Czego oczy nie widzą

"Rzecz niniejsza miała pierwotnie stanowić rozdział końcowy „Problemów humanisty”. Zamierzałem w nim zebrać informacje na temat mych styczności z redaktorami czasopism i z wydawcami publikacji książkowych. Jednakże w trakcie snucia reminescencji okazało się, że nie sposób zmieścić masy informacji w jednym rozdziale. Stopniowo praca rozrastała się, więc i przekształcała na przedmiot samodzielny. Sądzę, że mogłaby zainteresować Czytelników ze względu na rzadko poruszane, a przecież praktycznie ważne sprawy: porozumień i nieporozumień między autorami a redaktorami i wydawcami, kłopoty na drodze od pracy pisarskiej do wydawania drukiem jej wyników, proces powstawania indywidualnego stylu pisarskiego oraz warunków publikowania prac naukowych."

Ze wstępu

Wkład Alberta Einsteina w dziedzinę nauki stanowi temat ogromnej liczby książek. Jednak niewiele dzieł przedstawia równie wszechstronny i osobisty portret tego niezwykłego człowieka, który jeszcze za życia stał się legendą. Jak wyobrażam sobie świat, to najbardziej kompletny zbiór popularnych pism Alberta Einsteina. Ich tematyka obejmuje jego poglądy na kwestie religii, praw człowieka, ekonomii, zasad rządzenia państwem i wojny jądrowej, a także przystępne wyjaśnienie zagadnień dotyczących teorii względności, grawitacji oraz właściwości czasoprzestrzeni. Książka zawiera eseje Einsteina, począwszy od początków jego kariery, a skończywszy na ostatnim tekście z 1954 roku, czyli na rok przed jego śmiercią, kiedy to Einstein był powszechnie uznawany za jeden z najbardziej twórczych intelektów w historii ludzkości. W pierwszej części Einstein koncentruje się na problemach ludzkiej egzystencji, znajdujących się poza sferą zainteresowań świata czysto naukowego, prezentując przenikliwą świadomość znaczenia moralnych i intelektualnych aspektów natury ludzkiej – od zagadnień dotyczących równości i wolności do relacji osobistych i rozwoju duchowego. Druga część książki zawiera szczegółowy opis wkładu, jaki Einstein wniósł w naukę, opisanych przez niego samego w wielu listach i podczas rozmaitych przemówień. Albert Einstein - jeden z największych fizyków-teoretyków XX wieku, autor ogólnej i szczególnej teorii względności, współtwórca korpuskularno-falowej teorii światła, odkrywca emisji wymuszonej. W 1921 roku otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki. Opublikował ponad 450 prac, w tym ponad 300 naukowych.

Jeżeli jesteś dociekliwy i masz umysł otwarty na różne dziedziny wiedzy, lektura tej książki będzie dla ciebie intrygującą poznawczo przygodą!

Nauka to pociągająca dziedzina opowiadająca o nieskończonym kosmosie, mikroskopijnych organizmach, ludzkim ciele i dziejach naszej planety. Zawsze zajmowała się sensem świata i okiełznaniem jego potęgi. Mężczyźni i kobiety – począwszy od starożytnych greckich filozofów, przez Newtona i Einsteina, po współczesnych naukowców wspomaganych komputerami – zastanawiali się, badali, eksperymentowali, obliczali, a czasami dokonywali tak niezwykłych odkryć, że ludzie zaczynali rozumieć świat – albo siebie samych – w całkiem nowy sposób.

Krótka historia nauki zabiera czytelników do gwiazd oglądanych przez teleskop, gdy Słońce zastąpiło Ziemię w centrum wszechświata. Zagłębia się pod powierzchnię planety. Kreśli ewolucję układu okresowego pierwiastków. Wprowadza w świat fizyki objaśniającej elektryczność, grawitację i budowę atomów. Relacjonuje przebieg naukowego śledztwa, które doprowadziło do odkrycia cząsteczki DNA.

Przytaczając zaskakujące i osobiste historie naukowców – zarówno tych sławnych, jak i tych mniej znanych – autor książki bada postęp nauki poprzez stulecia, a czyni to z humorem w sposób fascynujący i przystępny dla młodszych i starszych zdobywców wiedzy.

