Compound nouns and phrasal nouns in English and Polish

Od początku istnienia logopedii jako dyscypliny naukowej badacze wytrwale poszukują metodologicznych uzasadnień dla zaburzeń komunikacji językowej i dążą do opisu jej złożonego charakteru. Drugi tom „Logopedii Silesiany” gromadzi prace naukowe oraz studia, których autorzy na wiele sposobów omawiają podejście do diagnozy i terapii logopedycznej. Niektóre z prezentowanych artykułów wpisują się w podstawowy zakres naukowych dociekań dyscypliny, inne tworzą podstawy nowych formuł postępowania logopedycznego. W logopedii bezustannie poszukuje się odpowiedzi na pytania, przed jakimi stawia nas życie. Rozwiązywanie kwestii poznawczych, podejmowanie bardziej szczegółowych prób opisu konkretnych przypadków, dążenie do uchwycenia w kontekście aktualnej i zmieniającej się refleksji naukowej tego, co jest istotą porozumienia między pacjentem i jego językowym terapeutą – nad tym w niniejszej publikacji pochylają się teoretycy i praktycy komunikacji językowej. Nowy tom „Logopedii Silesiany” zainteresuje nie tylko logopedów, lekarzy, pedagogów i rodziców, ale także tych, którym bliskie są językowe i komunikacyjne zagadnienia, terapeutyczne i służące terapii mowy. Prof. dr hab. Marian Kisiel, Przewodniczący Rady Naukowej „Logopedii Silesiany”

Książka „Mówimy, jak mówimy…”. Gdzie ukrywa się potoczność powstała pod auspicjami Pracowni Badań nad Potocznym Językiem Rosyjskim przy Instytucie Filologii Wschodniosłowiańskiej Uniwersytetu Gdańskiego. Czy po zapoznaniu się z rozważaniami w niej zawartymi możemy odpowiedzieć na tytułowe pytanie: Gdzie ukrywa się potoczność? Zapewne możemy, ale w sposób bardzo ogólny. Wydaje się, że potoczność znajduje się przede wszystkim w samym człowieku, w jego mentalności, która kreuje sposób widzenia i doświadczania świata, taktykę uwidocznienia siebie poprzez mniej lub więcej zakamuflowane formy wypowiedzi, a także to, jak sami do siebie, o sobie i o innych mówimy. Natomiast w sensie czysto materialnym potoczność jest ukryta w Internecie: na forach, czatach, blogach itp. Materiał tam zgromadzony stanowi bez wątpienia najbogatsze i najcenniejsze źródło przydatne do interdyscyplinarnych badań potoczności, co znalazło swój wyraz także w tej monografii.

Monografia charakteryzuje funkcje polskich konstrukcji formalnie narzędnikowych typu szybkim krokiem, donośnym głosem, które były możliwe do uchwycenia po ich zestawieniu z odpowiednikami w niemieckich tekstach równoległych w obu kierunkach tłumaczenia. Przyjrzenie się ekwiwalentom quasi-narzędnikowego adwerbiale w niemieckich tekstach pozwoliło na postawienie na nowo pytania o jego rolę w systemie polszczyzny. „Obiektywność informacyjna” quasi-narzędnika sprawia, że możliwe jest przeniesienie charakterystyki wskazanego w wypowiedzeniu „narzędzia” (ktoku, głosu itd.) zarówno na właściwości akcji, jak i agensa. Formalne narzędniki zatem lepiej niż przysłówki i przymiotniki nadają się do pełnienia funkcji predykatów sekundarnych. Ich wielosylabowość sprawia też, że to one, a nie leksykalne przysłówki, są preferowane w pozycjach rematycznych. Rozprawa ma charakter interdyscyplinarny: przekładoznawczy, językoznawczy i metaleksykograficzny.

Autopromocja, autoprezentacja, wizerunek w mediach audiowizualnych stanowi zbiór artykułów, które tym razem strategii kreowania wizerunku poszukują w mediach audiowizualnych. Przywołane taktyki są zatem asumptem nie tylko do podjęcia refleksji nad rozmaitymi jednostkami czy grupami społecznymi wykorzystującymi przestrzeń publiczną w celu promowania własnego wizerunku, ale również doskonałym punktem wyjścia do analizy wybranej przestrzeni medialnej, w której za sprawą słowa i obrazu dokonuje się prezentacja określonych postaw. (fragment wstępu)

Prezentowana książka pomyślana została jako źródło ciekawostek językowych. Jest ona pokłosiem przygotowywanych przez autorkę charakterystyk wybranych z zasobów polszczyzny wyrazów i utartych konstrukcji słownych na potrzeby wystąpień przed radiową publicznością audycji Redaktor Agnieszki Strzemińskiej "Słowa i słówka. Chwycić języka, czyli z sekretów polszczyzny…" obejmuje 104 szkice traktujące o tajemnicach ojczystej mowy. Opracowanie zawiera różnorodny materiał językowy. Agnieszka Piela opisuje słowa, które mocno intrygują samym swoim brzmieniem, np.: absztyfikant, fidrygałki, safanduła, oraz frazeologizmy, które mieszczą w swoim składzie jakiś enigmatyczny wyraz, np.: brać na spytki, nudy na pudy, śmiać się w kułak. Oprócz tego autorka uwagę kieruje na leksemy z pozoru zupełnie zwyczajne, np.: dworzec, przeciąg, rosół – te, jak się okazuje, również skrywają jakiś językowy sekret. Badany zbiór leksemów i połączeń wyrazowych jest bazą do obserwacji zjawisk, których dotykają formy językowe w perspektywie czasowej. W publikacji wiele miejsca poświęcono dawnym obyczajom, a liczne odwołania do tekstów literackich i kulturowych nie tylko ubarwiają wykład, lecz także pozwalają lepiej zrozumieć język naszych przodków i współczesną polszczyznę. Kompozycja pracy pozwala na dwojaki sposób lektury książki: albo od deski do deski, albo poszczególnych jej części – tych, które w danej chwili najbardziej czytelnika interesują. Każda bowiem opowiastka językowa stanowi zamkniętą całość.

Dwa dynamiczne zjawiska – przemiany obserwowane we współczesnych społeczeństwach na osi kontaktów kobiet i mężczyzn oraz wpływ Internetu na sferę użycia języka i ewolucję gatunków tekstów – stanowią punkt wyjścia dla lingwistycznych dociekań. Charakter otrzymanego przy pomocy ankiet materiału pozwala na operowanie aparatem pojęciowym eksperymentu skojarzeniowego, to bodziec „małżonek” i konkretne semantyczne markery rubryk wywołują reakcje w postaci wypowiedzi-charakterystyk. Ich systematyzacja odbywa się w dwóch obszarach – funkcji, jakie pełnią w tekście ogłoszenia oraz parametrów, które składają się na poszczególne tekstowe wizerunki partnerów. Książka adresowana jest nie tylko do rusycystów (językoznawców i dydaktyków), lecz także do szerokiego grona czytelników zainteresowanych daną problematyką. Dodatkowo publikacja zawiera użyteczne spostrzeżenia dla autorów formularzy.