Hrabia schodzi z pomnika

Monografia opisuje wielki projekt literacki, naukowy i wydawniczy, jakim była tzw. Polnische Bibliothek (Biblioteka Polska) pod redakcją Karla Dedeciusa, wydawana od 1982 do 2000 roku przez Suhrkamp Verlag we Frankfurcie nad Menem, a finansowana przez Fundację Roberta Boscha (Robert Bosch Stiftung). To imponujące przedsięwzięcie miało wielkie znaczenie dla transferu kulturowego między Polską a Niemcami (i krajami niemieckojęzycznymi), pojednania poprzez książki, umacniania jedności europejskiej po głębokich podziałach (po)wojennych.

Karl Dedecius’ Polish Library: Project – Process – Significance
The monograph discusses the literary, scholarly and publishing endeavour that was the so-called Polnische Bibliothek (Polish Library) edited by Karl Dedecius, which was issued between 1982 and 2000 by Suhrkamp Verlag in Frankfurt am Main with financing from the Robert Bosch Foundation (Robert Bosch Stiftung). This impressive undertaking had immense significance for the cultural transfer between Poland and Germany (as well as other German-speaking states), for reconciliation through books, and for the strengthening of European unity following deep (post-)war divisions.

Biblioteka Publiczna utworzona w 1817 r. przy nowo założonym Królewskim Uniwersytecie Warszawskim miała kontynuować tradycje wywiezionej do Petersburga Biblioteki Publicznej Rzeczypospolitej, pełniąc funkcję narodowej skarbnicy wiedzy i kultury. Była też ważnym elementem planu rozwoju czytelnictwa w Królestwie Polskim, a wraz z Uniwersytetem – szerszej polityki edukacji społeczeństwa polskiego. Przemianowana później na Bibliotekę Uniwersytecką w Warszawie, jest dziś jedną z największych i najlepszych bibliotek akademickich i naukowych w Polsce, oferującą nowoczesne usługi i wprowadzającą niestandardowe rozwiązania.
W tomie znalazły się obszerne teksty opisujące Bibliotekę w początkach jej istnienia (1817–1831), a także współcześnie (1993–2013), w przełomowym dla tej instytucji okresie przenosin do nowego gmachu. Towarzyszą im: opracowanie krytyczne autografów Joachima Lelewela Projekt utrzymania i urządzenia biblioteki oraz Urządzenie Biblioteki, prezentacja źródeł do dziejów BUW w archiwach Petersburga, a także kalendarium historii BUW 1817–2017 oraz aneks z biogramami wszystkich dyrektorów BUW. Publikacja powstała dla uczczenia dwóchsetlecia istnienia Biblioteki.

******

The University of Warsaw Library 1817–2017. Miscellanea

The jubilee publication contains the papers describing the University of Warsaw Library at the beginning of its existence (1817–1831) and nowadays (1993–2013). They are accompanied by: the critical study of Joachim Lelewel’s autographs Projekt utrzymania i urządzenia biblioteki [A Project of Maintaining and Outfitting the Library] and Urządzenie Biblioteki [Outfitting the Library], presentation of the sources for the history of the University of Warsaw Library in the archives of Saint Petersburg, as well as the historical timeline of the University of Warsaw Library in the years 1817–2017, and the appendix with biographical notes of all the directors of the library.

Roland Barthes (1915–1980), jeden z najważniejszych francuskich intelektualistów XX wieku, współtwórca semiologii, w tej książce napisanej po podróży do Japonii w 1970 roku stworzył dzieło podwójne jak japońskie pałeczki. Z jednej strony, oświadczając: „Wschód jest mi obojętny”, przeprowadził eksperyment myślowy z systemem znaków nazwanym umownie „Japonia”. Inaczej niż w naszym codziennym życiu nie ma tam mitów ani sensów, o które potykamy się na każdym kroku, jest natomiast to, czego nie mają zachodnie systemy: znaki są, ale nie znaczą. Za znakami nie stoją żadne ukryte sensy, wszystko jest takie, jakie jest. W tym miejscu pojawia się druga strona książki: impresyjny opis obserwowanej Japonii. Życie miasta, targ, kuchnia, teatr, malarstwo, haiku, uchwycone w swej „bezsensowej” realności, takimi, jakie się jawią obcemu widzowi, dają niezapomniany obraz japońskiej rzeczywistości. Ten może uboczny produkt zamysłu Barthes’a fascynuje jako rzetelna i paradoksalna „fenomenologia” systemu z założenia wymyślonego. „Imperium znaków? Tak, jeśli ma się świadomość tego, że znaki są puste i że rytuał pozbawiony jest boga”. Może i puste, ale jakiej urody pod piórem tak wrażliwego komentatora jak Roland Barthes!

