Boska obecność O względności tekstu i rytuału w teatrze kabuki

Monografia jest poświęcona Bydgoskiej Szkole Dramatycznej funkcjonującej w latach 1945–1948 w Bydgoszczy. Szczególną uwagę autorzy zwrócili na twórców i założycieli szkoły, przyjęte w niej rozwiązania organizacyjne, podejmowaną działalność, wskazano także na pewną ciągłość tych działań w osobach i poprzez absolwentów kontynuujących swoją pracę i twórcze działania. W zamierzeniu autorów ma to być pierwszy tom cyklu – którego celem będzie pokazywanie i odkrywanie kolejnych mało znanych instytucji związanych z upowszechnianiem kultury w Bydgoszczy.

Praca składa się z dwóch części: szkiców analityczno-intepretacyjnych oraz appendiksu dydaktycznego. Autorka podejmuje się tropienia i odkrywania we współczesnych filmach „medialnych cudów”, za które uważa przede wszystkim ślady „starych” mediów, niegdyś fascynujących i pobudzających wyobraźnię: zabawek optycznych, pokazów fantasmagorii, filmów trikowych i fantastycznych, automatów i mechanicznych zabawek. Badania prowadzone przez autorkę wpisują się w nurt archeologii mediów oraz Nowej Historii Kina. Szkice dotyczą filmów z szeroko rozumianej sfery popularnej, takich jak: Oz Wielki i Potężny Sama Raimiego, Hugo i jego wynalazek Martina Scorsese czy Babadook Jennifer Kent. Przyjęta perspektywa badawcza sprzyja dostrzeganiu w analizowanych obrazach licznych treści autotematycznych. Appendiks dydaktyczny, skierowany przede wszystkim do nauczycieli i wykładowców pracujących w dziedzinie edukacji filmowej z odbiorcami w różnym wieku, zawiera pomysły na konkretne ćwiczenia, inspirowane filmowym seansem. Recenzja książki ukazała się w czasopiśmie: - „Forum Akademickie” nr 12/2015, s. 71 (Marek Misiak: Magicy kina) - „Nowe Książki” 12/2015, s. 52–53 (Tomasz Jopkiewicz: Tęsknota za baśnią)

Historia kina była jednocześnie historią przemian obyczajowych i politycznych XX wieku.

Japoński dramat telewizyjny. Mukoda Kuniko, Yamada Taichi i taiga dorama

Japoński dramat telewizyjny, książka oparta na oryginalnych nagraniach i tekstach, jest pierwszą w Europie próbą zapoznania Czytelnika z japońskim światem teatru telewizyjnego.
Po tym medialnym labiryncie oprowadzają nas przewodnicy: nieżyjąca już Mukoda Kuniko i wciąż aktywny na polu artystycznym Yamada Taichi – twórcy zarówno jednoczęściowych dramatów, jak i seriali ukazujących życie rodziny w Kraju Kwitnącej Wiśni.
W drugiej części książki poznajemy świat wielkich narracji historycznych, rzadkich w kręgu europejskim, zwanych dramatami-rzekami (taiga dorama). W większości są to opowieści samurajskie, prezentujące burzliwą historię od czasów dworskich po wprzęgnięcie jednostki ludzkiej w machinę II wojny światowej.
Publikacja jest cennym źródłem wiedzy o japońskiej kulturze masowej, roli telewizji, upodobaniach i stylu życia oraz o codziennych problemach Japończyków i ich stosunku do narodowej tradycji.

Mikołaj Melanowicz, japonista, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, od 1959 roku związany z Instytutem (obecnie Wydziałem) Orientalistycznym, wieloletni kierownik Zakładu Japonistyki UW i UJ. Wykłada również w Wyższej Szkole Studiów Międzynarodowych w Łodzi. Wybitny znawca literatury japońskiej, m.in. autor trzytomowej monografii Literatura japońska i wielu prac z tej dziedziny. Tłumacz ponad 30 utworów najwybitniejszych współczesnych pisarzy japońskich. W 1997 roku otrzymał Order Świętego Skarbu, najwyższe japońskie odznaczenie przyznawane cudzoziemcom.

Drugi tom zawiera prace opublikowane po śmierci artysty, wszystkie jednak zmienione dość gruntownie. Omówione są tu związki Grotowskiego z kulturą rosyjską, tradycją Meyerholda w polskim teatrze, znaczenie Brechta i Gurdżijewa w jego twórczości, próby Samuela Zborowskiego według Juliusza Słowackiego, niezrealizowane projekty filmów Andrzeja Wajdy o Teatrze Laboratorium, doświadczenie Góry Płomienia. Książkę zamykają studia Tadeusz Kantor i Jerzy Grotowski wobec Stanisława Wyspiańskiego oraz Tradycja i pamięć w wykładach Grotowskiego w College de France.

"Katarzyna Waligóra pokazuje teatr jako zdarzenie, w którym splata się podmiotowość ludzka i pozaludzka. Oddaje głos rekwizytom, które okazują się ukrytymi sprawcami procesu twórczego; czasem partnerami, innym razem antagonistami aktorów. Interesują ją zarówno przedmioty trywialne i codzienne, jak i przedmioty-palimpsesty, zanurzone w sieci nakładających się na siebie znaczeń; przedmioty, które funkcjonują jako miejsca wspólne zbiorowej wyobraźni, jak strój Konrada z Dziadów. Perspektywa, w której widać sprawczość rekwizytów w procesie twórczym, była możliwa dzięki odrzuceniu chłodnej, zdystansowanej pozycji badawczej. Autorka rozumie, że transparentność naukowej narracji jest tak naprawdę strategią wytwarzania obiektywizmu, manifestacyjnie więc zajmuje pozycję odmienną. Przyznaje się do emocjonalnego zaangażowania i kibicowania artystom, podgląda teatralne działania od kulis, od strony pracowni i magazynów."
Z recenzji dr Moniki Żółkoś

"Bardzo więc kibicuję tej książce: jest ożywczo nowatorska, świetnie skomponowana, stanowi świadectwo nowego typu pracy teatrologicznej (wreszcie! wchodzącej w bliski kontakt z teatrem), a przy pozorach niemal reportażowej (więc wciągającej) narracji twardo trzyma się naukowych standardów."
Z recenzji prof. Ewy Guderian-Czaplińskej