Zakaz dowodowy tajemnicy spowiedzi w postępowaniu karnym

Doktryna prawa karnego stosunkowo niewiele miejsca poświęca aksjologii. Brakuje w szczególności szerszego spojrzenia na to, jaki system wartości przyjęty został w polskim prawie karnym, jak ewoluował oraz jak wygląda obecnie. Są to natomiast aspekty niezwykle istotne, zwłaszcza w kontekście wymogu spójności norm prawa karnego z wartościami uniwersalnymi, na czele z fundamentalną wartością, jaką jest godność człowieka. Nie bez racji J. Makarewicz twierdził, że „humanitaryzm każe nam widzieć w społecznym, niepoprawnym szkodniku zawsze jeszcze człowieka, który wymaga poszanowania godności ludzkiej”. Prawo karne musi jednak w takim samym stopniu uwzględniać godność sprawcy jak i ofiary. W centrum uwagi zawsze znajdować się musi człowiek, stanowiąc zasadniczy punkt odniesienia dla wszystkich instytucji prawa karnego. Nie może bowiem prawo karne sprowadzać się jedynie do zwykłej zemsty i wyłącznie godzić w sprawcę. Wydawałoby się, że jest to konstatacja oczywista. W odbiorze społecznym bywa jednak trudna do zaakceptowania. Społeczeństwo domaga się od stuleci wyłącznie szybkiego i surowego karania. Postępująca humanizacja życia społecznego często z kolei implikuje redukcję odpowiedzialności, a zawsze wyznacza kierunek dozwolonego zachowania się człowieka. Dyskusja na ten temat jest więc niezwykle potrzebna. W przeciwnym razie stopniowo dochodzić będzie do przekształcania prawa karnego wartości w prawo karnego interesu. Nie jest to zaś zjawisko pożądane. Jedynie prawo karne wartości, opierające się na szacunku dla człowieka, ściśle powiązane z moralnością, jest w stanie zagwarantować sprawiedliwość. Z powyższych względów niniejsze opracowanie stara się choćby po części wypełnić zauważalną lukę w literaturze przedmiotu, a także stać się przyczynkiem do podjęcia dyskusji nad systemem wartości i kształtem norm prawnokarnych oraz nad ich wzajemnymi relacjami.

Treści książki podzielono na siedem rozdziałów. Rozdział pierwszy zawiera wiedzę wprowadzającą w tematykę monografii. Przybliżono w nim współczesne pojmowanie bezpieczeństwa oraz podstawowe definicje i terminy z niego wynikające. W drugim podrozdziale skupiono się na scharakteryzowaniu istoty głównych podmiotów bezpieczeństwa – państwa i narodu – odzwierciedlonej w terminie „bezpieczeństwo narodowe”. W części końcowej rozdziału wyjaśniono pojęcie bezpieczeństwa międzynarodowego i jego związek z bezpieczeństwem narodowym.
Rozdział drugi poświęcony jest wyjaśnieniu istoty systemu międzynarodowego, stanowiącego zewnętrzne otoczenie państw, kształtujące uwarunkowania ich bezpieczeństwa na arenie międzynarodowej. Z systemem międzynarodowym ściśle związane jest pojęcie ładu czy porządku międzynarodowego, którego utrzymaniu służą m.in. instytucje międzynarodowe i ich organizacyjne formy – organizacje międzynarodowe. W rozdziale scharakteryzowano ich funkcje i rolę, jaką odgrywają w utrzymaniu bezpieczeństwa międzynarodowego.
W trzecim rozdziale przedstawiono instytucje międzynarodowe dotyczące zapobiegania międzynarodowym konfliktom zbrojnym. Są one odzwierciedlone w międzynarodowym prawie przeciwwojennym, ukierunkowanym na pokojowe rozwiązywanie sporów międzynarodowych, a tym samym zapobieganie konfliktom zbrojnym. Celowi temu służą także porozumienia międzynarodowe dotyczące przestrzennego ograniczania środków walki zbrojnej, a także przyczyniające się do budowy zaufania w stosunkach pomiędzy krajami, niezbędnego do skutecznego rozwiązywania problemów międzynarodowych.
Rozdział czwarty dotyczy porozumień pomiędzy państwami odnoszących się do kontroli i redukcji zbrojeń konwencjonalnych i broni jądrowej oraz środków jej przenoszenia. Scharakteryzowano w nim także problematykę kontroli handlu bronią oraz technologiami i materiałami podwójnego zastosowania, które mogą być wykorzystane także w sferze zbrojeń.
Zakazane metody i środki walki zbrojnej są treścią rozdziału piątego. W pierwszej jego części wyjaśniono definicję oraz zakres i źródła międzynarodowego prawa konfliktów zbrojnych. W dalszej kolejności scharakteryzowano zakazane metody walki zbrojnej z niego wynikające, a następnie przedstawiono zakazane środki walki zbrojnej, z podziałem na środki konwencjonalne i broń masowego rażenia. W części końcowej rozdziału ukazano zakazane techniki modyfikacji środowiska stosowane do osiągania celów wojny.
Rozdział szósty jest poświęcony ochronie ludności i dóbr kultury podczas międzynarodowych konfliktów zbrojnych. Jego poszczególne podrozdziały dotyczą ochrony ludności cywilnej i osób wyłączonych z walki, ochrony dóbr kultury oraz penalizacji naruszeń międzynarodowego prawa konfliktów zbrojnych.
Rozdział siódmy został ukierunkowany na przedstawienie głównych organizacji międzynarodowych funkcjonujących w dziedzinie bezpieczeństwa na poziomie globalnym i w regionie euroatlantyckim. W pierwszej kolejności scharakteryzowano organizacje kształtujące uniwersalny system bezpieczeństwa zbiorowego. W okresie międzywojennym tworzyła go Liga Narodów, a następnie rolę tę przejęła Organizacja Narodów Zjednoczonych. W kolejnym podrozdziale wyjaśniono istotę koncepcji wspólnej obrony państw regionu euroatlantyckiego, odzwierciedlonej w Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego, paneuropejskim mechanizmie bezpieczeństwa kooperatywnego Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, zachodnioeuropejskim systemie bezpieczeństwa Unii Europejskiej oraz systemie bezpieczeństwa zbiorowego działającym w ramach Wspólnoty Niepodległych Państw. W części końcowej rozdziału przedstawiono mechanizm bezpieczeństwa międzynarodowego funkcjonujący w oparciu o Radę Europy.
Syntetyczne ujęcie problematyki instytucjonalnych i organizacyjnych aspektów bezpieczeństwa międzynarodowego sprawia, że książka może być dogodnym źródłem wiedzy dla studentów i pracowników naukowo-dydaktycznych kierunków studiów związanych z bezpieczeństwem narodowym i międzynarodowym, a także osób zajmujących się tą problematyką zawodowo. Jednocześnie, w zależności od potrzeb, książka może także stanowić zachętę do dalszych, bardziej szczegółowych studiów, odnoszących się do poszczególnych zagadnień związanych z instytucjonalizacją bezpieczeństwa międzynarodowego. (Fragment Wstępu)

