Gospodarka, Głupcze!. Felietony 2015 - 2017

Książka Anna Komorowska. Kobieta pełna tajemnic autorstwa Ludwiki Preger w sposób barwny opisuje życie Pierwszej Damy Rzeczypospolitej. Początek powieści to czas Dwudziestolecia Międzywojenngo, gdy żyła babcia Hana Rojer, Żydówka. Tytułowa bohaterka to kobieta pełna tajemnic. Do dzisiaj niewyjaśnionych. Pochodzi z rodziny żydowskiej, z domu Dembowska, pierwotnie Dziadzia, urodziła się 11 maja 1953 w Warszawie. Jest córką Jana Dziadzi (ur. 18 kwietnia 1925, zm. 1980) i Józefy z domu Deptuła (ur. 21 stycznia 1929) pierwotnie Hany Rojer, którzy w 1954 zmienili nazwisko na Dembowscy. Oboje byli pracownikami Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego, a potem Spraw Wewnętrznych – w 1968 na fali czystek antysemickich zostali wysłani na wcześniejszą emeryturę. Anna już od młodości miała skłonności działacza społecznego. Skończyła VI Liceum Ogólnokształcące im. Tadeusza Reytana w Warszawie, podczas nauki w nim należała do drużyny harcerskiej im. Romualda Traugutta Czarna Jedynka. Następnie ukończyła filologię klasyczną na Uniwersytecie Warszawskim. Pracowała jako nauczycielka łaciny w szkole średniej.W 1970 poznała w Związku Harcerstwa Polskiego swojego przyszłego męża, Bronisława Komorowskiego. W okresie PRL aktywnie uczestniczyła w konspiracyjnych pracach opozycji, wspierając tym samym męża. Po 1989 pracowała krótko w towarzystwie ubezpieczeniowym, potem poświęciła się wychowaniu pięciorga dzieci i prowadzeniu domu. W wyborach na urząd Prezydenta RP zarządzonych po tragicznej śmierci prezydenta Lecha Kaczyńskiego wraz z całą rodziną zaangażowała się w kampanię wyborczą, wspierając swego męża. Po wygranych wyborach prezydenckich w 2010 została Pierwszą Damą. Yaroslaw Just, autor książki Katastrofa Smoleńska, pisze o niej tak: „myślę - fajna z niej kobieta, wykształcona, rozsądna, wyważona emocjonalnie, ciepła. Bardzo pomaga swemu mężowi. Gdy na nią patrzę, to widzę ostoję - wartości i spokój. Jedyne, co mi się nie podoba, to że Bronisław Komorowski rozważał sprzedaż lasów państwowych, żeby płacić Żydom (obywatelom Izraela, który wtedy nie istniał) odszkodowanie za holokaust. W końcu dlaczego były opozycjonista miałby być wrażliwy na roszczenia Żydów? Prawica jest przecież antysemicka! Być może inspiracją była Anna Komorowska z pochodzenia Żydówka”. Ale to może być tylko kreacja autora Yarosława Justa, który w swojej nowej powieści pt: Bronisław Komorowski.Człowiek pełen tejemnic porusza ten temat. Zapraszam do lektury tej arcyciekawej powieści.

Przełom lat 80. i 90. opowiedziany przez pryzmat przedmiotów i obyczajów.
Olga Drenda zbiera artefakty czasu polskich przemian: fotografie, kolorowe magazyny i czasopisma ezoteryczne, kalendarze, reklamy, kasety wideo, okładki książek. Widać na nich przeobrażającą się rzeczywistość; współistnienie dwóch kulturowych i estetycznych porządków. Widać także marzenia i aspiracje Polaków, którzy za wszelką cenę pragną być nowocześni i „dogonić Zachód”. Obok barów mlecznych pojawiają się fastfoody, adidasy wypierają sofiksy, telewizja emituje pierwsze reklamy (prusakolep!), ludzie z wypiekami na twarzy uczestniczą w seansach spirytystycznych Kaszpirowskiego. Pisząc o tamtej rzeczywistości, autorka nie popada w nostalgię ani ironię. Z antropologiczną wrażliwością i wyczuciem analizuje to, co udało jej się zdokumentować. Rezultatem jest fascynujący zapis polskiej codzienności okresu transformacji – rzecz, którą najpierw czyta się z zapartym tchem, a potem trzeba przemyśleć.

