Dziejba Leśna

Co wiedzą poeci? Adam Zagajewski udziela na to pytanie sprzecznych odpowiedzi. „Nic nie wiedzą, ale zapisują pojedyncze metafory” – mówi w jednym z wierszy, gdy w innym sugeruje: „A może tylko udawaliśmy, że nic nie wiemy…”

Poezja, podobnie jak śpiew, rodzi się „tam gdzie oddech”, ale to, co najważniejsze ukryte jest w milczeniu, „śpiewa to, co milczy”. W jej odbiorze ważne są więc osobiste, pozbawione uprzedzeń wrażenia. Zapytałam o nie krytyków i naukowców, profesora muzykologii, eseistkę, która ukończyła historię sztuki, tłumacza, który jest równocześnie poetą, i poetę, będącego zarazem badaczem literatury. Niepodobne do siebie wypowiedzi trafiły do tej książki. Swego rodzaju zawieszenie sądów proponuję również czytelnikowi wyboru wierszy. Zresztą sam wybór właśnie temu służy – stanowi próbę spojrzenia w nowy sposób na dawne i najnowsze teksty poetyckie Adama Zagajewskiego.

Anna Czabanowska-Wróbel

Zamiast opisu fragment wiersza:
"miasto tworza ludzie
to od nich zależy
stopień nieczułości chciałbym
pisać jak hrabal o skarbach
świata całego"

Tom w niezwykle udany sposób łączy edycję utworów polsko-żydowskiej poetki Andy Eker (1912–1936), publikację rozpraw na temat jej twórczości oraz rekonstrukcję historii rodów Ekerów i Boraków, będącą świadectwem pamięci rodzinnej.

Edycja wpisuje się w nurt współczesnych badań historycznoliterackich nakierowanych na przybliżanie czytelnikom literatury bądź niedocenionej, bądź dotychczas niewznawianej i rzadko omawianej. Przypomina mniej znaną twórczość kobiet piszących w dwudziestoleciu międzywojennym i literaturę pogranicza polsko-żydowskiego.

Prof. dr hab. Anna Łebkowska

Arkansas Live - powstał na ponad rok przed pojawieniem się tomu poetyckiego. Projekt ten przybrał formę syntetycznej prezentacji łączącej literaturę, muzykę i sztuki wizualne. W jego skład wchodzą teksty Krystiana Ławreniuka i Kamila Osękowskiego, a także zdjęcia oraz podkład muzyczny wykonany przez Radosława Wiśniewskiego na gitarze elektrycznej, z pomocą przesterów i looperów.

Nowe wiersze Jacka Dehnela są niezwykle aktualne – opisują ostatnie miesiące – i co niełatwe i nieczęsto się udaje – robią to świetnie. Na ogół potrzebujemy dystansu, aby utrwalić bieżące wydarzenia; tu widać, że teksty powstawały pod wpływem silnych emocji, a jednocześnie są precyzyjnie skonstruowane. Pisanie o tragediach wojennych bez popadania w patos jest trudne. Jacek Dehnel to potrafi. Tytułowa bruma to przesilenie zimowe, najkrótszy dzień w roku, zimowy chłód. I taka też jest tonacja tomu - mimo różnorodności tematów i wątków, przeszywa chłodem bezlitosnego spojrzenia pozbawionego złudzeń.

Nowa książka Jacka Dehnela „Bruma” to świetny tom. Ostry, demaskatorski, nie waham się użyć tego słowa, współczesny.
Krystyna Krynicka

Dlaczego sięgamy po poezję? Dlaczego w zabieganym świecie wciąż jeszcze potrzebujemy refleksji tak różnej od tego, co proponuje nam rzeczywistość?
Odpowiedź na te pytania odnajdziemy dzięki wierszom Grażyny Łuczak.
Liryka tej autorki to zatrzymanie ulotności chwili, przejawiające się w subtelnych obserwacjach, pozwalających nam na inne spojrzenie na codzienność.
W wierszach Łuczak objawia się niezwykła symetria rzeczywistości, przedstawiona w starej alchemicznej prawdzie o korespondencji światów, o tym, że wszystko jest ze sobą powiązane, że to, co dzieje się wokół nas, ma swój głęboki odpowiednik w życiu wewnętrznym człowieka i może na nie wpływać. Ale ta poezja to nie tylko liryka wyznania.
To także apel o to, byśmy żyli, trwali, walczyli o siebie i ludzi, których kochamy; byśmy nie poddawali się mimo najboleśniejszych przeciwności losu.
Autorka pisze: „Dokąd tak biegniesz? Po co się ścigasz? Weź zatrzymaj się na chwilę. Rozejrzyj się tu i teraz. Pędząc nie spostrzeżesz znaku od szczęścia”.
Któż z nas nie podpisze się pod tym słowami?