Józef Kajetan Janowski (1832-1914) Po powstaniu styczniowym

Tadeusz Bułharyn to jedna z kluczowych postaci pozwalających zrozumieć polsko-rosyjskie stosunki w I poł. XIX w. oraz dynamikę rozwoju literatury rosyjskiej w okresie od kongresu wiedeńskiego do wojny krymskiej. Służył najpierw w armii rosyjskiej, później zaś wspólnie z Napoleonem walczył przeciw Rosjanom. W obu armiach został odznaczony za męstwo. W 1819 r. osiadł w Petersburgu, gdzie w ciągu dziesięciu lat został uznany za najpoczytniejszego pisarza w Rosji. Współpracował z III oddziałem, wydawał najpopularniejszą gazetę w Cesarstwie Rosyjskim – „Siewiernają Pczełę”.

Jest to pierwsza biografia Tadeusza Bułharyna, mimo iż w ciągu ostatnich 25 lat napisano o nim 400 artykułów, a dotyczące go źródła są publikowane od blisko 150 lat. Książka wyjaśnia, dlaczego Aleksander Puszkin i Nikołaj Gogol przez wiele lat zaciekle go zwalczali, Aleksander Gribojedow uważał za najbliższego przyjaciela, Kondratij Rylejew przekazał mu swe utwory, a Adam Mickiewicz dziękował za pomoc i uważał za „męża uczciwego i nieskazitelnego”.



„Był dla mnie długo Bułharyn stereotypem renegata na usługach zaborcy. Właśnie dlatego sądzę, że warto przeczytać jego biografię będącą próbą spokojnego, opartego na źródłach, spojrzenia na blaski i cienie życia tego bezsprzecznie utalentowanego pisarza i publicysty”.

prof. Wiktoria Śliwowska (Instytut Historii PAN)



„Ten twórca nowoczesnej powieści rosyjskiej, którego fenomenalna popularność masowa w pewnym okresie przyćmiła sławę Puszkina, został wyparty z rosyjskiej pamięci i nauki w wyniku splotu pewnych okoliczności, które teraz znajdują sumienne wyjaśnienia, przekonująco przedstawione przez Autora tej książki”.

prof. Aleksander Lipatow (Instytut Słowianoznawstwa RAN)

Są miasta, w których byliśmy tylko przez chwilę, ale wystarczyło byśmy się w nich zakochali lub takie, w których nigdy nie byliśmy, ale przez większość czasu planujemy je odwiedzić. Są też takie, o których CZYTALIŚMY i pozostały w naszej pamięci. Jak jednak odnaleźć dawne miasta, dzisiaj wyglądające zupełnie inaczej? Muzycy, złodzieje, bogaci i biedni, młode dziewczęta i dystyngowane panie w strojach z niemieckich żurnali, modne kawiarnie i nowe kina, kopalnie, małe kamieniczki ? wszystko zatrzymane na pożółkłych fotografiach, skrupulatnie kreślonych planach, w listach do bliskich, artykułach w „Beuthener Zeitung”, „Oberschlesische Grenz-Zeitung” oraz na stronach polskiego „Katolika”. Każda osoba, miejsce, wydarzenie ożywa na stronach książki Bytom przełomu wieków XIX–XX. Opowieść o życiu miasta. Razem z Autorem zaglądamy do Bytomia, w którym Thomas Cieplik uczy młodzież muzyki, a w niedzielne poranki od jego gry na organach drgają witraże w oknach majestatycznej świątyni, na dworcu odprowadzamy wzrokiem pociąg pędzący do Berlina, kibicujemy bytomskim piłkarzom Beuthen 09 podczas zwycięskiego meczu z Realem Madryt 2:1, prawie niezauważeni przyglądamy się groźnie wyglądającym przemytnikom, usiłującym przewieźć tramwajem towar przez niemiecko-polską granicę w Bytomiu. W ciągu dnia obserwujemy, jak toczy się miejskie życie, pracę w kopalniach „Heinitz”, „Karsten Centrum”, „Radzionkau, robimy zakupy w małych sklepikach, jemy pyszne ciastka w eleganckiej Cafe Hindenburg, wdychamy zapachy śląskiego obiadu. Wieczorami szalejemy do białego rana, pijemy niepowtarzalny w smaku alkohol i palimy cygara. Przy małym karcianym stoliku toczymy długie rozmowy o technice i przyszłości. Żyjemy w okresie przełomowym do ostatniej strony, ostatniego zdjęcia… Zapraszamy do przeczytania książki Bytom przełomu wieków XIX–XX. Opowieść o życiu miasta. Składa się ona z kilkudziesięciu rozdziałów dotyczących spraw ważnych dla miasta i jego mieszkańców. Publikację wzbogacają liczne zdjęcia, reklamy oraz dane adresowe ułatwiające poznanie dawnej lokalizacji wielu instytucji. Do książki dołączone są bezpłatne dodatki: - reprint planu miasta z lat 30. XX wieku - płyta CD z piosenkami śpiewanymi w przedwojennym Bytomiu

Książka Kolej w prowincjach poznańskiej i śląskiej – mechanizmy powstawania i funkcjonowania do 1914 roku ukazuje nieznane dotąd problemy administracyjne, zjawiska społeczne oraz architektoniczno-inżynieryjne wpływające na funkcjonowanie kolei w okresie jej najintensywniejszego rozwoju, przypadającego na XIX wiek. Istotą pracy jest zbadanie przemian, jakie niosło za sobą pojawienie się kolei, poprzez pryzmat osób, które przyczyniły się do jej powstania, dynamicznego rozwoju i sprawnego funkcjonowania. Tytułowe mechanizmy, czy inaczej reguły panujące podczas budowy i ewolucji kolei, przedstawiono poprzez zestawienie dwóch różnych pod wieloma względami prowincji – poznańskiej i śląskiej. Umożliwia to wydobycie złożoności problemu zarządzania wciąż rozrastającym się organizmem kolejowym w dwóch różnych narodowo prowincjach, ukazanie ewolucji i postępu myśli architektonicznej i inżynieryjnej oraz postaw społecznych wobec kolei.

