Gawędy o sztuce XIII-XV wiek

Książka Piotra Skrzypczaka jest bez wątpienia najpoważniejszą pracą poświęconą aktorstwu filmowemu, jaka do tej pory powstała w Polsce, i jak na taką skalę książką jedyną. Cóż bowiem opisywać: aktora, artystę, gwiazdę, człowieka uwikłanego w przemysł kinematograficzny, role itd.? Potencjalna wielość wyborów stanowi w gruncie rzeczy kłopot metodologiczny. Przyjęcie przez autora konstruktu teoretycznego, jakim jest fundamentalna dla książki kategoria „postaci ekranowej", i konsekwentne stosowanie go we wszystkich rozdziałach pozwala zachować dyscyplinę dyskursu.
Piotr Zwierzchowski

Dramat i komedia Teatrów Warszawskich 1868-1880 to książka o fascynujących latach w dziejach teatru polskiego, nazywanych „epoką gwiazd". Korzystając z metody rzetelnej dokumentacji oraz fenomenu wyobraźni, autorka proponuje stopniowe odkrywanie historii dzisiejszego Teatru Narodowego porównane do pracy kamery filmowej, która najpierw śledzi życie niegdysiejszej Warszawy, a następnie plac Teatralny i gmach teatru. Wjeżdża do wnętrza, fotografując poszczególne sale - Teatr Wielki,Teatr Rozmaitości, gabinet Sergiusza Muchanowa, zatrzymując się na zbliżeniach prezesa, dyrektorów, dalej reżyserów oraz całego zespołu. Bada proces tworzenia repertuaru, pracy nad przedstawieniami, a potem wraz z publicznością uczestniczy w wieczorze teatralnym.
Książka o próbie zrozumienia dawnego teatru oraz tajemnicy sztuki aktorskiej wielkich artystów sceny warszawskiej - Heleny Modrzejewskiej, Alojzego Żółkowskiego, Jana Królikowskiego i wielu innych.

„Praca ma zapewnione trwale miejsce w badaniach historii teatru polskiego".
Z recenzji prof. dr bab. Jana Michalika

Pierwsze w języku polskim panoramiczne opracowanie sztuki holenderskiej XVII wieku, uwzględniające najwybitniejszych artystów tego okresu: Hendricka Goltziusa, Hendricka Vrooma, Rembrandta i Johannesa Vermeera.

Autor ukazuje integralny związek między grą iluzji a realistyczną reprezentacją. Kluczem interpretacyjnym w jego badaniach jest koncepcja obrazu otwartego na widza, bezpośrednio odwołującego się do odbiorcy i wciągającego go do przestrzeni i treści przedstawienia.

Autor, wykorzystując swoje doświadczenia naukowca, wykładowcy akademickiego oraz muzealnika, prezentuje bogato ilustrowaną, ogólnohumanistyczną rozprawę, wychodzącą poza hermetyczny dyskurs naukowy, dostępną wszystkim zainteresowanym nie tylko sztuką holenderską Złotego Wieku (1580-1660), ale również historią sztuki i kultury europejskiej.

******

Illusion and realism. The game with spectator in Dutch art in the years1580-1660

The work constitutes the panoramic study of the 17th century Dutch art taking into regard the greatest artists of this period: Hendrick Goltzius, Hendrick Vroom, Rembrandt, Johannes Vermeer. The author presents an integral relationship between the game of illusion and the realistic representation. The conception of picture open to spectator constitutes the interpretation’s key in author’s studies. This conception refers directly to recipient and involves him to the space and content of performance.

Keywords: illusion, realism, painting, 17th century, Dutch art, history of art, history of painting, Netherlands

Podzielając pogląd Rudolfa Arnheima o tym, że nasze oczy zostały zdegradowane do roli instrumentów pomiarowych i rozpoznających, autorka tropi i wskazuje te elementy w naszym postrzeganiu świata, które na przestrzeni wieków zostały wyeliminowane lub zignorowane przez konwencje kulturowe. W książce obraz jest nie tylko punktem wyjścia nowych sposobów widzenia i interpretacji świata, ale staje się też narzędziem do poznania mechanizmów naszej kultury
i przyjętych przez nią nawyków percepcyjnych.

Opracowanie poświęcone jest analizie wpływu czynników subiektywnych na ocenę wartości artystycznych zabytków Krakowa w procesie ich ochrony na wybranych przykładach w pierwszym dwudziestopięcioleciu po zakończeniu II wojny światowej.
Monografia przedstawia najbardziej burzliwy okres odbudowy polskiej państwowości po 1945 roku i losy procesu konserwacji zabytków architektury w tych realiach. Wtedy konserwacja była czymś więcej niż dziedziną nauki i sztuki. Stała się również tubą propagandy ideologii PRL i pewną formą narzędzia do rozliczenia się z traumatyczną przeszłością.
Praca zawiera około 120 mało znanych, a czasem nawet niepublikowanych materiałów graficznych.

Książka Język procesu we współczesnej grafice polskiej jest monograficznym ujęciem rodzimej twórczości widzianej przez pryzmat warsztatu graficznego. W spojrzeniu tym nie chodzi jednak o samą prezentację technicznych oraz technologicznych arkanów czy specyfiki procesu twórczego. Ma ono raczej na celu stworzenie nieco odmiennej, poszerzonej narracji o polskiej grafice ostatnich dekad. Tytułowy język procesu jest tu odniesieniem do fascynujących relacji, jakie zachodzą między poszczególnymi etapami tworzenia oraz przynależnymi im atrybutami (narzędziami, materiałami) a przekazem zawartym w dziełach graficznych. Uwolnienie potencjału narracyjnego i symbolicznego tych pierwszych wzbogaca ów język i znacząco wpływa na zwiększenie sugestywności przekazu. Widziany z tej perspektywy obraz współczesnej grafiki polskiej nie może być oczywiście kompletny, daje jednak możliwość głębokiego wejścia w specyfikę medium, rozpoznania jego potencjału i najbardziej prawdopodobnych linii rozwojowych w najbliższych latach. Jak pokazują przywołane w książce realizacje, świadome sprzężenie procesu z przekazem nie jest procederem marginalnym i w dużej mierze stanowi o sile i potencjale rozwojowym matrycowej sztuki.

Publikacja jest podsumowaniem prowadzonych przez autora od blisko dwóch dekad badań nad medium graficznym i jego przemianami w kontekście zmian technologicznych oraz kulturowych współczesnego świata. Jest zarazem pokłosiem wieloletnich kontaktów z artystami najważniejszych ośrodków graficznych w naszym kraju, pracy kuratorskiej, a także działalności w różnych gremiach organizacyjnych oraz jurorskich konkursów i przeglądów graficznych.