Hybrydyzacja zarządzania rozwojem terytorialnym

W Czterech zaginionych miastach Annalee Newitz zabiera czytelników w podróż do historii miejskiego życia. Newitz bada powstanie i upadek czterech starożytnych miast, z których każde stanowiło centrum cywilizacji: neolityczne Çatalhöyük w środkowej Turcji, rzymskie miasteczko Pompeje na południowym wybrzeżu Włoch, średniowieczne megamiasto Angkor w Kambodży i autochtoniczna metropolia Cahokia, która znajdowała się nad rzeką Missisipi.

Newitz podróżuje do wszystkich czterech miejsc – i opierając się na najnowocześniejszych badaniach archeologicznych – ujawnia zmiany środowiskowe oraz polityczne zawirowania, które skazały te starożytne osady na upadek. Śledząc wczesny rozwój urbanistyki, Newitz przedstawia nam również anonimowych robotników – niewolników, kobiety, imigrantów – budujących miasta i tworzących pomniki, które przetrwały tysiąclecia.

Cztery zaginione miasta to podróż w zapomnianą przeszłość, ale także spojrzenie w przyszłość, w której większość ludzi na Ziemi będzie mieszkać w miastach, może też ujawnić coś z naszego własnego losu.

„Przez lata wmawiano nam, że musimy wybrać: albo zieleń i spokój albo mieszkanie w mieście. Ta alternatywa jest fałszywa, bo tylko połączenie tych pozornych sprzeczności tworzy jakość, o którą nam chodzi – dobrze funkcjonujące przyjazne miasto. Więc tym, czego powinniśmy żądać są: zieleń, cisza, spokój i bezpieczeństwo, a to wszystko w mieście, blisko usług potrzebnych na co dzień” napisała w przedmowie do polskiego czytelnika Joanna Erbel.



Wysoka jakość życia i gęsta zabudowa w Polsce brzmi jak para przeciwieństw. Większość nowych inwestycji, które wyrastają w ostatnich latach, to nieprzyjazne do życia blokowiska pozbawione sąsiedzkiej bliskości, dostępu do zieleni, pełnowymiarowych przestrzeni rekreacyjnych i niezbędnych usług. Jednocześnie wiemy, że przestrzeń w mieście jest niezwykle cenna, a rozlewanie się miast jest negatywnym zjawiskiem. Wydaje się zatem, że jesteśmy rozdarci pomiędzy potrzebą dobrego życia, a pochłanianiem kolejnych obszarów pod zabudowę. Może być jednak inaczej. David Sim – szkocki architekt, od lat związany z biurem architektonicznym Gehl Architects, daje nam gotową instrukcję jak budować przyjazne miasta o dużej gęstości. Autor prowadzi nas przez europejskie miasta, które mogą być dla nas wzorem do naśladowania. To nie abstrakcyjne, akademickie dywagacje, ale działające rozwiązania, które autor przekazuje nam w postaci prostych dziewięciu zasad. Ta książka sprawia, że z nadzieją patrzymy na przyszłość naszych miast.

Ogrody są wyjątkowymi dziełami sztuki, które pierwiastki żywy w postaci przyrody i nieożywiony łączą twórczą myślą planisty ogrodowego. Warunkiem przetrwania założeń ogrodowych jest zapewnienie stałej ochrony, właściwej opieki i odpowiedniego użytkowania. Narastające zróżnicowane zagrożenia powodują, że problematyka ochrony i konserwacji zabytkowych założeń ogrodowych jest stale aktualna, tak w kraju, jak i na świecie. Stan zabytków ogrodowych w Polsce pokazuje jak ważne i pilne są to zagadnienia.
Z przedmowy do pierwszego wydania
Poprzednie wydanie niniejszej książki ukazało się w 1993 roku i była to pierwsza kompleksowa publikacja dotycząca ochrony i rewaloryzacji zabytków ogrodowych w Polsce. Zawarto niej wyniki badań konserwatorskich ośrodków polskich i zagranicznych, oraz bogate doświadczenia własne autora publikacji. Longin Majdecki to wybitny planista ogrodowy, a także niekwestionowany autorytet w dziedzinie ochrony i rewaloryzacji ogrodów. Drugie wydanie, bogato ilustrowane, ukazuje się po 26 latach i zawiera uzupełnienia wynikające ze zmian w prawodawstwie, teorii konserwacji i stosowanych metodach, oraz przedstawia realizacje konserwatorskie aż do czasów współczesnych.
Książka polecana miłośnikom sztuki ogrodowej, profesjonalistom zajmującym się problematyką ochrony i konserwacji ogrodów historycznych, pracownikom służb konserwatorskich, właścicielom i opiekunom zabytkowych parków i ogrodów; przydatna dla studentów kierunków: architektura krajobrazu, architektura i urbanistyka, historia sztuki.

Przestrzeń zabudowaną wytwarza społeczeństwo. Dlatego wszyscy odpowiadamy za jej jakość, która w gruncie rzeczy oznacza jakość krajobrazu. Stan krajobrazu to syntetyczna miara cywilizacyjnego rozwoju. Można w nim bowiem odczytać stan materialnego bogactwa, technicznego zaawansowania, jakości prawa i praworządności, wreszcie – poziom kulturalnych aspiracji społeczeństwa. Architekt jest tylko trybikiem w wielkiej maszynerii produkującej krajobraz.



[fragment]

„Fizycy, o ile wiemy, nie pokusili się jeszcze o zbadanie mocy wybuchu, do którego dochodzi, kiedy niewłaściwa książka trafia w ręce właściwego czytelnika” – czytamy we wstępie do Przewodnika dla dryfujących. Zbioru sytuacjonistycznych tekstów o mieście pod redakcją Mateusza Kwaterko i Pawła Krzaczkowskiego.

Książka prowadzi czytelników szlakiem, który przetarli dawni psychogeografowie z Międzynarodówki Letrystycznej i Sytuacjonistycznej – od pierwszych eksploracji (i modyfikacji) przestrzeni miejskich aż po rewolucyjną krytykę urbanistyki. Ostatnia część poświęcona jest manifestom architektów, którzy „otarli się” o Międzynarodówkę Sytuacjonistyczną i w swojej pracy pozostawali pod wpływem Guy Deborda, Constanta oraz innych miejskich poszukiwaczy przygód.

Autorka konfrontuje podmiejskie przestrzenie rekreacyjne ze wzorcem miejskiej przestrzeni publicznej, opartym na trzech wartościach: różnorodności, dostępności dla wszystkich oraz publicznej kontroli. Podstawą konfrontacji są wyniki badań ankietowych, obserwacje zachowań użytkowników przestrzeni oraz analizy polityk przestrzennych wybranych gmin podwarszawskich. Wartość użytkowa przestrzeni rekreacyjnych oceniana jest przez pomiar ich prospołecznego charakteru. Badaniom towarzyszy refleksja nad społeczną koncepcją przestrzeni, współczesną teorią miejsca oraz przestrzeni publicznej. Zdaniem Autorki tworzenie suburbialnych przestrzeni rekreacji odpowiadających ich miejskiemu wzorcowi jest utrudnione (o ile w ogóle możliwe) ze względu na typowe dla polskich suburbiów niesprzyjające uwarunkowania przestrzenne, prawno-planistyczne, ale przede wszystkim społeczne.
Publikacja jest adresowana zarówno do środowisk akademickich, głównie geografów społecznych, socjologów, specjalistów od planowania przestrzennego, architektów i urbanistów, jak i praktyków: samorządowców i urbanistów pracujących nad kształtowaniem przestrzeni publicznych, a także do przedstawicieli społeczności lokalnych.