Masz 66 lat, kobietę w domu, emeryturę i jedziesz sam rowerem przez Europę. Po co? To pytanie zadał Alfredowi Pieszczochowiczowi hiszpański policjant, pomagający mu pozbierać się po wypadku. Łódzki rowerzysta i żeglarz w podróży rowerowej z Lizbony do rodzinnej Łodzi spędził 65 dni, przejeżdżając w tym czasie ponad 5200 kilometrów, pokonując Pireneje i Alpy, tracąc 10 kilogramów na wadze i 10 centymetrów pasie. Co zyskał? Pewność, że marzenia – choćby te najbardziej szalone – spełniają się niezależnie od wieku i że nic tak nie konserwuje człowieka jak ruch na świeżym powietrzu, ząbek czosnku co wieczór i zimna coca-cola. Wystarczy chcieć i aż chcieć. Alfred Pieszczochowicz – Urodzony 14.12.1949 r. w Ostrołęce. Wychowany i wyuczony na Śląsku i w Ostrołęce, gdzie został technikiem elektrykiem o specjalności elektroenergetycznej. Tuż po szkole 2 lata w wojskach łączności i przenosiny na stałe do Łodzi. Tu praca w energetyce i handlu. Córka i syn oraz wnuczki. Od młodości rower i woda. Spływy pontonowe i łódką – głównie północno-wschodnia Polska. Żeglarstwo i stopień sternika jachtowego. Mazury, Pojezierze Iławsko-Ostródzkie, Zalew Wiślany, Zatoka Gdańska i Pucka, Zalew Zegrzyński, Zalew Soliński, Morze Adriatyckie, Śródziemne i Atlantyk. Od niedawna ponownie żonaty. Wybranka to Ewa, z którą mieszka od 12 lat. Jak sam twierdzi – raczej zadowolony i na pewno uśmiechnięty emeryt.

Swoją książkę Autor przedstawia w następujący sposób: „… Historia, którą chcę wam opowiedzieć przelewając myśli na kartki książki, (co tak naprawdę wydarzyło się w tamtym czasie, podkreślam w tamtym czasie, a przede wszystkim dlaczego do tego doszło) to prawdę mówiąc dokument z dodatkiem sensacji i lekkim posmakiem przygody. Napisałem to będąc w Zakładzie Karnym w Czarnem, a ukończyłem w Oddziale Zamkniętym Dobrowo przy Areszcie Śledczym w Koszalinie. To właśnie tam, mając dużo czasu na przemyślenia, narodził się pomysł opisania pewnego etapu mojego życia…” Pomysł napisania książki zrodził się w Zakładzie Karnym. Głównym celem powstania książki była prywatna resocjalizacja Autora. Opisana historia ma również za zadanie przestrzec młodzież przed popełnianiem przestępstw oraz nieuchronnością kary. Autor potrafił całkowicie się otworzyć i przelać swoje smutne przeżycia na papier.

