Herbert Biografia

Opracowanie ułatwi przygotowanie się do lekcji, sprawdzianów i matury. Książka zawiera teksty bajek Ignacego Krasickiego i Adama Mickiewicza, analizę i interpretację utworów, istotne zagadnienia, zadania sprawdzające i słowniczek.

Książka Henriego Lewiego to jak dotąd jedyna napisana i opublikowana w języku francuskim monografia twórczości literackiej Brunona Schulza. Proza Schulza została tu określona jako w dwojakim sensie „biała”. Po pierwsze dlatego, że przemilcza dramat osobistych losów pisarza, po drugie, bo przemilcza dramat jego rodziny, polskich Żydów i całej ówczesnej Polski. Zarówno życie osobiste, jak i rzeczywistość lat trzydziestych są dla Schulza źródłem cierpienia. „Wstydliwy sekret utworów Schulza – powiada Lewi – to jego epoka. Związany z nią, wymazuje ją, wymazując przy tym samego siebie”. Za chwilę zaś autor studium pyta: „Jak można oddzielić ten indywidualny los, chorobę i śmierć ojca, od choroby i śmierci zbiorowej?”.

A jednak, jak twierdzi Lewi, w nieco głębszej warstwie utworów Schulza można rozpoznać „marzenie mesjańskie”, które nadaje im „charakter religijny i eschatologiczny”. Najważniejsze mity biblijne, którymi karmi się ta proza, to przecież mity zbiorowego zbawienia przez ważne dla tradycji żydowskiej charyzmatyczne osobowości: Józefa i Mojżesza. Wobec tych bohaterów, tak jak wobec samych Żydów, postawa Schulza jest ambiwalentna – zarazem ironiczna i pełna nadziei.

Mamy do czynienia z opracowaniem monograficznym skupionym na dorobku „księcia poetów” tj. autora poematów heroikomicznych, cyklów genialnych bajek i satyr oraz wierszy refleksyjno-lirycznych. Trudno jednak, by badacze zajęci oglądem twórczości najważniejszego pisarza polskiego oświecenia, twórcy pierwszej powieści polskiej czy form publicystycznych, nie zauważyli rozmaitych form mieszanych i pogranicznych, no, menippejskich, esejów, listów, kazań i in. Już rzuciwszy okiem na spis treści, rzec by można, iż uwaga przesuwa się ku tym właśnie obszarom dorobku Księcia Biskupa Warmińskiego, mniej dotąd docenianym, a wiele mówiącym o autorze […], ale także – co chyba ważniejsze […] – o przemianach polskiego klasycyzmu, przygotowujących system literacki do reagowania na potrzeby nowych czasów, zapewniających ciągłość komunikacji literackiej i nieprzerwany przekaz tradycji mimo nastania w kolejnej epoce nowego paradygmatu kulturowego.

Z dystansu trzech dekad, jakie upłynęły od chwili wydania książkowego debiutu Marcina Świetlickiego, widać wyraźnie, że horyzontu lektury jego wierszy nie wyznacza już dzisiaj współczesność pojęta jako artystyczna przygoda tej czy innej generacji, ale wielopokoleniowa perspektywa historyczna, sięgająca co najmniej pierwszej połowy XIX wieku. Twórczość autora Zimnych krajów należy już bowiem nie tylko do historii najnowszej poezji polskiej, ale do historii poezji w ogóle, a jego wiersze są niezbywalnym elementem rodzimej tradycji literackiej. Nie znaczy to oczywiście, że zakres i siła ich oddziaływania zostały już raz na zawsze określone. O dalszych losach tej poezji zadecyduje sposób, w jaki będzie ona czytana, pamiętana i interpretowana. Niniejszy wybór wierszy, uzupełniony komentarzami wnikliwych i uważnych czytelników twórczości Świetlickiego, ma być przede wszystkim zachętą do podjęcia tego lekturowego zobowiązania, przed którym stawia nas zawsze poezja najwyższej próby.

Tomasz Kunz

Omówione zagadnienia : programy literackie, poezja i proza w latach 1918 - 1939.

Monografia, której celem jest próba odpowiedzi na pytanie postawione w tytule, przedstawia nowe spojrzenie na kształtowanie literackiej autobiografii i wizerunku pisarza, stosowanie zabiegów autokreacyjnych oraz gier, które podejmował z czytelnikiem. Jednocześnie książka jest opowieścią o takim Boyu-Żeleńskim, który pozostaje mało znany: Boyu wydawcy, Boyu dziennikarzu i Boyu kreatorze. Znakomity tłumacz dzieł m.in. Prousta, Villona, Rabelais’go, Balzaka, autor wciąż rozpoznawalnych w Polsce Słówek i tekstów kabaretu Zielony Balonik, poeta, pisarz i publicysta jawi się przy tym jako mistrz formowania własnego wizerunku, specjalista od public relations i copywriter, choć w jego czasach pojęcia te prawdopodobnie nie były znane. Wykorzystując siłę prasy, Boy pokazywał czytelnikom takiego siebie, jakiego oni chcieli, dbając przy tym o prywatność i nie zwierzając się ze swoich największych tajemnic. Wysiłek ten podejmował także z niezgody na wizerunek narzucony przez otoczenie, biorąc i przetwarzając poszczególne elementy tego image’u, uzyskane w procesie literackiej komunikacji. Metodologiczny eklektyzm monografii powoduje, że ma ona charakter interdyscyplinarny: obejmuje wiedzę z takich dyscyplin, jak socjologia literatury, medioznawstwo, psychologia społeczna, literaturoznawstwo czy ekonomia. Publikacja jest przeznaczona dla wszystkich miłośników literatury dwudziestolecia, a w szczególności tych zainteresowanych procesami literackimi oraz polem literackim tej epoki.