3 Pułk Artylerii Lekkiej Legionów. Zarys Historii Wojennej Pułków Polskich W Kampanii Wrześniowej

Potrzeby wojska i prowadzonych przezeń działań legły u podstaw rozwoju wiedzy logistycznej. Planowanie i kontrola przepływu materiałów, osób, finansów etc. postrzegane są dziś jako elementy zarządzania stricte businessowego pozbawionego jakichkolwiek inklinacji militarnych. Związek między armią a gospodarowaniem środkami i potencjałem ulega coraz wyraźniej zatarciu. Z nieukrywanym entuzjazmem i radością chwyciłem do ręki maszynopis pracy, która już tytułem sięga do korzeni badań związanych z procesami logistycznymi.

Cel, jaki postawił przed sobą Autor: „przedstawienie w oparciu o wszystkie dostępne wskaźniki makro- i mikroekonomiczne, procesualnego charakteru działań organów konstytucyjnych państwa, w tym sposobu wykorzystania przez instytucje państwowe wyłaniających się szans i wyzwań, a także – w ramach tworzenia podstaw strategii – przeciwdziałania pojawiającym się w trakcie procesu zagrożeniom i ryzykom w budowie jednolitego i sprawnego systemu gotowości obronnej państwa” należy uznać za niezwykle ambitny. (...) Ilość przytoczonych danych i charakteryzowanych czynników, którym Autor przypisuje wpływ na tworzenie rzeczywistego potencjału mobilizacyjnego, jest imponująca.

Lektura z pewnością nie zawiedzie oczekiwań osób fascynujących się historią polskiej wojskowości okresu międzywojennego. Z dużą dozą prawdopodobieństwa – graniczącą o pewność – stanie się też pozycją obowiązkową da szerokiej grupy naukowców badających dzieje II RP. Książkę tę jako godne uwagi rzetelne kompendium wiedzy serdecznie polecam.
Z recenzji dr. hab. inż. Piotra Kwiatkiewicza, prof. UAM

W 1936 roku bolszewicy deportowali 100 tysięcy Polaków mieszkających w Związku Sowieckim, w pasie przygranicznym z Polską.Jednym z nich był Stanisław Żywutski. Jako mały chłopiec został uprowadzony przez bolszewików z rodzinnej Szepetówki na Podolu i rzucony wraz z rodziną w odległe azjatyckie stepy. W przeciwieństwie do tysięcy rodaków miał to szczęście, że przetrwał. I mógł opisać swoją gehennę, aby przekazać ją kolejnym pokoleniom. Wspomnienia Żywutskiego to lektura przejmująca. Unikalne świadectwo sowieckiego barbarzyństwa i polskiego hartu ducha.

Autorka koncentruje się na czterech inicjatywach humanitarnych i filantropijnych w międzywojennej Rzeczypospolitej, podjętych przez amerykańskich aktywistów społecznych z takich organizacji jak Misja Hoovera, Joint, Fundacja Rockefellera oraz YMCA. Pokazuje, w jaki sposób amerykańskie standardy i normy życia rodzinnego i społecznego były przenoszone do rzekomo „zapóźnionej cywilizacyjnie” Polski. Jako główne kategorie analizy przyjmuje płeć kulturową i klasę społeczną, kładąc duży nacisk również na różnice religijne i narodowościowe.
Amerykanie dążyli do odbudowy oraz zmodernizowania i „ucywilizowania” społeczeństwa II RP, wprowadzając programy skierowane do dzieci, rodzin, kobiet (przede wszystkim matek) oraz młodzieży męskiej. Podejmowali m.in. próby polepszenia kondycji fizycznej dzieci, znalezienia „finansowych rodziców zastępczych” dla żydowskich sierot, unowocześnienia praktyk macierzyńskich kobiet oraz ukształtowania młodych mężczyzn na dobrych obywateli. W książce przedstawiono także reakcję mieszkańców II RP na próby wprowadzenia „naukowego macierzyństwa” czy „muskularnego chrześcijaństwa”. Zbadano, jak członkowie lokalnych społeczności zapatrywali się na nowoczesne koncepcje dotyczące roli i miejsca dziecka w rodzinie.
Prezentowane wyniki wieloletnich badań archiwalnych umożliwiają przedstawienie nieznanych do tej pory aspektów relacji polsko-amerykańskich w okresie międzywojennym. Ukazują również mało zbadane przejawy życia społecznego II RP, m.in. w okresie tuż po I wojnie światowej.

