Huculszczyzna. Gorgany I Czarnohora

Wyobraźnia zbiorowa narodu zależy od jego znajomości historii. Jest ona przez wieki kształtowana z pokolenia na pokolenie. Bez historii nie da się zrozumieć współczesnych dziejów narodu. Podobnie nie można pojąć stosunków między narodami, bez wglądu w ich historię. Dlatego istotne jest, aby każdy naród znał swoją własną historię, chociaż nie zawsze tak jest.

Niniejsza publikacja jest próbą opracowania na podstawie źródeł historycznych i li­terackich martyrologii Polaków na Wołyniu i w Małopolsce Wschodniej, spowodowanej zbrodniczą działalnością ukraińskich nacjonalistów. Stąd wziął się tytuł opracowania: Gol­gota Polaków na Kresach. Realia i literatura piękna. Należy on do tzw. „tematów trudnych”. Z różnych powodów jest bowiem rzadko podejmowany, a nawet często tłamszony. Między innymi dlatego, iż jest on uznany za niepoprawny politycznie. Wielu badaczy nie chce go realizować, gdyż zmierzając do prawdy o ludobójstwie, może narazić się władzom, części elit i innym środowiskom. To są główne powody omijania tematów niewygodnych dla władz III Rzeczypospolitej.

Temu zagadnieniu, które sięga rozmiarów hekatomby, poświę­cona jest niniejsza publikacja. Traktuje ona o traumatycznych wydarzeniach, jakie określa się słowem genocidum atrox. Miały one miejsce na Wołyniu i w Małopolsce Wschodniej w okresie II wojny światowej. Ten tragiczny fenomen znalazł odzwierciedlenie na kartach historii. Czerpie z niego inspiracje także literatura piękna, zwana kresową. Analizując utwory literackie, pomijano ich walory artystyczne, koncentrując się przede wszystkim na historii i istocie zjawisk, i procesów społecznych.

W związku z tym została podjęta próba porównania rzeczywistości historycznej z li­teracką. Stąd temat brzmi: Golgota Polaków na Kresach. Realia i literatura. Jest aktualny i nieomal dziewiczy, nie zajmowano się nim bowiem w okresie rządów komunistycznych. O ukazanie tragicznej historii nie zadbały również władze ani elity opiniotwórcze III Rze­czypospolitej. Nadal nie upominają się one o prawdę dotyczącą dziejów narodu i nie dążą do potępienia zbrodni dokonanej przez ukraińskie siły nacjonalistyczne. Ukraina zaś glo­ryfikuje morderców bezbronnej, cywilnej ludności polskiej, stawiając im niemal w każdym miejscu „spiżowe” pomniki, co skutkuje tym, iż kaci są uważani są za herosów, a prawdziwi bohaterowie pozostają nieznani. Dlatego istotne jest, aby o ludobójstwie Polaków z rąk ukra­ińskich nacjonalistów pisać i mówić jak najwięcej, z różnych perspektyw, aby naród polski znał własną historię, a Polacy oczyścili z zakłamania swą świadomość i tożsamość narodową.

Niniejsza książka stawia sobie za zadanie odpowiedź na pytanie, jak wyglądała Golgo­ta Polaków w świetle realiów, czyli faktów historycznych i literatury pięknej. W tym celu w pracy zebrano i odtworzono na podstawie realiów i tekstów literackich obraz zmagań społeczeństwa polskiego na Kresach południowo–wschodnich ze skutkami ideologii ukra­ińskiego nacjonalizmu.

Autor nakreślił dzieje miasta, ze stanowczym uwypukleniem wydarzeń i miejsc skazanych przez długie dekady na zapomnienie bądź całkowite usunięcie ze świadomości narodu. A przecież historia tego miasta naznaczona jest faktami, które nierozerwalnie łączyły ją z Najjaśniejszą. Autor podjął próbę, aby tym wszystkim, którzy wydarzenia te znają, zaproponować coś nowego.

W II tomie Kresowych rezydencji ... opisano ponad 120 miejscowości z zespołami rezydencjalnymi położonych na terenie przedwojennego województwa nowogródzkiego. Jest to zaledwie około 10 procent ogólnej liczby siedzib ziemiańskich znajdujących w tym województwie przed 1939 r. Większość z nich przestała istnieć podczas XX-wiecznych zawieruch dziejowych, ale te ocalałe i pozostałości tych zniszczonych stanowią cenne pamiątki po ich dawniejszych właścicielach i pomniki dramatycznych dziejów tej ziemi.