(...)Problematyka dotycząca bezpieczeństwa wewnętrznego państwa, która została ukazana w niniejszej publikacji w perspektywie wybranych problemów teorii i praktyki, obejmuje wybrane aspekty wpływające na kształtowanie omawianego zjawiska. Niejako wprowadzenie do problematyki stanowi ukazanie kształtowania się systemu bezpieczeństwa wewnętrznego w II Rzeczy pospolitej Polskiej w latach 1918–1922. Autorzy umożliwili
Czytelnikom odniesienie zagadnień historycznych do współczesnej polityki bezpieczeństwa wewnętrznego państwa. W kolejnych rozdziałach monografii uwaga Autorów została skierowana na instytucjonalno-prawne
ujęcia bezpieczeństwa wewnętrznego w aspekcie użycia przez Policję środków przymusu bezpośredniego w ochronie bezpieczeństwa wewnętrznego. Przedstawione przykłady zostały ukazane w świetle orzecznictwa krajowego
i międzynarodowego. Stosowanie przymusu państwowego w postaci środków przymusu bezpośredniego dotyczy szczególnie ważnej kwestii ingerencji państwa (w omawianym rozdziale Policji) w sferę praw, a nawet
wolności człowieka. Dlatego też nieprzypadkowo ukazano w monografii działania Policji i straży gminnych (miejskich) w celu zapewnienia bezpieczeństwa zgromadzeń, ze szczególnym uwzględnieniem użycia lub wykorzystania środków przymusu bezpośredniego i broni palnej. Zapewnienie bezpieczeństwa wewnętrznego w demokratycznym państwie prawnym musi odbywać się w zakresie prawnie określonych zadań i uprawnień podmiotów państwowych oraz praw i obowiązków osób przebywających
na jego terytorium. Dotyczy to nie tylko stosowania środków przymusu bezpośredniego i broni palnej, ale wszelkich działań aparatu państwowego. Stanowieniu prawa, mającego być podstawą działań na rzecz zapewnienia bezpieczeństwa wewnętrznego państwa, został poświęcony kolejny rozdział opracowania. Wybrane problemy związane z tą aktywnością ukazano zarówno w perspektywie teoretycznej, jak i praktycznej odnoszącej się do obszaru całego kraju. Z pewnością perspektywa terenowa pozwoliłaby na przeprowadzenie równie interesujących badań. W zainteresowaniu Autorów znalazła się również problematyka bezpieczeństwa uczestników pielgrzymek, procesji i konduktów żałobnych korzystających z dróg publicznych. Zagadnienie to jest żywym tematem w państwie, w którym liczne uroczystości religijne absorbują aparat państwowy do zapewnienia bezpiecznego ich przebiegu, a kondukty żałobne są niezbędną, zwyczajową codziennością. Zadania te stają się szczególnie ważne,gdy w kraju organizowane są takie przedsięwzięcia jak XXIX Światowe Dni Młodzieży. Powoduje to potrzebę utylitarnego przedstawiania zagadnienia szczególnie wówczas, gdy wśród codziennych doniesień mediów pojawiają się informacje o zamachach terrorystycznych o podłożu religijnym. (...)