******

Children, Family and Gender Roles in American Humanitarian and Philanthropic Initiatives in Interwar Poland

The author concentrates on four humanitarian and philanthropic initiatives that were undertaken in the Second Polish Republic by American social activists from such organizations as the American Relief Administration, Joint, the Rockefeller Foundation, or the YMCA. The book presents how American social norms and family values were transferred to allegedly backward Poland. The author uses gender and social class as main categories of analysis and highlights religious and ethnic dimensions of the analyzed initiatives.

Oddawany do rąk czytelników tom stanowi kontynuację rozważań nad historią polityczną Lubelszczyzny w latach 1918-1939.
Publikacja wprowadza do obiegu naukowego nowe fakty, spostrzeżenia, refleksje, minimalizując dotychczasowe zaniedbania.
Brakowało bowiem portretu epoki z wyczuciem proporcji pomiędzy stosunkami politycznymi i barwą społeczną. Nie mając ambicji encyklopedycznego i wyczerpującego objęcia całego okresu i całego terenu, powyższa monografia stanowi bogatą materiałowo propozycję badawczą pokazującą problematykę społeczną, gospodarczą, oświatową i kulturalną regionu.
To efekt aktywności wielu historyków, reprezentujących różne instytucje.
Obchody stulecia odzyskania przez Polskę niepodległości, w ramach których w Instytucie Pamięci Narodowej zainaugurowano projekt naukowy „Dzieje Lubelszczyzny 1918–1939”, przynoszą zatem nadal konkretny efekt.

Prezentowana praca poświęcona jest działalności dwóch ważnych instytucji naukowych funkcjonujących w Wilnie w okresie międzywojennym. Autorka starała się dotrzeć do wszelkich zespołów archiwalnych, odnośnie do których podejrzewała, że mogą zawierać informacje dotyczące podjętego tematu. […] Wyjątkowo cenne są ustalenia związane z działalnością wydawniczą Instytutu Naukowo-Badawczego w Wilnie, autorka bowiem nie tylko omówiła zawartość artykułów i rozpraw zamieszczanych w odrębnych wydawnictwach, lecz także poddała analizie wszystkie samodzielne publikacje książkowe pracowników naukowych związanych z Instytutem. […]

Książka Henryki Ilgiewicz z jednej strony uzupełnia lukę w historiografii dotyczącą dziejów polskiego życia naukowego w międzywojennym Wilnie, z drugiej zaś może inspirować badaczy do podejmowania wątków biograficznych osób związanych z tytułowymi instytucjami.
z recenzji prof. dr. hab. Wiesława Cabana



Henryka Ilgiewicz – polska historyk urodzona i mieszkająca na Litwie, stopień doktora i doktora habilitowanego otrzymała w Instytucie Historii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Obecnie pracuje w Instytucie Badań Kultury Litwy w Wilnie na stanowisku starszego pracownika naukowego. Jest członkiem Polskiego Stowarzyszenia Naukowców Polaków Litwy i Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie. Główne kierunki prowadzonych przez nią badań to wileńskie towarzystwa i instytucje naukowe oraz ochrona dziedzictwa narodowego w Wilnie XIX–XX wieku, a także dzieje Polaków na Litwie. Jest autorką m.in.: Wileńskie towarzystwa i instytucje naukowe w XIX wieku (Toruń 2005); Societates Academicae Vilnenses: Towarzystwo Przyjaciół Nauk w Wilnie (1907–1939) i jego poprzednicy (Warszawa 2008) i Biblioteka Państwowa im. Eustachego i Emilii Wróblewskich w Wilnie (1912–1939) oraz towarzystwa ją popierające (Toruń 2015).

Polityczna i intelektualna sytuacja konserwatystów polskich i europejskich uległa po I wojnie światowej zasadniczej zmianie. Politycznie przestali oni istnieć. Silne już na przełomie XIX i XX wieku wrogie konserwatyzmowi tendencje – z jednej strony nacjonalizm, z drugiej socjalizm – uległy wzmocnieniu. Konserwatyzmowi programowo przeciwstawiały się nie tylko obie te ideologie – także sama zasada działania nowoczesnych i masowych partii politycznych była dla konserwatystów niemożliwa do przyjęcia i zastosowania. Po II wojnie światowej demokracja nie zapomniała jednak całkiem o dorobku konserwatywnej myśli politycznej. Zarówno na Zachodzie, jak i w Polsce polityka i myśl polityczna wciąż sięgają do tej tradycji, choć wydaje się, że współcześni konserwatyści są tylko filozofami, nie zaś politykami. Konserwatywna refleksja stanowi znakomite narzędzie krytyki niedomagań demokracji, a kto wie, czy nie mogłaby stać się także zaczątkiem jej odnowy.