Grzegorz Schetyna opowiada historię jednego pokolenia – generacji, do której sam należy. Ludzi urodzonych w latach sześćdziesiątych XX wieku, dla których dzisiaj przychodzi czas pierwszych biograficznych rozliczeń.
KILKA HISTORYCZNYCH EPOK
Dane im było przeżyć kilka zupełnie niepodobnych do siebie historycznych epok, parę wybuchów ogromnej nadziei, po których przychodziły równie wielkie rozczarowania. Dorastali w epoce Edwarda Gierka, gdzie pod powierzchnią oficjalnej propagandy i świeżo odkrytej „luksusowej” konsumpcji (pierwsze dżinsy z Pewexu, trabanty i małe fiaty), ukrywała się inna Polska, mająca inną historię i pamięć.
Szczególnie jeśli tak jak Grzegorz Schetyna miało się rodziców przesiedleńców, którzy po roku 1945 przyjechali do Opola ze Lwowa i oprócz nielicznych ocalonych rodzinnych pamiątek przywieźli ze sobą pamięć lwowskiego AK i rzezi wołyńskiej. Kresowe traumy, którymi bardzo ostrożnie dzielili się z własnymi dziećmi.
PIERWSZE POKOLENIE II RP
To pokolenie ogląda schyłek PRL-u, pełen politycznych paroksyzmów i nagłych zwrotów akcji. Ich pierwszym politycznym przeżyciem jest karnawał pierwszej „Solidarności” zakończony szokiem stanu wojennego i niekończącą się depresją lat osiemdziesiątych. Później przychodzi koniec zimnej wojny, rozpad ZSRR i całego komunistycznego bloku, który także przed Polską otwiera szanse na historyczną zmianę.
Pokolenie urodzone w latach sześćdziesiątych wchodzi w nową Polskę już prawie dojrzałe. „Prawie”, gdyż ich głowy wciąż są pełne nadziei i traum z lat osiemdziesiątych, których zderzenie z codziennością zaowocuje czymś, co Juliusz Kaden-Bandrowski, portretując pierwsze pokolenie II RP, nazwał nie bez goryczy „radością z odzyskanego śmietnika”.
Znajdziemy w tej książce opowieść o dojrzewaniu radykałów z lat osiemdziesiątych do realizmu. Uczenie się polityki, budowanie państwa. Ale jest też druga, bardziej osobista historia, przekraczająca granice pokoleniowego doświadczenia. To historia przyjaźni Grzegorza Schetyny z Donaldem Tuskiem – zniszczonej, a w każdym razie mocno poturbowanej przez politykę.
ROCZNIK 1963
Rozmówcą Grzegorza Schetyny (rocznik 1963) jest Cezary Michalski (rocznik 1963). Pisarz i publicysta, który w swoich książkach, wywiadach i tekstach od dawna kreśli portret pokolenia, do którego oprócz Schetyny należą postacie tak różne, często ze sobą śmiertelnie pokłócone, podzielone przez idee i politykę, jak Radosław Sikorski, Janusz Palikot, Wiesław Walendziak, Piotr Semka, Bartłomiej Sienkiewicz, Robert Tekieli, Maciej Maleńczuk, Andrzej Halicki, Mariusz Kamiński... A także dziewczyny z tamtego pokolenia – Manuela Gretkowska, Agata Bielik-Robson, Kazimiera Szczuka i wiele innych postaci, często „kontrowersyjnych”, zawsze wyrazistych.
Jednak czytelnik tej książki nie musi się obawiać kombatanckiej atmosfery. Obaj rozmówcy używają własnych pokoleniowych doświadczeń do tego, żeby zrozumieć Polskę – polską historię, teraźniejszość, marzenia o przyszłości. A to już jest temat, który wykracza daleko poza „historię pewnego pokolenia”.

Kiedy oczy wszystkich kierują się na to, co w świetle reflektorów, w cieniu można zobaczyć to, co prawdziwe.
Bardzo dużo się tu dzieje. Ktoś umarł i cichutko leży sobie za ścianą. Ktoś włóczy się po mieście i pije, bo szuka miłości. Więc pisze wiersze i pije, i znów się włóczy, bo szuka miłości. Ktoś marzy o lataniu, ale ziemia zbyt mocno trzyma go za nogi. A ktoś inny grzebie w ziemi, bo chce zapomnieć o przeszłości. Matka pielgrzymuje do więzienia, do syna. Żona już nie wie, czyją właściwie jest żoną. Młoda dziewczyna nerwowo obgryza paznokcie.
Zwyczajność i niezwykłość, magia i codzienność, natłok emocji i samotność mieszają się w tych historiach i tylko od czytelnika zależy, czego odnajdzie tu więcej.