Journal of Public Governance 1 (59) 2022

Celem monogra?i jest przedstawienie zaprojektowanego modelu referencyjnego zawierającego poszczególne etapy kontroli zarządczej w jednostkach sektora ?nansów publicznych, zapewniającego właściwą organizację procesów organizacyjno-zarządczych. W publikacji zaprezentowano podejście, że „dobrze prowadzona kontrola zarządcza nie stanowi dla jednostki kosztu, lecz wnosi wartość dodaną”. W monogra?i przyjęto, że kontrola zarządcza to działania zarządczo-organizacyjne mające na celu poprawę funkcjonowania jednostki oraz zwiększenie efektywności jej funkcjonowania, poprzez eliminację nieprawidłowości wynikających z nienależytej analizy funkcjonowania poszczególnych obszarów działania oraz eliminacji czynników ryzyka występujących w tych obszarach.

W drugim wydaniu monogra?i uwzględniono zmiany zgodne z Dz.U. 2019 poz. 869. Od 1 stycznia 2010 r., czyli od momentu rozpoczęcia obowiązywania ustawy do sierpnia 2019 r., wykaz jednostek wchodzących w skład sektora ?nansów publicznych uległ zmianie. W 2015 r. uległ zmianie punkt 13 i otrzymał brzmienie „państwowe i samorządowe instytucje kultury”, w 2016 r. został dodany punkt 2a „związki metropolitarne”, następnie w 2019 r. uległ zmianie punkt 14 i otrzymał brzmienie „inne państwowe lub samorządowe osoby prawne utworzone na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych, z wyłączeniem przedsiębiorstw, instytutów badawczych, instytutów działających w ramach Sieci Badawczej Łukasiewicz, banków oraz spółek prawa handlowego.

Marianna Zieleńska
Mechanizmy reprodukcji i zmiany w administracji publicznej na przykładzie wdrażania otwartej metody koordynacji
Idzie, w największym skrócie, o to, że tzw. otwarta metoda koordynacji miała – ma zresztą nadal – stanowić taką formułę budowania „Europy socjalnej”, która nie narzuca – poprzez jurydyzację rozmaitych standardów socjalnych – podstaw tej budowli, lecz prowadzi do tego, że wyłania się ona w toku konstruowania serii wzorców wskazywanych jako godne naśladowania, poszukiwania tzw. dobrych praktyk. (…)
Sądzę, że powinien przeczytać tę książkę każdy, kto chce zrozumieć procesy europejskiej – więc także i polskiej – „governance” (…).
Prof. dr hab. Kazimierz W. Frieske

Europa i jej struktura instytucjonalna przeżywają okres niepewności. Aby zrozumieć jej źródła, aby w ogóle zrozumieć funkcjonowanie europejskich struktur, potrzebna jest konkretna wiedza, oparta na dobrych teoriach i analizach empirycznych. Takiej wiedzy w Polsce wciąż jest mało. Dlatego ta książka jest potrzebna. W moim przekonaniu stanowi dowód na to, że polskie studia nad administracją publiczną w kontekście europejskim stają się coraz bardziej profesjonalne i oparte na solidnych podstawach akademickich. Liczyć można, że praca ta znajdzie czytelników zarówno wśród praktyków administracji, jak i wśród osób zainteresowanych bardziej aspektami akademickimi.
Prof. dr hab. Andrzej Rychard

Marianna Zieleńska (ur. 1981), socjolożka, związana z Instytutem Socjologii UW. Jej zainteresowania skupiają się wokół problematyki funkcjonowania sektora publicznego, a w szczególności administracji publicznej. Prowadzi szereg badań w obszarze polityki rynku pracy, pomocy i integracji społecznej oraz edukacji. Jest krajową korespondentką European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions (Eurofound) z ramienia Instytutu Spraw Publicznych.

Coraz bardziej popularnym podejściem w sektorze publicznym jest koncepcja sieci współrządzenia (governance networks), która zawiera w sobie m.in. koncepcję sieci administracji publicznej. W ramach kontroli zarządczej kierownicy jednostek sektora finansów publicznych muszą zapewniać skutecz­ność i efektywność podejmowanych działań, zarówno na pierwszym, jak i na drugim poziomie kontroli zarządczej. Wymaga to podejścia do administracji publicznej jako zorganizowanej w sposób sieciowy, z uwzględnieniem udziału partnerów i innych interesariuszy spoza sektora publicznego, jak rów­nież wdrażania nowoczesnych koncepcji zarządzania sieciami współrządzenia oraz wzbogacania metod i narzędzi pomiaru ich funkcjonowania. Niniej­sza książka stanowi cenne kompendium wiedzy nt. sieci współrządzenia i zawiera szereg przykładów, które mogą być cenną inspiracją dla praktyków.