Współczesne zagrożenia bezpieczeństwa charakteryzują się nieprzewidywalnością, gwałtownością, wielowymiarowością, zmiennością, nieokreślonością oraz wzajemnym przenikaniem się i dotyczą prawie wszystkich dziedzin funkcjonowania społeczeństwa. Konsekwencją tych zagrożeń może być utrata życia, zdrowia, posiadanych dóbr materialnych, destabilizacja rozwoju politycznego, gospodarczego czy utrata warunków do swobodnego bytu, rozwoju. Mogą one wystąpić w różnym terenie, o trudnym do określenia zasięgu, intensywności, czasie występowania i nieprzewidywalnych skutkach. Dlatego też przeciwdziałanie tym zagrożeniom i ograniczanie potencjalnych strat wymaga bezpośredniego udziału organów władzy, użycia interdyscyplinarnych sił i środków, jakie posiada państwo, co m.in. jest przyczyną powstania i dynamicznego rozwoju zarządzania kryzysowego.

Publikacja łączy wiedzę z zakresu pedagogiki specjalnej i prawa, lokując się w obszarze szeroko zarysowanych zagadnień polityki oświatowej i reform edukacyjnych. Podjęta tematyka należy do kluczowych w kontekście przemian edukacji specjalnej ostatnich dwóch dekad. Nie bez znaczenia jest doświadczenie Autorki w zakresie działań reformatorskich podejmowanych w swojej pracy zawodowej - jest ono widoczne w wielu fachowych i kompetentnych analizach aktów prawnych i opisów zachodzących przemian. Nie jest to więc temat przypadkowy, można stwierdzić, że stanowi nadbudowę doświadczeń zawodowych i kontynuację poprzednich prac badawczych. Intensywne przemiany w zakresie modernizacji prawa oświatowego, ich następstwa w postaci realizacji zaprojektowanych zmian oraz faktyczne przeobrażenia wzbudzają wiele kontrowersji - także w obszarze wychowania i kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Dobrze więc, że powstała praca, która stanowi z jednej strony kompetentny przegląd obowiązującego prawa w omawianym zakresie a z drugiej - próbę eksploracji określonego wycinka ich realizacji w praktyce szkolnej.

Publikacja powstała we współpracy z Wyższą Szkołą Administracyjno-Społeczną w Warszawie.

Niniejsza monografia stanowi podsumowanie III Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej z cyklu „Nietypowe stosunki zatrudnienia” zorganizowanej dnia 3 grudnia 2020 r. przez Centrum Nietypowych Stosunków Zatrudnienia pod kierunkiem prof. UŁ dra hab. Tomasza Duraja na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego. Praca tymczasowa to jedna z najlepiej rozwijających się nietypowych form aktywności zarobkowej na polskim rynku pracy. Tematem książki jest ocena prawnej regulacji zatrudnienia tymczasowego po nowelizacji obowiązującej od 1 czerwca 2017 r., dokonana zarówno z naukowego, jak i praktycznego punktu widzenia. Doniosłość, złożoność, wielowątkowość i aktualność tego zagadnienia potwierdza zestaw artykułów składających się na monografię. Dotykają one fundamentalnych dla tej tematyki problemów prawnych. Zdaniem dra hab. Marcina Wujczyka (Uniwersytet Jagielloński) „praca z pewnością stanowi istotny wkład w rozwój nauki w tym zakresie. Jest ona cennym źródłem informacji zarówno dla teoretyków, jak i praktyków prawa zainteresowanych problematyką zatrudnienia tymczasowego. […] Tezy sformułowane w analizowanym opracowaniu są ciekawe i nowatorskie. Autorzy trafnie identyfikują istotne problemy oraz określają najważniejsze obszary badawcze. Dzięki temu recenzowana książka wyróżnia się na tle innych opracowań poruszających zagadnienia pracy tymczasowej. […] Nie znajduję na rynku publikacji, która tak wieloaspektowo, jak niniejsza monografia traktowałaby o pracy tymczasowej w Polsce”.
*
Celem serii wydawniczej „Jurysprudencja” jest publikowanie monografii z zakresu teorii i filozofii prawa, a także dyscyplin prawniczych podejmujących problematykę teoretyczno- i filozoficzno-prawną w ramach własnych badań przedmiotowych. Inicjatywa powołania tego rodzaju serii wydawniczej spotkała się z dużym zainteresowaniem wszystkich ośrodków naukowych zajmujących się wskazaną problematyką, a także znanych naukowców z ośrodków zagranicznych.
Redaktorzy serii
Marek Zirk-Sadowski, Bartosz Wojciechowski