Wybrane komedie

Fundamenty naszych przekonań, mają oparcie na wpojonych tradycjach i przynależności kulturowej. W miarę upływu lat, szlifujemy własny światopogląd i hołdujemy wartościom, które traktujemy w swoim życiu jak kierunkowskazy. Jednak wszystko, co wykracza poza granice naszej wyobraźni, potrafimy ignorować lub określać mianem niedorzeczności. Jesteśmy sceptyczni, bowiem pomijamy pewien bardzo istotny fakt, że w ludzką naturę wpisany jest pierwotny lęk przed nieznanym.
"Dotyk wieczności" to opowieść, której akcja rozgrywa się w czasach współczesnych, ale echa wydarzeń sięgają również w bardziej odległą przeszłość i wiodą do epoki XIX wieku. Dobrze sytuowaną rodzinę, która toczy swą egzystencję na śląskiej ziemi, dosięga niespodziewana tragedia. W przededniu lata 2015 roku dwudziestoletni syn państwa Werlich popełnia samobójstwo...

Bohaterami powieści Miljenka Jergovicia są zamachowcy z Sarajewa – sprawcy czynu, który był bezpośrednią przyczyną wybuchu pierwszej wojny światowej.
Druga połowa dziewiętnastego wieku i początek wieku dwudziestego były na Bałkanach czasem zabójstw politycznych. Na potęgę sztyletowano. Granatami, bombami, strzałami z pistoletu, a nawet z procy zabijano posłów, ministrów, następców tronu i królów. Ktoś taką formę walki politycznej uzna za niedopuszczalną, ktoś inny stwierdzi, że tyranobójstwo bywa cnotą, a bez mordów politycznych nie ma wolnych państw.
Zanim jeden pistolet (w Sarajewie) spowodował wybuch na niewyobrażalną skalę, kręciło się wokół tego pistoletu (synonim słabego uzbrojenia zamachowców) raptem kilku chłopców. Jergović nie wpisuje młodzieńców – bohaterów powieści – w heroiczną wizję dziejów, tylko umieszcza w realiach społeczno-kulturowych (różne narodowości, religie, postawy życiowe itp.) i historycznych (przyjazd arcyksięcia do Sarajewa, sytuacja poszczególnych narodów w imperium Habsburgów) oraz psychologizuje.
Bohaterowie tej powieści noszą nazwiska postaci historycznych: Gavrilo Princip, Trifko Grabež i Nedeljko Čabrinović – oni właśnie marzyli o zmienianiu rzeczywistości, ponieważ wierzyli w istnienie sprawiedliwego świata, lepszego od tego, który znali. Równie ważne role w historiach opowiadanych w książce grają tak różne postacie jak Franciszek Ferdynand (przyszły cesarz), Ivo Andrić (pisarz, gimnazjalista z Sarajewa), Tin Ujević (poeta), Franz Werfel (pisarz pochodzenia żydowskiego), Predrag Finci (filozof).
Wszyscy oni – wychowani na dziewiętnastowiecznych powieściach, poezji Walta Whitmana i pismach rosyjskich anarchistów – byli dziećmi przełomu wieku, które w dorosłość weszły przy wtórze głośnego wystrzału…
Niejednoznacznej gatunkowo prozy – połączenia fikcji literackiej z pasją dokumentalisty – używa Jergović poszukując pełniejszej wiedzy o świecie. Autor wiedzie nas rozległą krainą imaginacji, ufundowaną na solidnej bazie faktograficznej. Miłośnicy twórczości coraz lepiej już znanego w Polsce chorwackiego pisarza z przyjemnością sięgną po tę lekturę.

Zadaniem dramaturgów i reżyserów jest zadawanie pytań, a także pisanie oraz wystawianie historii i dramatów, zadaniem historyków – dociekanie, co stoi za takimi dramatami. Obydwa te zawody muszą się uczyć wzajemnej współpracy. Moim zdaniem monodramy Włodzimierza Hermana mieszczą się w tej tradycji tak samo jak dramat Dochodzenie Petera Weissa.
Hans Henning Hahn, z Przedmowy

Opinie osobiste Włodzimierza Hermana, świadectwo jego doświadczeń, są ważnym źródłem dla badacza historii, a dla reżysera czy aktora – materiałem do pracy.
Ryszard Stemplowski, z Posłowia