„(...) Publikacja może wzbogacić wiedzę pracowników naukowych, przede wszystkim ekonomistów, socjologów i politologów. Może również wzbu­dzić ciekawość pracowników administracji publicznej zajmujących się badaniem i pomiarem procesów zachodzących w sieciach administracji publicz­nej. Politycy również mogą znaleźć w niej cenne przesłanki do lepszego zrozumienia realnych procesów funkcjonowania sieci administracji publicznej, a także podstaw do ich efektywnego i skutecznego reformowania. Podejmując tę trudną oraz złożoną problematykę Autorzy przeprowadzili szerokie i pogłębione badania literaturowe wyjaśniając pojęcie sieci współrządzenia, jak również jej złożoną genezę. (...) Praca mieści się w nurcie badań między­narodowych i jej wyróżnikiem jest uwzględnienie wieloaspektowości poruszanego zagadnienia z punktu widzenia aktorów, takich jak rząd, politycy, za­rządzający i społeczność lokalna. A zatem książka ta jest wnikliwym studium badawczym o dużym walorze poznawczym."
Prof. zw. dr hab. Andrzej Wieczorkiewicz

Celem publikacji jest rzucenie światła na praktyczną skuteczność aktualnie obowiązujących instytucji prawnych oraz procedur służących uzyskaniu odszkodowania za niezgodne z prawem wykonywanie władzy publicznej.
Zaprezentowane zostały efekty badań prowadzonych przez autorów przy istotnym zaangażowaniu grupy współpracowników Fundacji „Laboratorium Prawa i Gospodarki” w ramach projektu grantowego pt. „Odpowiedzialność majątkowa władzy publicznej względem obywateli”, realizowanego w latach: 2014-2015 ze środków mechanizmu finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego (tzw. fundusze EOG – Norweski Mechanizm Finansowy oraz Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego), w ramach programu Obywatele dla Demokracji.
Prowadzone badania wyróżniało nowatorskie podejście – zastosowano metodę empiryczną (badań ankietowych oraz wywiadu pogłębionego na sędziach oraz urzędnikach administracji publicznej), a także przeprowadzone zostały wnikliwe studia nad orzecznictwem sądów niższej instancji, które uzyskane zostało przy wykorzystaniu przepisów o dostępie do informacji publicznej. Poza sformułowaniem generalnych wniosków co do postaw sędziów orzekających o przyznaniu rekompensat oraz ukazaniu trendów w najnowszym orzecznictwie sądowym, zaprezentowane zostały wybrane przypadki procesów sądowych z ostatnich lat, ze szczególnym uwzględnieniem tych okoliczności faktycznych, które zdecydowały o powodzeniu lub porażce osoby domagającej się zasądzenia odszkodowania.
Publikacja kierowana jest nie tylko do przedstawicieli akademickiej doktryny prawa (zwłaszcza cywilnego, konstytucyjnego oraz administracyjnego, a także – z racji wykorzystanej metodologii oraz generalnych rozważań o skuteczności instytucji prawnych – reprezentantów teorii i socjologii prawa), ale również praktyków prawa (zwłaszcza pełnomocników procesowych, reprezentujących poszkodowanych w postępowaniach sądowych, sędziów i pracowników administracji publicznej) i, przede wszystkim, samych poszkodowanych. Ponadto, ze względu na fakt, iż instytucja odpowiedzialności odszkodowawczej pozostaje w bliskim związku z ochroną konstytucyjnych praw i wolności – może okazać się interesująca dla organizacji pozarządowych, publicystów oraz innych obserwatorów polskiego życia publicznego.

Autorki prezentują zagadnienia dotyczące zarządzania samorządem terytorialnym, jego partnerstwem z otoczeniem, polityką komunikacji i finansowaniem przedsięwzięć. Wskazują na ścisłe powiązanie poruszanych tematów. Zadaniem samorządów jest działanie w obszarze zaspokajania potrzeb społeczeństwa przez dostarczanie odpowiednich dóbr i usług. Samorządy działają w pewnym określonym otoczeniu i ich aktywność powinny cechować otwartość oraz elastyczność, co umożliwia lepsze zaspokojenie potrzeb oraz oczekiwań wielu grup nabywców. Administracja samorządowa wchodzi bowiem w liczne interakcje ze środowiskiem, w którym funkcjonuje. Należy zatem wytworzyć skuteczne mechanizmy umożliwiające m.in. społeczną partycypację. System komunikacji samorządu wymaga wieloaspektowego podejścia ze względu na zróżnicowane potrzeby odbiorców i zaplanowane cele.

W książce przedstawiono badania ilościowe i jakościowe w obszarze zarządzania aktywami i pasywami jednostki samorządu terytorialnego oraz autorskie koncepcje zarządzania majątkiem i długiem lokalnym. W publikacji zaprezentowano m.in. analizę rozwiązań międzynarodowych i polskich w oparciu o badania statystyczne, ankietowe i studia przypadków, oddzielną prezentację koncepcji zarządzania majątkiem komunalnym oraz zarządzania długiem lokalnym, a także propozycję zintegrowanego podejścia do zarządzania aktywami i pasywami podsektora samorządowego w Polsce w oparciu o koncepcję ALM.