W jaki sposób powinniśmy myśleć o religii i nauce oraz ich relacji we współczesnych społeczeństwach?
Niektóre grupy religijne sprzeciwiają się ewolucji; niektórzy ateiści twierdzą, że nauka jest po ich stronie. Inni godzą swoje przekonania religijne z nauką albo uważają, że nauka i wiara dotyczą fundamentalnie różnych aspektów ludzkiego życia. Czym właściwie jest religia: wiarą i zaufaniem w istnienie Boga? Jak mamy odróżnić sens od przesądu? Co nauka ma do powiedzenia o tego rodzaju sprawach?
Ta książka dotyczy sposobów, na jakie podchodzimy do dwóch głównych wymiarów ludzkiej egzystencji, naukowego poszukiwania przekraczającej kulturowe ograniczenia i subiektywne preferencje wiedzy, na której można polegać, a także religijnego poszukiwania znaczenia i orientacji w naszym życiu, stanowiącego ważny aspekt kultury i subiektywnej egzystencji. Analizując źródła niezgody i dezorientacji, niniejszy przewodnik stara się pomóc w rozwinięciu lepszego rozumienia nauki, religii i kontekstów, w których te dwa wielkie ludzkie przedsięwzięcia wchodzą w relacje. Autor
Willem B. Drees - fizyk, teolog i filozof, wybitny uczony specjalizujący się w dziedzinie relacji nauki i religii. Profesor filozofii nauk humanistycznych na Uniwersytecie w Tilburgu i dziekan Szkoły Nauk Humanistycznych w Tilburgu. Nakładem CCPress ukazała się jego książka Stworzenie. Od nicości do teraźniejszości (2015).

CZY ŚWIADOMOŚĆ TO TYLKO AKTYWNOŚĆ MÓZGU?
CO DZIEJE SIĘ W NASZYM MÓZGU PODCZAS MISTYCZNEJ EKSTAZY?
CZVM JEST PLURALIZM RELIGIJNY? JAK GO POGODZIĆ Z WŁASNĄ PRAKTYKĄ WIARY?

John Hick podejmuje wyzwanie rzucone przez naturalistyczne koncepcje umysłu, według których doświadczenie religijne można wytłumaczyć naukowo jako wytwór procesów zachodzących w naszym mózgu. Hick w fascynujący sposób opisuje przeżycia związane z doświadczeniami religijnymi oraz metody ich obrazowania. Przekonuje jednak, że nie są one złudzeniami i posiadają pewną wartość – zależną nie od wyznania osoby, która ich doświadcza, lecz od skutków, jakie przynoszą: od tego, jak wpływają na życie ludzi i funkcjonowanie społeczeństw.

„Biorąc pod uwagę, że wszystkie religie wydają się mieć taką samą wartość, jeśli mierzyć ją owocami, jakie wydają w życiu ludzi, nie ma sensu trwać w zwyczajowym przekonaniu, że tylko jedna religia (mianowicie nasza własna) jest jedną jedyną Prawdą. Dlatego przedstawiam pluralistyczną interpretację wszystkich światowych religii. W największym skrócie: religie są różnymi, warunkowanymi przez kulturę ludzkimi odpowiedziami na ostatecznie niewysłowione transcendentne Rzeczywiste. Owo Rzeczywiste czy też Transcendentne, którego natura leży poza zakresem ludzkich pojęć, jest tym, co musi istnieć, jeśli ludzkie doświadczenie religijne na całym świecie ma nie być urojeniem”.
Fragment książki
Nowe pogranicze religii i nauki