Współczesnemu Polakowi Nowogródczyzna kojarzy się głównie z urodzonym tu naszym wieszczem – Adamem Mickiewiczem. Kanoniczny obraz „nowogródzkiej strony” tworzą wyjęte z jego dzieł opisy Soplicowa i zamku „na barkach nowogródzkiej góry”. Wspaniałym dopełnieniem tych klasycznych tekstów są zdjęcia mistrza fotografii Jana Bułhaka – także rodowitego nowogródczanina. Nie ma również świadomego rodaka, który nie słyszałby o położonym na Nowogródczyźnie Nieświeżu – wielkim zespole rezydencjalnym stanowiącym przez kilka stuleci główną siedzibę Radziwiłłów – najpotężniejszego rodu magnackiego w dziejach Rzeczypospolitej.

W następnym tomie cyklu zostaną zaprezentowane rezydencje, które znajdują się na obszarze przedwojennych województw białostockiego (w jego części wschodniej, poza obecnymi granicami Polski) i poleskiego.

Książka dla wszystkich, którzy chcieliby lepiej poznać kulturę duchową dawnych Kresów.

Kresy Wschodnie zajmują szczególne miejsce w naszej historii, kulturze, pamięci i sercach – równie szczególna jest książka pt. Kresy. Przybliża ona historię tych terenów. Zabiera w sentymentalną podróż po kresowych sanktuariach, przypomina odmawiane w przełomowych, doniosłych i nierzadko tragicznych chwilach modlitwy, które zanosili mieszkańcy dawnej Polski.
Przejmujące są wspomnienia osób, których dotknęły represje sowieckie. Całość dopełniają liczne fotografie.

Jeśli nie umiemy się upomnieć o tych, którzy ginęli w okrutny sposób, tylko
dlatego, że byli Polakami, nie zasługujemy na miano wspólnoty.

Najbardziej osobista książka Stanisława Srokowskiego, pisarza od lat upominającego się o
sprawiedliwość i szacunek dla ofiar rzezi kresowej.
To antologia i chronologia zbrodni ukraińskiego ludobójstwa na Kresach, która pozwoli
czytelnikowi uporządkować swoją wiedzę na ten ciągle zakłamywany temat.

WSPOMNIENIA Z WRZEŚNIA 1939 r.
RELACJA OJCA I OPOWIEŚĆ MATKI
RĄBALI NAS JAK KURY NA KLOCU
ZACHOWANIE SOWIETÓW, BIAŁORUSINÓW I ŻYDÓW
TERROR OUN WOBEC RODAKÓW
ZACHOWANIE KOŚCIOŁA UNICKIEGO
UKRAIŃSKIE GWAŁTY NA POLKACH
362 SPOSOBY MORDOWANIA POLAKÓW

Każdy badacz historii po przeczytaniu tej książki będzie już wiedział na pewno, że początki
masowych ukraińskich mordów sięgają września 1939 roku, a kończą się
dopiero w 1947 roku, ogarniając swoim zasięgiem aż siedem województw.
W prezentowanych świadectwach i innych dokumentach zachowaliśmy ich pierwotny,
oryginalny kształt, nawet wtedy, kiedy wydawał się nam niezgrabny lub niezgodny
z normami gramatycznymi.

Wspomnienia Eugeniusza Swarcewicza, długoletniego organisty najpierw na Białorusi, potem na Ukrainie, świeckiego katolika bez reszty zaangażowanego w życie Kościoła katolickiego w ZSRS. Na skutek komunistycznych represji przetrzebiona inteligencja katolicka po II wojnie światowej niemal przestała istnieć, jej życie relig?ne i intelektualne toczyło się w ukryciu.
Oczywiście tylko w tym wymiarze publicznym, zawsze bowiem toczyło się ukryte życie relig?ne, także w jakimś stopniu intelektualne, a nade wszystko modlitewne. O tym właśnie mówią wspomnienia Eugeniusza Swarcewicza. Co ważne, urodzonego w rodzinie organisty, gdzie dwójka braci, żona i dzieci pana Eugeniusza także byli i są związani z działalnością i życiem wspólnoty Kościoła katolickiego.