskich przedmieść przełomu ostatnich stuleci. Autor koncentruje się na powieściach Johna Cheevera, Johna Updike’a i Richarda Forda, których tłem są przemiany społeczne tego okresu, zwłaszcza rozwój amerykańskich miast. Związki tej literatury z tradycją pozwalają przypisać mityzujące tendencje prozie Cheevera, „rokokowy” realizm – twórczości Updike’a, Forda zaś ukazać jako przedstawiciela postmodernistycznej wizji miejsca jako produktu gospodarki kapitalistycznej.
Problemem podjętym przez Autora jest stosunek establishmentu intelektualnego – krytyki literackiej – do suburbiów. Ukazane zostało pewne napięcie między sceptyczną oceną tej formy urbanistycznej wyjaławiającej duchowo a faktem, że większość Amerykanów – również elity – wychowała się na terenach podmiejskich.
Teoretycznoliteracki punkt odniesienia dla tych rozważań stanowią: Lionela Trillinga – teoria powieści jako gatunku m.in. o stratyfikacji społecznej, i Johna Gardnera – koncepcja „literatury moralnej” z ideą odrodzenia Dobra, Piękna i Prawdy.

Publikacja jest poświęcona analizie twórczości i filozofii pisarstwa Glorii E. Anzaldúy - znanej amerykańskiej pisarki meksykańskiego pochodzenia. Interdyscyplinarny charakter monografii wynika z tego, że wpisuje się ona zarówno w nurt badań nad Pograniczem (Border studies), studia amerykanistyczne, postkolonialne, jak i gender oraz queer studies. Poruszane są w niej ważne problemy społeczne, polityczne i kulturowe dotyczące mniejszości latynoskiej w USA, a przy tym zwraca się uwagę na walory literackie omawianych utworów. Dużą wartość książki stanowią tłumaczenia wierszy oraz fragmentów jej epokowego dzieła Borderlands/La Frontera dokonane przez Autorkę, ponieważ dotąd w Polsce nikt nie podjął się przekładu twórczości Anzaldúy.
Pomimo obszernej tematyki jest to pozycja napisana językiem zwięzłym i konkretnym, unikalna ze względu na bardzo szeroki krąg potencjalnych odbiorców, którymi mogą być studenci i studentki filologii obcych, studiów międzynarodowych, historii i studiów genderowych; pracownicy naukowi tych dyscyplin; czytelnicy zainteresowani interdyscyplinarnymi badaniami humanistycznymi, tematyką gender czy literaturą mniejszości. Ponadto warto zauważyć, że na polskim rynku wydawniczym brakuje jakichkolwiek materiałów dotyczących Glorii E. Anzaldúy, a w piśmiennictwie światowym nie powstała dotąd monografia jej poświęcona - liczne artykuły dotykające tej tematyki są rozproszone w książkach i periodykach naukowych.

Monografia zestawiająca późną twórczość Słowackiego ze wczesną twórczością Karola Wojtyły - Jana Pawła II w aspekcie motywów i wątków mistycznych.

Autorzy tomu (Nie)obecność. Pominięcia i przemilczenia w narracjach
XX wieku zainteresowali się bardzo różnymi głosami dobiegającymi
z pomijanych, przemilczanych, wcześniej stłumionych lub
zatartych dwudziestowiecznych narracji. W swoich rozważaniach
cofali się czasem do epok wcześniejszych, a także pochylali z uwagą
nad teraźniejszością wieku XXI, by odpowiedzieć na pytanie, które
z owych głosów/ dyskursów/opowieści z kręgu zdominowanych przez
wielkie narracje XX wieku można dziś usłyszeć; jakie warunki
(polityczne, obyczajowe, etyczno-estetyczne i inne) musiały zostać
spełnione, by dotąd opresjonowani zabrali głos i czy aby na pewno
usłyszeliśmy ich własny głos, a jeśli przemówili głosem nie do końca
własnym, to jak bardzo był on uwikłany w dyskursy, które go wcześniej
tłumiły i jaką pozycję zajmują dzisiaj wczorajsi podporządkowani
narzuconym narracjom, jeśli zdołali się od nich uwolnić; jakie przestrzenie,
dotąd niewidoczne/źle widoczne w dwudziestowiecznych
literackich wyobrażeniach rzeczywistości, ujrzały światło dzienne;
jak wyglądają nowe ramy, sposoby, wzory opowiadalności tego, co
wcześniej zagłuszane było przez zwycięskie narracje i jakie granice
wyznaczają opowieściom; jak dzisiaj kształtują się relacje: centrum
– peryferia, dominacja – podporządkowanie. Czy przeciwstawienia
zamieniły się miejscami, zanikły, spluralizowały się, odmieniły
nazwy?

To nie jest tradycyjna historia literatury ani podręcznik przekładoznawstwa. Andrzej Kopacki przełożył dwadzieścia jeden wierszy niemieckojęzycznych (od Goethego do dzisiaj) i opatrzył ich polskie wersje autokomentarzem translatorskim. Przekłady i szkice składają się tu na autorski układ figur poetyckich i dyskursów: od historycznoliterackich kamieni milowych (Goethe, Hölderlin) i wędrujących motywów (Trakl, Huchel) przez fenomeny estetyczne (Hofmannsthal, Rilke) i historię polityczną (Brecht, Eich), po problematykę żydowską (Lasker-Schüler, Ausländer) i toposy, takie jak natura versus kultura (Benn, Enzensberger). Książka o dwudziestu jeden wierszach dostarcza także materiału dowodowego na rzecz tezy, że przekład literacki przydaje się jako metoda literaturoznawcza. Jeśli pożytki płynące z jego lektury domagają się certyfikatu, znajdą go tutaj po wielekroć.

7 grudnia 2017 r. w gościnnych murach Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku odbyło się sympozjum naukowe pt. 500-lecie reformacji – wielość perspektyw. Było ono związane z ogólnopolskimi obchodami Roku Marcina Lutra. W Sali Rycerskiej Zamku Książąt Pomorskich zgromadzili się tego dnia nie tylko prelegenci, ale i liczna publiczność zainteresowana omawianymi zagadnieniami. Wygłoszone referaty oraz prezentacje multimedialne ukazały zjawisko reformacji na tle procesów i konfliktów religijnych, jakie ogarnęły szesnastowieczną Europę. Książka, którą czytelnik otrzymuje, nie odpowiada w pełni programowi sympozjum. Nie wszystkie referaty wówczas wygłoszone w niniejszym tomie się znalazły. Pojawiły się natomiast materiały nowe, na sympozjum nie omawiane, a problemy jedynie zasygnalizowane zostały rozszerzone, co w konsekwencji słupski dialog o reformacji pod kątem merytorycznym niewątpliwie wzbogaciło.