Publikacja prezentuje wyniki prac badawczych dotyczących niektórych aspektów funkcjonowania książki w środowisku gimnazjalistów wiejskich. Badanie w formie ankiety rozesłanej do 400 gminnych bibliotek publicznych zostało przeprowadzone w marcu 2006 r.
Pierwszy etap programu badawczego dotyczył działalności bibliotek publicznych, drugi był skoncentrowany na różnych problemach czytelnictwa młodzieży wiejskiej. Zestawienie wyników obu sondaży pokazało współpracę między gminnymi bibliotekami a ich młodymi użytkownikami.

Bohaterami naszych wywiadów są główni kreatorzy rodzimego rynku wydawniczego ? przedstawiciele wydawnictw, firm dystrybucyjnych i oferujących dostęp do cyfrowych treści, a także reprezentanci sektora poligraficznego oraz organizatorzy targów. Wśród naszych interlokutorów nie zabrakło osób związanych z instytucjami kultury, administracją państwową, promotorów literatury i kameralnych księgarń.Nie ingerowaliśmy w teksty autoryzowanych rozmów, nie ma tu żadnych skrótów ani zmian, choć czas zweryfikował część zapowiedzi i prognoz. Wywiady, które otwierają niemal każdy numer „Biblioteki Analiz”, z jednej strony zawsze poruszają tematy „gorące”, a więc aktualne wydarzenia na rynku, z drugiej ? dotyczą problemów uniwersalnych.Tematy poruszane w rozmowach wyrażają niepokój o przyszłość dystrybucji książki i jej miejsce w cyfrowym świecie, mowa o kondycji czytelnictwa, przyszłości targów i festiwali, zmieniających się preferencjach i nawykach czytelniczych, self-publishingu, wreszcie promocji literatury.Nawet po wielu miesiącach warto wrócić do ocen rynku stawianych przez fachowców. Lektura głosów z poprzednich lat i przyjrzenie się dominującym tematom dają dobry obraz przekształceń w naszej branży wydawniczo-księgarskiej. Staje się ona coraz bardziej nowoczesna, coraz bardziej cyfrowa, coraz bardziej skoncentrowana wokół ochrony praw autorskich.W sprzedaży cały czas dostępne są poprzednie edycje ? całość to już ponad 400 wywiadów, ponad 4000 stron tekstu. Lektura głosów z poprzednich lat, przyjrzenie się dominującym tematom ? daje dobry obraz przekształceń w branży wydawniczo-księgarskiej.Rozmowy przeprowadzili: Piotr Dobrołęcki, Tomasz Gardziński, Tadeusz Lewandowski i Ewa Tenerenda-Ożóg

Książka o miejscu i roli tradycji Konstytucji 3 maja w dobie powstania listopadowego – związanych z nią ideach politycznych, poezji, publicystyce, propagandzie i walce stronnictw.

„W świadomości powszechnej tradycje związane z Konstytucją 3 maja miały wydźwięk zdecydowanie pozytywny. Właśnie fakt, że taki był powszechny odbiór historycznego dziedzictwa epoki Sejmu Wielkiego, pozwalał różnym ugrupowaniom politycznym na tworzenie własnego jej obrazu, podkreślanie i eksponowanie jednych, a przemilczanie i tuszowanie innych fragmentów dziejów tego okresu. Wszystkie te zabiegi podejmowano po to, aby stworzyć jego wizerunek w pełni odpowiadający aktualnym ówcześnie celom propagandowym danego obozu oraz zdyskontować tak ukształtowaną tradycję i wypływające z niej wzory postępowania dla własnych korzyści politycznych".

Radosław Paweł Żurawski vel Grajewski (ur. 1963) – profesor nauk humanistycznych, kierownik Katedry Historii Powszechnej Najnowszej Instytutu Historii Uniwersytetu Łódzkiego. Zajmuje się m.in. historią powszechną dyplomacji XIX w., ze szczególnym uwzględnieniem dziejów Imperium Brytyjskiego w pierwszej połowie XIX w., dziejami Wielkiej Emigracji po powstaniu listopadowym (zwłaszcza Hotelu Lambert), historią powszechna dyplomacji w okresie II wojny światowej, ze szczególnym uwzględnieniem stosunków brytyjsko-czechosłowackich, problematyką mitów, stereotypów i tradycji narodowych. Napisał m.in. monografie: Działalność księcia Adama Jerzego Czartoryskiego w Wielkiej Brytanii (1831-1832) (1999), Wielka Brytania w „dyplomacji" księcia Adama Jerzego Czartoryskiego wobec kryzysu wschodniego (1832-1841) (1999), Pojedynek za kulisami wielkiej dyplomacji. Księżna Dorothea Lieven wobec Polski i Polaków (2005), Brytyjsko-czechosłowackie stosunki dyplomatyczne (październik 1938-maj 1945) (2008), Ostatnie polskie miasto. Rzeczpospolita Krakowska w „dyplomacji" Hotelu Lambert wobec Wielkiej Brytanii (1831-1845) (2018) i Ognisko permanentnej insurekcji. Powstanie 1846 r. i likwidacja Rzeczypospolitej Krakowskiej w „dyplomacji" Hotelu Lambert wobec mocarstw europejskich (1846-1847) (2018).