Seria W POSZUKIWANIU IDEI XXI WIEKU prezentuje najnowsze publikacje z dziedziny filozofii, nauk społecznych, etyki i neurobiologii, które nie są znane polskiemu czytelnikowi. Stanowią one odbicie najaktualniejszych tendencji intelektualnych we współczesnej humanistyce, naukach przyrodniczych oraz studiach interdyscyplinarnych.
W ramach serii dotychczas ukazały się:
Michael Ruse, Ateizm. Co każdy powinien wiedzieć?
Martin L. Kringelbach, Ośrodek przyjemności. Zaufaj swoim instynktom
Chad Meister, Wprowadzenie do filozofii religii
Henry Jenkins, Sam Ford, Joshua Green, Rozprzestrzenialne media. Jak powstają wartości i znaczenia w usieciowionej kulturze
Victor J. Stenger, Bóg. Błędna hipoteza. Jak nauka wykazuje. że Bóg nie istnieje
Thomas Metzinger, Tunel Ego. Naukowe badanie umysłu a mit świadomego „ja”
Wkrótce ukażą się:
J.L. Schellenberg, Religia ewolucyjna

Rozprawa Marka Woszczka Potencjalność, fizyka i odkrycie surrealności natury
zakwalifikowała się do finału Konkursu o Nagrodę im. Barbary Skargi
ogłoszonego w maju 2019 roku, a rozstrzygniętego w listopadzie 2020.
Temat konkurs brzmiał: Metafizyka dziś
„Ideologia niekwestionowalnych praw […] prawdopodobnie nieprzypadkowo zaczęła zyskiwać coraz większe wpływy właśnie (i dopiero) w wieku siedemnastym – stuleciu krwawych turbulencji społeczno-politycznych, gwałtownego rozwoju kapitalizmu kupieckiego, dzikiej ekspansji imperialnej i religijnej fragmentacji na ogromną skalę. […] W tym sensie przygodna idea niepodważalnych, nawet odwiecznych praw stała się jako legitymizacja elementem tworzenia nowoczesnego porządku opartego na projektach okiełznania rzeczywistości na nowo, czyli tego, co Latour tak trafnie nazwał „Nowoczesną Konstytucją”.
[…]
Z tego powodu wielki projekt oświecenia – jako samoświadomego projektowania i tworzenia obszarów stabilności w generalnie niestabilnym świecie, a więc ciągłego politycznego samodefiniowania i solidarnego przekształcania kruchego świata ludzkiego w bezmiernym polu natury – nie może ontologii tej ostatniej po prostu ignorować, zastępując ją skromnie metodologią nauki i oddając pole antyoświeceniowej fantazji czy religii działającej we własnym interesie. Jeśli projekt ten ma być autorefleksyjny i chcemy mu sprostać, nie możemy pozwalać sobie na ciągłe mylenie legitymizujących mitologii przyrody z tym, co o przyrodzie możemy wiedzieć i wiemy […]”.
Z tekstu
Marek Woszczek o swoim eseju
W moim eseju dyskutuję problem nowożytnej konstrukcji pojęcia przyrody i tego, dlaczego jest ona nieadekwatna, wytwarzając dodatkowo wiele kolejnych, pozornie intuicyjnych, ale wątpliwych konstrukcji metafizycznych, takich jak fundamentalne ujęcie przyczynowości jako powodowania w czasie zdarzenia przez inne zdarzenie czy logiczne pojęcie możliwości jako kontrfaktyczności, która ewentualnie ma następnie podlegać selekcji i tajemniczemu „urzeczywistnianiu”. Chcę pokazać, że konstrukcje te w żadnym wypadku nie były i nie są lokalnymi, intuicyjnymi innowacjami współczesnej metafizyki, ale wiążą się ściśle ze sposobem, w jaki od XVII wieku, zwłaszcza w obrębie mechaniki, zaczęto wyobrażać sobie naturę wraz z wyłonieniem się centralnej roli zasady racji dostatecznej, koncepcji praw przyrody i globalnego porządku świata, który wyznacza to, co możliwe, i to, co wykluczone, aberracyjne (bezprawne). […]
Celem mojego eseju nie jest oczywiście pojedynkowanie się z ideami z przeszłości, lecz coś bardziej konstruktywnego. Staram się pokazać, że mamy poważne kłopoty, by zrozumieć dużą część fizyki fundamentalnej, którą już teraz dysponujemy, ponieważ inwestujemy zaufanie w niewłaściwy zestaw zasad metafizycznych, które wydają się oczywiste i niezbędne, lecz są raczej wygodnymi heurystykami o bardzo ograniczonym zakresie.