Bezpieczeństwo państwa w cyberprzestrzeni

„Studia Politicae Uniwersitatis Silesiensis” od prezentowanego tomu 18 są oficjalnie czasopismem o charakterze półrocznika. Jednak, jak zawsze, teksty – będące efektem badawczych prac politologów z katowickiego ośrodka naukowego i przedstawicieli innych krajowych jednostek naukowo-badawczych stanowią zawartość periodyku firmowanego przez Instytut Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu Śląskiego – pomieszczono w działach tematycznych. Tym razem są to: „Myśl polityczna”, „Systemy polityczne”, „Polityki publiczne”, „Stosunki międzynarodowe”, „Komunikowanie społeczne”, „Recenzje i omówienia”.
W pierwszym z działów znalazły się dwa teksty: Lucjana Wrońskiego „Pamięć o początkach ustanowienia ładu politycznego a jego prawomocność” oraz Małgorzaty Zarębskiej „Nowożytność i chaos współczesności. Koncepcja »nowej nauki polityki« w ujęciu Erica Voegelina”.
W dziale drugim pomieszczono cztery teksty: Sebastiana Kubasa „Legitymizacja i alternacja władzy na Węgrzech”, Roberta Rajczyka „Prawno-instytucjonalny wymiar podmiotowości politycznej mniejszości etnicznych w Republice Kosowa”, Bartłomieja H. Toszka „Anglicanorum Coetibus jako instrument restytucji wpływów Kościoła katolickiego w Anglii i Walii” oraz Dominika Szczepańskiego „The course of competition and political consequences of the municipal elections in Rzeszów in 2014”.
Dział „Polityki publiczne” zawiera tylko jeden artykuł Natalii Stępień-Lampy „Główne zmiany w oświacie w pierwszym roku rządów Prawa i Sprawiedliwości”.
W kolejnym dziale – o stosunkach międzynarodowych – znajdujemy opracowania Anny Czyż „Państwa Grupy Wyszehradzkiej wobec kryzysu migracyjnego” i Mirona Lakomego „Cyber-jihad comme une menace pour la sécurité des États”. Swoje teksty publikują też Marian Mencel „Japonia w polityce bezpieczeństwa ChRL” oraz Tomasz Okraska „Spór terytorialny o Archipelag Spratly na Morzu Południowochińskim – wybrane aspekty”.
Aspekty komunikowania społecznego w kolejnym dziale przybliżają Katarzyna Brzoza „Mężczyzna w wirtualnym świecie. Polskie portale internetowe dla mężczyzn” i Monika Kornacka-Grzonka „Lokalne portale internetowe – przyszłość komunikowania medialnego na poziomie lokalnym”.
Tom zamyka recenzja książki Andrzeja Kubki „Modele demokracji w Skandynawii”, dokonana przez Roberta Radka.

Przemiany demokratyczne w Polsce w 1989 roku i zburzenie muru berlińskiego oraz perspektywa zjednoczenia Niemiec ponownie postawiły sprawę statusu prawnego granicy na Odrze i Nysie Łużyckiej na porządku dziennym. Z perspektywy 30 lat można stwierdzić, że Konferencja „2 + 4”, zawarty w jej wyniku Traktat „2 + 4” oraz podpisany 14 listopada 1990 r. bilateralny Traktat o potwierdzeniu granicy polsko-niemieckiej miały fundamentalne znaczenie dla nowej „architektury politycznej” Europy, a dla Polski znaczenie egzystencjalne.

W trzydziestą rocznicę podpisania Traktatu o potwierdzeniu granicy polsko-niemieckiej, 14 listopada 2020 r., Centrum Studiów Niemieckich i Europejskich im. Willy’ego Brandta Uniwersytetu Wrocławskiego wraz z Katedrą Prawa Międzynarodowego i Prawa UE Kolegium Prawa Akademii Leona Koźmińskiego zorganizowały konferencję, której zadaniem było przypomnienie ówczesnych wydarzeń, przebiegu negocjacji oraz ich uwarunkowań politycznych i prawnych.

Niniejsza książka odwołuje się do tej konferencji, a zamieszczone w niej rozdziały są autorstwa świadków i uczestników ówczesnych wydarzeń: szefa polskiego zespołu negocjacyjnego profesora Jerzego Sułka oraz członków tego zespołu profesorów Jana Barcza oraz Jerzego Kranza. Wśród autorów jest również historyk młodszego pokolenia, profesor Krzysztof Ruchniewicz, zajmujący się najnowszą historią stosunków polsko-niemieckich.

„Ameryka” obejmuje tematykę, której znajomość jest niezbędna dla całościowego zrozumienia podstawowych zjawisk, które miały decydujący wpływ na powstanie i bezprecedensowo szybki rozkwit Stanów Zjednoczonych pod względem politycznym, ekonomicznym i kulturowym. Wielką zaletą tomu jest interdyscyplinarne podejście do prezentowania genezy, rozkwitu i aktualnej problematyki Stanów Zjednoczonych. Czytelnik otrzymuje podstawowe, klarownie podane informacje związane z powstaniem i rozwojem Stanów Zjednoczonych, które są ukazane z punktu widzenia tak zróżnicowanych dziedzin jak historia, polityka zagraniczna, militarna i imigracyjna, ustrojowe i prawne zasady działania państwa, gospodarka, szkolnictwo, religia, media i szeroko pojęta kultura – słowem, książka przekazuje kompleksową wiedzę o Stanach Zjednoczonych.