Tytuł „Kształtowanie koncepcji hospicyjnej w warszawskiej medycynie …” odsłania jej trudne początki od połowy XIX w. , pod brzemieniem zaboru rosyjskiego. Heroiczne starania o zorganizowanie opieki nad bezdomnymi, nieuleczalnie chorymi, dotyczyły szczególnie działalności Sióstr Franciszkanek. Ich codzienne zmagania z cierpieniem chorych, z głodem z brakiem odpowiednich warunków sanitarnych, słowem - zabieganie o poprawę ich marnej jakości życia, odsłania zarazem realia opieki nad ciężko chorymi i umierającymi w tamtym okresie. Praca odsłania realia spontanicznego zrywu ludzi wrażliwych, borykających się z problemami, wykraczającymi niejednokrotnie poza ludzką wytrzymałość. Wszelkie inicjatywy utrudniała restrykcyjna polityka zaborcy, brak środków finansowych, codzienna walka z głodem. Wszelka działalność o znamionach konspiracji, wymuszała ścisłą współpracę i wymagała sporej odwagi. Tłem tych działań był więc szczególnie trudny dla społeczeństwa Warszawy okres, któremu na imię była wszechogarniająca bieda a wraz z nią różne patologie społeczne. Praca ukazuje problem niesienia podstawowej pomocy chorym, zarówno z punktu widzenia konkretnej osoby, jak i szpitali. Przedstawia wysiłki lekarzy, literatów, społeczników, filantropów by podźwignąć z zapaści najbiedniejsze warstwy społeczeństwa, zapewnić im niezbędne minimum do przeżycia. Można więc przyjąć, że dzisiejsza opieka hospicyjna zanim przyjęła odpowiedni standard, okupiona była poświęceniem altruistów oraz cierpieniem chorych. Leki tego okresu nie likwidowały bólu w pożądanym zakresie. Ponadto uważano w duchu wiary katolickiej, że cierpienie „nie idzie na marne”, bo stanowi wartość jako odkupienie za grzechy. Stąd mogło stanowić pocieszenie dla chorego, który w swym bólu był bliżej Boga, miał swój udział w Bożej męce. Tym samym dar ostatniego namaszczenia uważano za najcenniejszy, za przepustkę do lepszego świata. Poglądowi temu przeciwstawiano prawo człowieka do uśmierzania cierpienia, jako czynnika szkodliwego, nieprzydatnego do niczego. Podejmowano liczne próby walki z bólem, prowadząc doświadczenia na pacjentach. Praca ukazując problemy społeczne drugiej połowy XIX w. przedstawia ważne postacie tego okresu, ich bogate osobowości, poglądy, dokonania, wrażliwość na krzywdę, ale i na piękno. Przy okazji zgłębiania wiodącego problemu, tworzenia się zalążków opieki hospicyjnej, ukazuje (jak to w życiu) - dobro i zło: egocentryzm i bezduszność warstw uprzywilejowanych, a tuż obok ludzi przepełnionych szczytnymi ideałami i siostry, zapracowane, służące pomocą, które warto bliżej poznać.

W prezentowanej książce Swietłana Mulina dokładnie omawia stosunki zesłanych na Syberię powstańców styczniowych z tamtejszą społecznością. Na podstawie imponujących zbiorów danych osobowych ponad czterech tysięcy zesłańców Autorka dokonała wieloaspektowej analizy polskich kolonii w różnych miejscach Syberii Zachodniej. Uwzględniła m.in.: sytuację społeczną, rozmieszczenie geograficzne, skład etniczny, strukturę zawodową, wiekową oraz płeć zesłanych powstańców, a także określiła dynamikę zmian w ich społeczności. W toku wywodu ukazuje również stosunek syberyjskiej administracji do Polaków, oceniając także skuteczność działań władz lokalnych i centralnych w zakresie organizacji życia i adaptacji skazanych za przestępstwa polityczne. W szczegółowy sposób prezentuje zaś proces włączania się zesłańców w życie społeczeństwa Syberii, ich współdziałanie z miejscową ludnością, a także zmiany poczucia tożsamości etnicznej.

Swietłana Mulina – doktor nauk historycznych, docent Omskiego Uniwersytetu Państwowego im. F.M. Dostojewskiego. Specjalizuje się w historii zesłań politycznych na Syberię oraz w stosunkach polsko-rosyjskich od XVIII do początku XX w. Autorka ponad 80 publikacji z zakresu historii Polaków na Syberii. Członek Omskiego Obwodowego Polskiego Stowarzyszenia Kulturalno-Oświatowego „Rodzina”, Wolnego Towarzystwa Historycznego i Rady Naukowej Biblioteki Polsko-Syberyjskiej.

NIEPROSZONY WYZWOLICIEL WARSZAWY to klimaty Warszawy z okresu I wojny światowej widzianej oczami niemieckich żołnierzy, przed i po zajęciu przez nich miasta. Postawa warszawiaków wobec nowych władz okupacyjnych. Handel diamentami i malwersacje carskich urzędników przed wkroczeniem Niemców. Atmosfera bazaru na Mariensztacie i Nalewek. Obrazy żydowskich sklepów, ulic czy też łaźni parowej Majewskiego przy moście Kierbedzia, przeplatające się z wojenną grozą i polityką w latach poprzedzających odzyskanie przez Polskę niepodległości. W tle widoczna już aktywność Legionów Polskich i Józefa Piłsudskiego.