Znaczenie filozofii Oświecenia

Filozofia oświecenia prezentuje najistotniejsze idee tamtej epoki oraz najważniejszych filozofów, z uwzglednieniem ich znaczących dzieł oraz biografii. Nakreślona przez autora panorama epoki pokazuje, iż tak żywo dzisiaj dyskutowana oświeceniowa filozofia nie tylko wpisuje się w odmienne ramy chronologiczne, ale także zawiera istotne różniące się treści i formy wyrazu.

Podział według kryterium kraju (Anglia i Szkocja, Francja, Niemcy, Włochy i Polska) podyktowany jest zarówno tymi różnicami, jak i wzgledami dydaktycznymi. Opracowanie oparte zostało głównie na literaturze źródłowej, w tym na pozycjach w Polsce mało znanych, ale ważnych dla kultury filozoficznej danego kraju.

Jak można zbadać wyobraźnię? Jak uchwycić dziedzinę tak dynamiczną, odznaczającą się różnorodnością przedmiotów? Jak opisać jej wytwory, zrozumieć kierujące nią prawa? Jak poradzić sobie ze szczególną sytuacją namysłu nad władzą świadomości, w którą podmiot jest bezpośrednio uwikłany?
Książka szkicuje kontekst intelektualny i artystyczny, w jakim kształtowała się koncepcja wyobraźni poetyckiej Gastona Bachelarda – poczynając od świata alchemii i romantyzmu, poprzez symbolizm i surrealizm, a kończąc na dwudziestowiecznych teoriach literaturoznawczych. To także próba wprowadzenia do twórczości jednego z najważniejszych myślicieli XX wieku, którego pismami inspirują się kolejne pokolenia marzących filozofów.

Książka to zbiór trzech tekstów. Pierwszy jest wnikliwą analizą szukającą przyczyn zaangażowania się Heideggera w hitlerowskie Niemcy w cechach filozofii, którą uprawiał. Drugi to ciekawe spojrzenie konfrontujące filozofię języka z nauką eksperymentalną o języku, jaką jest psycholingwistyka. Trzeci przedstawia sytuację powstałą, gdy coraz częściej podważa się autentyczność i wiarygodność treści Nowego Testamentu. Autor próbuje znaleźć miejsce dla wierzących w obliczu powstałego w ten sposób kryzysu religijnego. Ryszard Narew - ur. 1958 r., jest absolwentem socjologii UW, przez 2 lata studiował równolegle filozofię. Opublikował już "Nieprawomyślne komentarze do Listów św. Pawła" oraz "Zaczerpnąć z buddyzmu". W swoich książkach stara się łączyć myślenie dyskursywne z refleksją religijną.

Współczesna estetyka kroczy wieloma ścieżkami, które nierzadko wyprowadzają ją poza granice tradycyjnie rozumianej filozofii. Niewątpliwie sprzyja temu wieloznaczność samego terminu estetyka, który w swym pierwotnym, greckim znaczeniu (aisthesis) odnosi się do zmysłowości. To właśnie do różnych sensów zmysłowości odwołują się autorki i autorzy zebranych w tym tomie tekstów, traktując ją jako klucz do rozważań nad twórczością i obrazowością, działaniem i odczuwaniem, wreszcie – nad czasem, przestrzenią i materią. Są to, co więcej, zagadnienia, które zawsze szczególnie interesowały prof. Iwonę Lorenc, której tom jest dedykowany.

******

The Horizons of Aesthetics. Studies Dedicated to Iwona Lorenc

The authors of the texts collected in this volume refer to various aspects of sensuality, treating it as a key to reflections on creativity and imagery, acting and feeling, and ultimately on time, space and matter.

Rozważania moralne jednego z najważniejszych filozofów niemieckich Fryderyka Nietzschego (1844-1900) Jak pisze Z. Kuderowicz: immoralizm Nietzschego ustaiwenie siebie poza dobrem i złem oznaczało podważenie wszystkich altruistycznych ideałów i zakwestionowanie dotychczasowych hierarchii wartości, w których przyznaje się dobru moralnemu miejsce poczesne. Immoralizmzawiera postulat krytyki wszelkich wartości, moralnych, podważenie przydatności pojęcia dobra i wartościowania moralnego Nie chodzi zatem o nowe określenie moralnego dobra, lecz o usunięcie w ogóle kryteriów moralnych z całego wartościowania. Przy czym – jak zaznacza Kuderowicz – immoralizm nie oznacza rezygnacji z wszelkich zasad oceny. Pod znakiem immorazlizmu zmierza Nietzsche do wypracowania nowych własnych pryncypiów służących ocenie jednostki i społeczeństwa

Autor omawia poglądy sześciu filozofów – Nietzschego, Heideggera, Adorna, Deleuze’a, Derridy i Meillassoux – istotne dla próby stworzenia filozofii nadziei radykalnej. Uwzględnia też przemyślenia Blocha, którego pomysłów nie sposób pominąć, oraz Agambena, mimo iż jego propozycja zupełnie nie odpowiada temu, co potocznie kojarzy się z nadzieją. Przedstawia własną, nawiązującą do myśli hermeneutycznej, propozycję zarysu filozofii nadziei radykalnej.

Nadzieja radykalna wydaje się czymś niedorzecznym, gdyż jej spełnienie wykracza poza aktualną zdolność rozumienia. Przekracza znany nam świat, co przypomina sytuację nadziei religijnej. W odróżnieniu od niej nadzieja filozoficzna oczekuje swego urzeczywistnienia w sferze doczesności, choć w sposób, którego nie jesteśmy w stanie precyzyjnie określić, co wcale nie oznacza jej irracjonalności.

In Place of Religion. The Philosophy of Radical Hope
The author discusses the views of six philosophers: Nietzsche, Heidegger, Adorno, Deleuze, Derrida and Meillassoux, which were essential to the attempt to create the philosophy of radical hope. He also explores Bloch’s thoughts, whose ideas cannot be omitted, as well as the works of Agamben, even though his views are not usually associated with hope. He also outlines his own philosophy of radical hope, which refers to hermeneutics.