Z recenzji prof. dr hab. Elżbiety H. Oleksy, Uniwersytet Łódzki

Autorzy w krótkich esejach zawierają zarówno historię omawianej przez siebie problematyki jak i współczesne jej uwarunkowania. Podkreślają też atrakcyjność wzorców amerykańskiego stylu życia dla współczesnego świata. Praca stanowi kompendium wiedzy o dziejach i polityce Stanów Zjednoczonych i może zainteresować wszystkich, którzy chcą poznać to państwo z istniejącą tam różnorodnością instytucji, ludzi oraz tradycji.

Z recenzji prof. dr hab. Izabelli Rusinowej, Uniwersytet Warszawski

Przedmiotem badań jest polityka energetyczna Niemiec i Arabii Saudyjskiej w perspektywie geoekonomicznej. Jest to pierwsza publikacja, która porównuje te państwa pod tym kątem. O ile Arabia Saudyjska dąży do utrzymania roli ropy naftowej jako najważniejszego surowca energetycznego, o tyle Niemcy są jednym z liderów dekarbonizacji gospodarki. Między tymi ekstremami ulokować można politykę energetyczną niemal wszystkich pozostałych krajów. Analiza strategii obydwu państw pozwoliła sformułować wnioski dotyczące roli czynnika energetycznego w polityce państw-importerów oraz państw-eksporterów surowców energetycznych. W pracy weryfikacji poddana została hipoteza zakładająca, iż celem polityki energetycznej jest kształtowanie przez państwa-importerów i państwa-eksporterów zgodnej z ich interesami przestrzeni geoekonomicznej.

Rafał Ulatowski pracuje w Instytucie Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego. Stopień doktora (dr. phil.) uzyskał w 2011 roku na Uniwersytecie w Bonn na podstawie rozprawy Die deutsch-polnischen Wirtschaftsbeziehungen in der europäischen Perspektive: 1990–2007. Zajmuje się polityką energetyczną, polityką zagraniczną Niemiec oraz miedzynarodowymi stosunkami gospodarczymi. Stypendysta Fundacji Konrada Adenauera (2007–2011), czwartego konkursu na zagraniczne staże dla młodych doktorów w ramach Programu Nowoczesny Uniwersytet UW (2013), DAAD (2013 oraz 2014/2015), Niemieckiego Instytutu Kultury Polskiej (2015) oraz rządu francuskiego (2015). Visiting Scholar na Kyungpook National University w Republice Korei (2014). Laureat konkursu MNiSzW o stypendia dla młodych wybitnych naukowców (2016).

Głównym celem pracy jest zatem ukazanie istoty i przejawów bezpieczeństwa energetycznego, określenie całokształtu jego celów, zarówno ogólnych jak i szczegółowych oraz sposobów, metod postępowania, instrumentów i narzędzi osiągania założonych celów. (...) W swoich rozważaniach autor, odnosząc się do praktycznych przykładów i konkretnych przejawów bezpieczeństwa energetycznego, odwołał się zwłaszcza do sytuacji i funkcjonowania systemu energetycznego Polski oraz do reguł i rozwiązań w zakresie bezpieczeństwa energetycznego obowiązujących w Unii Europejskiej, która w tej dziedzinie posiada duży dorobek. Polska, jako punkt odniesienia w rozważaniach dotyczących bezpieczeństwa energetycznego, jest dobrym przykładem z kilku powodów.

Autorzy tomu:
Bolesław Balcerowicz, Łukasz Gajewski, Stanisław Koziej, Roman Kuźniar (redaktor naukowy), Robert Kupiecki, Marek Madej, Marek Menkiszak, Grzegorz Rydlewski, Paweł Soroka

Prawdziwa wojna wróciła do Europy, do naszego sąsiedztwa. Co do istoty, jest to wojna całkowicie imperialna (podbój terytorialny dla narzucenia panowania), zgodna z rosyjską tradycją od Piotra I Wielkiego, której ideowe korzenie tkwią w wielkoruskim szowinizmie. Już okazała się porażką Rosji, ale jest też czymś więcej. To stress-test dla bezpieczeństwa międzynarodowego w końcowej fazie liberalnego porządku międzynarodowego. Spo-wodowała rewitalizację Zachodu jako formacji geopolitycznej. Przejawem tej witalności jest między innymi determinacja Zachodu w przyjściu ofierze agresji z militarnym wsparciem, dzięki któremu Ukraina była w stanie zatrzymać wielkie mocarstwo.


Jeden rezultat wojny można już uznać za pewnik: będziemy mieć do czynienia z radykalnym osłabieniem Rosji w każdym wymiarze jej potencjału, siły, zdolności i wpływów, czyli tego, co realiści w skrócie określają jednym słowem – power. Rosja na oczach świata zafundowała sobie auto-da-fé jako wielkie mocarstwo. Jest to równoznaczne z istotnym osłabieniem za-grożenia militarnego na dekady z jej strony, przynajmniej na kierunku zachodnim.

Roman Kuźniar