Włodzimierz Herman, ur. w 1937 r., reżyser i kierownik artystyczny Studenckiego Teatru Kalambur we Wrocławiu (1962–1968) oraz reżyser etatowy Teatru Polskiego we Wrocławiu (1967–1970). W 1970 r. w związku z falą politycznego antysemityzmu w Polsce wyemigrował i osiadł ostatecznie w Danii, gdzie zrealizował ponad sto produkcji na scenach eksperymentalnych i w większych teatrach (również w Duńskim Teatrze Królewskim w Kopenhadze). Reżyserował gościnnie w Nowym Jorku, Moskwie i Budapeszcie. W 2000 r. został odznaczony przez Prezydenta RP Krzyżem Kawalerskim Orderu Zasługi RP za wkład w polską kulturę i promowanie polskiego teatru za granicą. Uhonorowany również Nagrodą Międzynarodowego Instytutu Teatralnego ITI za rok 2017. Autor kilku książek, m.in. Filozof na scenie, czyli moja przygoda teatralna z Kierkegaardem. Wrocławska nostalgia (2015) oraz Mój Dybuk. W poszukiwaniu tożsamości: drogi, bezdroża, dygresje (2017). To drugie opracowanie zawiera nowe autorskie tłumaczenie dramatu Dybuk An-Skiego.

Naszym celem od początku było przyjrzenie się różnorodnym sposobom przedstawiania wydarzeń – tak z dawnej, jak i najnowszej historii – w powstających w ostatnich latach spektaklach i dramatach. Chcieliśmy sprawdzić, w jakiej fazie poszukiwania nowych metod twórczej krytyki makrohistorii społeczno-politycznych oraz form ich scenicznego komponowania znajduje się polska dramaturgia, nie tylko w swoim wymiarze literackim, ale i scenicznym. Zależało nam na próbie dyskusji nad wielkimi narracjami historycznymi, jak również nad bieżącymi wydarzeniami społeczno­politycznymi. Naszym celem było także przyjrzenie się, w jakim kierunku zmierzają poszukiwania nowego języka, jakie są nowe układy odniesienia i współczesne perspektywy oglądu historii oraz teraźniejszości, która za chwilę stanie się historią. Istotne było dla nas, aby do dyskusji włączyć refleksję nad strukturami opowiadania indywidualnych mikrohistorii, również tych dotyczących przedstawicieli grup często wykluczonych […].
Ze wstępu Joanny Królikowskiej i Weroniki Żyły

Słuchowisko według sztuki St.I.Witkiewicza
Obsada:
Joanna Lissner
Stanisław Biczysko
Igor Chmielnik
Tomasz Ignaczak
Janusz Leśniewski
Janusz Łagodziński
Jerzy Mazur
Andrzej Szopa

Zderzenia melancholii i queerowej wyobraźni, poczucia humoru i karkołomnych intelektualnych ciągów, brutalnej groteski i gorzkich samorozliczeń – wszystko to znajdziemy w tekstach dramatycznych znanego krytyka teatralnego, pisarza i dramaturga zebranych w tym tomie. Po niespodziewanej śmierci Pawła Soszyńskiego 18 września 2021 roku jego bliscy przyjaciele zdecydowali spróbować złożyć w całość odnalezione teksty.

Dramaty powstały w latach 2017–2020. Odzwierciedlają codzienne fascynacje i długotrwałe inspiracje Pawła Soszyńskiego. Z tych pięciu tekstów tylko Teo ukazał się za życia Pawła w miesięczniku „Dialog”. Duchologię polską wystawił Jakub Skrzywanek w 2018 roku w koprodukcji teatrów w Wałbrzychu i Sosnowcu. Trzy pozostałe dramaty przetrwały zapisane w ciągu maili i wiadomości w kilkunastu wersjach niczym skomplikowana układanka.

Do czytania w łóżku i wystawiania na wielkich scenach. Świat Soszyńskiego to teatr Polaków-łososi i górników-tancerzy erotycznych; teatr Zagłady i wojny skrytej za pokolorowaną na tęczowo bajką o blaszanym drwalu - i cygańskiej operetki; teatr biedny - i teatr monumentalny; by nie powiedzieć – „ubogi” i „ogromny”, bo dość już tej Polski.