Doktryny polityczno-prawne

Książki z serii STUDIA PRAWNICZE w pogłębiony sposób prezentują całość problematyki z poszczególnych dziedzin prawa. Są to kompletne opracowania uwzględniające dorobek doktryny, orzecznictwo, zawierające elementy prawnoporównawcze. Niniejsza praca ma charakter ogólno-teoretyczny. Książka Filozofia i teoria prawa przybliża ogromna różnorodność koncepcji dotyczących rozumienia i poznawania prawa, od starożytności do współczesności. W opracowaniu tym, głównie w ujęciu historyczno-rzeczowym, przedstawiono uwagi obejmujące refleksje prawnonaturalne, prawno pozytywne i realistyczne. Książka charakteryzuje również inne wizje podejścia do prawa: hermeneutyczne, analityczno-językowe i logiczne, a także projekty argumentacji prawniczej i działania komunikacyjnego, fenomenologiczno-egzystencjalne, historiozoficzne, solidarystyczne, neokantowskie, pragmatyczne, systemowe, negocjacyjne, postmodernistyczne i po-postmodernistyczne. Obecne, drugie wydanie Filozofii i teorii prawa zostało nie tylko znacznie uzupełnione w treści, ale znalazły się w nim także szersze rozważania filozoficzno-prawne myślicieli polskich. Wreszcie książka w większym zakresie zaprezentowała koncepcje prawne na tle ogólnych poszukiwań filozoficznych. Czytelnik znajdzie w książce również indeks myślicieli i indeks rzeczowy

Lon L. Fuller (1902–1978), amerykański teoretyk prawa, przez większość dorosłego życia profesor Harvardu, włączył się swoimi publikacjami – a przede wszystkim wydaną w 1964 roku "Moralnością prawa" – w żywy, czasem gorący spór o relację między prawem a moralnością. Chociaż nie był on nowy, nabrał aktualności w kontekście pozytywizmu prawniczego, który obarczano po II wojnie światowej odpowiedzialnością za prawo nazistowskie ze względu na separowanie prawa od moralności w imię formalistycznej „czystości” prawa. Fuller nie był pozytywistą i polemizował głównie z H.H.L. Hartem (który zresztą też nie do końca był pozytywistą). Klasyczny pozytywista nie opiera prawa na prawie naturalnym, „przyrodzonym” człowiekowi w postaci organicznego poczucia sprawiedliwości, a więc na naturalnym prawie moralnym. Oryginalny wkład Fullera w te dyskusje polega na wprowadzeniu swoistego rozumienia prawa naturalnego jako formalnego prawa naturalnego lub tak zwanej przez niego wewnętrznej moralności prawa. Stanowią o niej pewne elementarne wymogi wobec prawa jako warunek prawa sprawiedliwego. Na zewnętrzną moralność prawa składają się klasyczne doktryny np. dekalogu. „Motorem” prawa miałaby być (to też koncept autora) „moralność aspiracji”, dążeń, czyli akces do określonych ideałów moralnych. Przy całej subtelności swoich konstrukcji Fuller mówi dobitnie: prawo bez moralności jest niemożliwe.

Książka porusza bardzo istotną tematykę przyszłości prawa. Rozumienie prawa pozwala przeciwdziałać negatywnym skutkom ludzkiej działalności i zagrożeniom, jakie ona niesie.

Gdy świat przeżywa wiele kryzysów i konfliktów o różnych podłożach, spojrzenie w przyszłość nabiera nowego znaczenia. Wśród zagadnień poruszonych przez autorów są m.in.:
• prawo dnia jutrzejszego z perspektywy antropologii filozoficznej oraz ewolucyjnej teorii prawa;
• pojęcie sankcji w prawie przyszłości;
• prawne aspekty przeciwdziałania dezinformacji w dobie konfliktów i kryzysów;
• ewolucja praw zwierząt domowych – oczekiwania społeczne i wyzwania dla prawodawstwa;
• standardy prawno-medyczne udzielania teleporad a dobro pacjenta;
• prawo pracy wobec zagrożeń współczesnego świata.

Artykuły zawarte w monografii powstały na podstawie referatów wygłoszonych podczas konferencji naukowej, zorganizowanej na Uczelni Łazarskiego przez Stowarzyszenie Badań nad Źródłami i Funkcjami Prawa „FONTES”.

Publikacja jest przeznaczona zarówno dla pracowników naukowych oraz studentów kierunków prawniczych, jak i legislatorów.

Książka jest jednym z nielicznych na rynku opracowań podręcznikowych dotyczących tematyki stanowienia i stosowania prawa.
Autorzy wyróżnili procesy stanowienia prawa spośród podstawowych form tworzenia prawa oraz powiązali te procesy ze stosowaniem prawa, a także ukazali znaczenie tych procesów we współczesnym, demokratycznym państwie prawnym. Wykazanie wzajemnych powiązań oraz równoległa charakterystyka uwarunkowań i podstawowych faz obu tych procesów umożliwiły wyjście poza tradycyjny, pozytywistyczny opis tworzenia i stosowania prawa, a także wskazanie na inne, teoretyczne oraz filozoficzne możliwości diagnozy obecnego stanu praktyki legislacyjnej i praktyki stosowania prawa. Charakterystyka obu tych procesów – jako swoistych procesów decyzyjnych przebiegających w strukturach władzy publicznej, uwzględnia – co wymaga podkreślenia – istotne przeobrażenia instytucjonalne władzy publicznej w państwach członkowskich Unii Europejskiej oraz budowę wspólnego europejskiego porządku prawnego.

Publikacja jest przeznaczona dla studentów tych kierunków społecznych, jakie są związane z praktyką procesów decydowania publicznego, w szczególności dla studentów prawa, administracji publicznej oraz stosowanych nauk społecznych. Jest ona adresowana także do nauczycieli akademickich wykładających propedeutykę prawoznawstwa, teorię i filozofię prawa, prawo konstytucyjne, prawo sądowe oraz postępowanie administracyjne. Może być przydatna również dla przedstawicieli praktyki prawniczej prowadzących działalność zawodową związaną z procesami stanowienia i stosowania prawa.

Oddawana do rąk Czytelników monografia dedykowana jest Panu Profesorowi Mieczysławowi Omyle, długoletniemu pracownikowi Katedry Teorii i Filozofii Prawa na Wydziale Prawa i Administracji UKSW. Stanowi wyraz podziękowania kadry akademickiej Wydziału za lata pracy Pana Profesora w zakresie nauki i dydaktyki akademickiej. Partner: Wydawnictwo Naukowe UKSW.